________________
348 उपदेशप्रा. हे देवि! मया ध्यानशास्त्रं बहुयत्नैः पवितं पाठितं श्रुतमनुमोदितं च, परं कार्योत्पत्तौ न स्मृति- संज. ५३
पथमागतम् । यतः॥१५॥
शून्यं ध्यानोपयोगेन, विंशतिस्थानकाद्यपि । कष्टमात्रं त्वनव्याना-मपि नो पुर्खनं भवेत् ॥ १॥ I ध्यान चित्तैकाग्रतारूपं तफुपयोगेन शून्यं विंशतिस्थानकादि तपोव्यूह कायक्वेशरूपं, तत्तु अन्नव्यानामपि | नो मुख नवेत् बाह्याचरणं जिनोक्तमपि बहुशोऽनव्यैः कृतपूर्वमिति। अथ ध्यानकारकस्य स्वरूपमाह
जितेन्जियस्य धीरस्य, प्रशान्तस्य स्थिरात्मनः । सुखासनस्य नासाग्र-न्यस्तनेत्रस्य योगिनः॥१॥ * रुघबाह्यमनोवृत्ते-र्धारणाधारया रयात् । प्रसन्नस्याप्रमत्तस्य, चिदानन्दसुधालिहः ॥२॥ BI साम्राज्यमप्रतिबन्ध-मन्तरेव वितन्वतः । ध्यानिनो नोपमा लोके, सदेवमनुजेऽपि हि ॥ ३ ॥
सुरनरसहिते खोके, अत्र तिर्यड्नारकयोरग्रहणं तयोऽगतित्वात् , अर्थात् त्रिजुवने ध्यानिन उपमा | सादृश्यं नास्ति । किं कुर्वतो ध्यानिनः ? अन्तरेव आत्ममध्य एव अप्रतिधन्वं बाह्यान्तरविपक्षरहितं । साम्राज्यं स्वगुणसंपत्स्वनावपरिवारोपेतं राज्यं स्वाधीनं विस्तारयतः । पुनः कथंजूतस्य ध्यानिनः जितेन्धियस्य धीरस्य स्ववीर्यसामर्थ्येन परीषहोपसर्गेऽप्यकम्पस्य । पुनः प्रशान्तस्य कषायोजेकमुक्तस्य पुनः स्थिरात्मनः साधनपरिणतो निश्चल श्रात्मा यस्य स तस्य । पुनः सुखासनस्य सुखमयमासनं पद्मासनादि यस्य तस्य । पुनः नासाग्रे चापट्यरोधनाय न्यस्ते स्थापिते खोचने येन तस्य । पुनः योगिनो रत्नत्रयमग्नस्य (निश्चलयोगत्रिकस्य वा) पुनः ध्येये चित्तस्य स्थैर्यबन्धनं धारणा तस्या धारया धारणाधारया 2
Jain Education International 2010
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
