Kalpasutram Part_1

SR No.: 600023
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot
Publication Year: 1958
Total Pages: 594
Language: Sanskrit, Hindi, Gujarati
Classification: Manuscript & agam_kalpsutra
File Size: 21 MB

Page 374

श्रीकल्पमुत्रे ।।३६१।।
Jain Education
तेभ्यः पट्टिकादिदानेन चक्षूंषि पिधाय हस्तपादादि बद्ध्वा तैर्गर्ते पातितेभ्यः कश्चित्पट्टिकाद्यपनयनेन चक्षुर्दत्वा मार्ग प्रदर्शयति, तथा भगवन्तोऽपि भवारण्ये रागद्वेष लुण्ठाकलुष्टिताऽऽत्मधनेभ्यो दुराग्रहपट्टिकाऽऽच्छादितज्ञानagrat मिथ्यात्वोन्मार्गे पातितेभ्यस्तदपनयनपूर्वकं चक्षुर्दच्या मोक्षमार्ग प्रदर्शयन्ति । एतदेव भङ्गयन्तरेणाऽseमार्गदयेभ्यः मार्गः सम्यग्रत्रत्रयलक्षणः शिवपुरपथः यद्वा - विशिष्टगुणस्थानात्रापकः क्षयोपशमभावो मार्गस्तस्य दयाः =दायकास्तेभ्यः । शरणदयेभ्यः - शरणं परित्राणं, कर्मरिपुवशीकृततया व्याकुलानां प्राणिनां रक्षणस्थानं वा, दी हो और हाथ-पैर बांधकर गडहे में गिरा दिया हो, तो कोई उपकारी उनकी पट्टी हटाकर - आँख देकर उन्हें मार्ग बतलाता है, उसी प्रकार भगवान् संसार रूपी अरण्य में, राग-द्वेषरूपी लुटेरों द्वारा जिनका आत्मिक धन लूट लिया गया है और जिनके नेत्र कदाग्रह की पट्टी से ढँके हुए हैं, जो मिथ्यात्व के कुमार्ग में पटक दिये गये हैं, उन्हें कदाग्रह आदि का निवारण करके ज्ञान - नेत्र देते हैं और मोक्षमार्ग बतलाते हैं, अतः चक्षुर्दय कहलाते हैं।
मार्गदय - पूर्वोक्त बात ही यहाँ दूसरे प्रकार से कही है। सम्यग् दर्शन आदि रत्नत्रय मुक्तिका पथमार्ग है, उसे देनेवाले मार्गदय कहलाते हैं । अथवा विशिष्ट गुणस्थान को प्राप्त कराने वाला क्षयोपशम भाव मार्ग कहलाता है, उसे देनेवाले मार्गदय हैं।
शरणदय - शरण अर्थात् रक्षण देने वाले, अथवा कर्म-शत्रुओं के वशीभूत होने के कारण व्याकुल प्राणियों को रक्षण के देनेवाले ।
ઉખેડી દેખતા કરે, ને શહેરના માર્ગ બતાવી તે માગે રવાના કરે, તે તે માણસ કેવા આન'ને પામે ? તેમ સંસારરૂપી અરણ્યમાં રાગ-દ્વેષ રૂપી લૂલૂંટારાઓ દ્વારા જેનુ આત્મિકધન લૂંટાઈ ગયું છે અને જેના નેત્ર પર ગાઢ અજ્ઞાન અને મિથ્યાત્વ' ની છાયા ફરી વળી છે તેવા ભવ્યજીવાને જ્ઞાન-નેત્રના દેવાવાળા ભગવાન 'अक्षुय्' 'हेवाय छे.
બતાવનાર
મા`દય—સમ્યકૃજ્ઞાન–દન ચારિત્ર, આ ત્રણ રત્ના મુક્તિપથના વિધાયક છે. આ પથને 'भार्गीय' उडेवाय छे. अथवा आत्मानी विशिष्ट अवस्था३य 'क्षायिलाव' अताववावाजा 'भार्गध्य' 'हेवाय छे. શરણ્ય—સ`સારમાં સવ પ્રાણીએ નિઃસહાય છે. દુઃખના પ્રસંગેા ઉપસ્થિત થયે કાઇ કેઈનું ત્રાણુ શરણુ થતું નથી. પૂકમના ઉદયે સૌ સુખ-દુઃખના આ ભાગાને ભાગવે છે. અશુભના ઉદયે જીવ પોતાના પુરુષાર્થ અને જ્ઞાનની ઉણપને લીધે આકુલ-વ્યાકુલ થાય છે. તે આકુલતામાં કેઈ રક્ષણ આપવા સમથ થતું નથી, તેવા સમયે Station भगवाननुं शरशु शाताभय निवडे छे, भाटे 'शरहय हवाय. Only
(
कल्प
मञ्जरी. टीका
शक्रेन्द्रकृत-भाग
वस्तुतिः ।
॥३६१॥
2 www.jainelibrary.org.