Page Text
________________
कल्पी
श्रीकल्पसूत्रे
तल्प-शय्या तेन शोभिते, तथा-हदय-मनो-रजके-हदयचित-स्मरणवृत्तिक, मन संकल्पविकल्पवृत्तिकमित्युभयोः । रञ्जके चमत्कारके, तथा-कपूर-लवा-मलयजचन्दन-कालागुरु-कुन्दरुक्क-तुरुष्क-धप-दह्यमानो-भूत-सुरभिमघमघायमान-गन्ध-बन्धुरे-कर्पूरं लवङ्गमित्युभयं प्रसिद्धं, मलयजचन्दनं मलयगिरिसमुत्पन्नं श्रीखण्डनामकं चन्दनं, कालागुरु-कृष्णागुरु-सुगन्धिद्रव्यविशेषः, प्रवरकुन्दरुक्कंबान्धयुक्तं द्रव्यम् , तुरुष्क-सिहकाभिधानं सुगन्धिद्रव्यं 'लोहवान' इति ख्यातम्, धृपदशाङ्गादिरनेकसुगन्धिद्रव्यसंयोगसमुद्भवो विलक्षणगन्धः, एतेषां कर्पूरादिधूपान्तानां सुगन्धिद्रव्याणाम् दह्यमानानाम् उद्भूतः उत्पन्नो यः सुरभिः सुगन्धः तेन मघमघायमानः सर्वतः प्रसरन् यो गन्धः तेन बन्धुरे-मुन्दरे, तथा-सुगन्धो-धुर-गन्धिते-सुगन्धानां मध्ये य उद्धरम् श्रेष्ठो गन्धः स जातो यस्य स तथा तस्मिन, तथा गन्धवर्तिभूते-गन्धवर्तिः गन्धद्रव्यगुटिका, तद्भूते-तत्सदृशे-अत्यन्तसुगन्ध
मञ्जरी
॥३९७॥
टीका
राजभवनवर्णनम्.
करनेवाला मन कहलाता है। वह राजभवन चित्त और मन दोनों में चमत्कार उत्पन्न करनेवाला था। कपूर
और लौंग, मलयपर्वत पर उत्पन्न होनेवाला चन्दन-श्रीखण्ड, कृष्णागुरु (काला अगर) एक सुगंधि द्रव्य, कुन्दुरुक्क एक सुगंध द्रव्य, तुरुष्क को सिहलक भी कहते हैं। वह 'लोहवान' नाम से प्रसिद्ध है। अनेक सुगंधवाली वस्तुओं की मिलावट से बनी हुई दशांग आदि धूप कहलाती है, जिसकी गंध विलक्षण प्रकार की होती है। इन सब कपूर से लेकर धूप तक के सगंधि द्रव्यों से उत्पन्न हुए सौरभ से मघमघाते हुए गंध से वह भवन मनोज्ञ मालम होता था। सब सुगंधि में श्रेष्ठ सुगंध वहाँ महक रही थी। वह सुगन्ध-द्रव्यों की गुटिका सा अर्थात् अत्यन्त सुगंधयुक्त था। वैडूर्य आदि मणियों के समूह की किरणों ने
વિક૯૫ કરનારૂં મન કહેવાય છે. તે રાજભવન ચિત્ત અને મન બનેમાં ચમત્કાર ઉત્પન્ન કરનારું હતું. કપૂર અને લવિંગ, મલય પર્વત પર ઉત્પન્ન થતું ચન્દન-શ્રીખંડ, કૃષ્ણગુરુ (કાળે અગર)-એક સુગંધિ દ્રવ્ય, કુ૬રુદ્ધ એક સુગંધિ દ્રવ્ય છે. તુરુકને સિલક પણ કહે છે તે “માન' નામથી પ્રસિદ્ધ છે. અનેક સુર્ગધિદાર વસ્તુઓના મિશ્રણથી બનેલ દશાંગ આદિ ધૂપ કહેવાય છે, જેની ગંધ વિલક્ષણ પ્રકારની હોય છે. એ
||३९७॥ બધાં-કપૂરથી લઈને પ સુધીના સુગધિ દ્રથી ઉત્પન્ન થયેલ સુગંધ વડે મધમધાતી ગંધથી તે ભવન મનહર લાગતું હતું. બધી સુગમાં શ્રેષ્ઠ સુગંધ ત્યાં મહેકી રહી હતી. તે સુગન્ધિત દ્રવ્યોની ગુટિકા સમાન એટલે કે તેણે અત્યન્ત સુગંધીદાર હતું. વય આદિ મણીઓના સમૂહનાં કિરણોએ ત્યાંના અંધકારને દૂર કરી નાખ્યા હતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |