Page Text
________________
श्रीकल्प
अत्रेत्थं कश्चित शकते
प्रथमतीर्थकरशासने शिष्या ऋजुजडा भवन्ति, चरमतीर्थकरशासने ऋजुवक्राः, मध्यवर्तिनां द्वाविंशतितीर्थकृतां शिष्यास्तु ऋजुप्राज्ञाः। एवंच मध्यमतीर्थकृतामेव शिष्या धर्मार्दा भवितुमर्हन्ति, ऋजुप्राज्ञत्वात् । प्रथमतीर्थकृतः शिष्यास्तु अजवः सन्तोऽपि जडवाद बोधाभावेन धर्मानर्हाः, चरमतीर्थकृतां शिष्यास्तु वक्रजडस्वात् सुतरामेव धर्मानहीं ? इतिचेत्, आह-ऋजुप्राज्ञापेक्षया हीनाः प्रथमतीर्थकरशिष्याः जडत्वाद् बोधाभावेन स्खलनामहन्ति, तथापि ते ऋजुत्वेन भावसंशुद्ध्या धर्मार्दा भवन्त्येव । चरमतीर्थकरशिष्या यद्यपि वक्रत्वाद
कल्प
मूत्र
मञ्जरी
॥२१॥
टीका
इस विषयमें कोई शङ्का करता है कि-प्रथम तीर्थकर के शिष्य ऋजु-जड होते हैं, चरमतीर्थकर के चक्रजड होते हैं, और मध्य के बाईस तीर्थंकरों के शिष्य ऋजुप्राज्ञ होते हैं । इस प्रकारसे तो मध्यम तीर्थकरों के शिष्य ही धर्म के योग्य हो सकते हैं, क्यों कि वे ऋज और प्राज्ञ होते हैं। प्रथम तीर्थकर के शिष्य ऋज होने पर भी जड होने के कारण, प्राज्ञ-समजदार-न होने से धर्म के अयोग्य हैं। चरम तीर्थकर के शिष्य तो वक्र और जड होने के कारण धर्म के अयोग्य हैं ही!
इसका उत्तर यह है- ऋजु और प्राज्ञ शिष्यों की अपेक्षा प्रथम तीर्थंकर के शिष्य हीन हैं और जड़ होने के कारण, बोध के अभाव में, स्खलना के पात्र होते हैं, फिर भी सरल होने से उनके भावों में
કાર્યને અપનાવે છે ને અગ્યને છોડી દે છે.
આ ઉપરથી પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે કે પહેલાં અને અંતિમ તીર્થંકરના સાધુઓ જુજડ અને વજડ હોય છે, અને વચ્ચેનાં બાવીશ તીર્થંકરના શિષ્યો જુપ્રાજ્ઞ હોય છે, ત્યારે તે મધ્યમ તીર્થંકરના શિષ્ય જ ધર્મને યોગ્ય થઈ શકે છે, કેમ કે તેઓ ઋજુપ્રાસ હોય છે, પહેલાં તીર્થંકરના શિષ્ય હજુ હોવા છતાં જડ હોવાને
કારણે પ્રાજ્ઞ-સમજદાર નથી હોતા એટલે મને અયોગ્ય છે, તે છેલલાં તીર્થકરના શિષ્ય તે વક્ર અને જડ પર હેવાને લીધે ધર્મને અયોગ્ય જ છે. આમાં આશ્ચર્ય જ શું?
ઉત્તર-હે ભાઈ! આ તારું મંતવ્ય બરાબર નથી જે કે અજુ અને પ્રાજ્ઞના અપેક્ષાએ પ્રથમ તીર્થ"કરના પણ શિખે ઉતરતા છે, અને જડ હેવાને કારણે બે બરાબર સમજાતું નથી. તેના લીધે દોષોને Rી પાત્ર થાય છે ખરા ! પરંતુ સરળ હોવાથી તેઓના ભાવે વિશુદ્ધ હોય છે, તેથી જ ધર્મને પાત્ર
॥२१॥
છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |