Page Text
________________
- मुत्रे ॥२०॥
मार्गे नृत्यतो नटस्य नृत्यं दृष्टा कालातिक्रमेण उपाश्रये समागतः। कालातिक्रमणे कारणं गुरुणा पृष्टः स यथार्थ कारणमुक्तवान् । ततो गुरुः प्रोवाच-सौम्य ! नटनृत्यं रागकारणम्, अतः साधुभिस्तन्न द्रष्टव्यम् । गुरोरिदं वचनमुपश्रुत्य स पाह-भदन्त ! नाहमने कदाचिदपि नटनृत्यं द्रक्ष्यामि । अथ कदाचित्स साधुर्बहिर्गतो मागे
कल्पनृत्यन्ती नटीं दृष्ट्वा प्राज्ञत्वाद् मनसि चिन्तितवान्-'नटनृत्यं रागकारणम् ' इति तदर्शने गुरुणाहं निषिद्धः । मञ्जरी नटीनृत्यं तु ततोऽप्यधिकरागकारणमिति तनिषेधः सुतरामापद्यते। इत्थं विचार्य स नटनृत्यमदृष्ट्वच उपाश्रये समागतः । टीका स हि-ऋजुप्राज्ञत्वाद् गुरोर्वचनं सरलतया गृह्णाति, अकर्त्तव्यं च स्वयमवबुध्यते-इति । आते समय मार्गमें नट का नृत्य देखकर देर से उपाश्रयमें आया। गुरुने देरी का कारण पूछा तो उसने वास्तविक कारण बतला दिया। तब गुरु ने कहा- 'भद्र ! नटका नृत्य रागवृद्धि का कारण है, साधुओं को नहीं देखना चाहिये । गुरु का वह कथन सुनकर उसने कहा-'भगवन् ! अब आगे कभी नट का नृत्य देखने के मेरे भाव नहीं हैं, और प्रायश्चित्तद्वारा आत्मशुद्धि की।
वही साधु दूसरी बार बाहर गया। उसने नृत्य करती नटी को देखकर विचार किया-नट का नृत्य राग का कारण है, इसी से गुरुमहाराजने देखने का निषेध किया था। मगर नटी का नृत्य तो और अधिक राग का कारण है, अत एव उसका निषेध तो स्वतः ही हो जाता है । इस प्रकार विचार कर नटीका नृत्य देखे विना ही वह उपाश्रयमें आगया।
ऋजुप्राज्ञ शिष्य, गुरु महाराज के वचन को सरलरूपमें ग्रहण करते हैं और अकर्तव्य कर्म को स्वयं ही समझ लेते हैं। દાખલ થયો. ડું થવાનું કારણ શિવે જે હતું તે કહી દીધું. ગુરુએ કહ્યું ભદ્ર! નટનું નૃત્ય રાગવૃદ્ધિનું કારણ છે; માટે મુનિઓએ તે ન જે જોઈએ, એ ઉપદેશને તે હૃદયમાં સ્થાપિત કર્યો.
॥२०॥ કરી બીજી કોઈ વખતે રસ્તે ચાલતાં “નટી' ને નાચતી જોઈ ગુરૂદેવની આજ્ઞાને અમલ હદયમાં સ્લરી આવ્યું ને વિચાર્યું કે જે “નટ” ને ખેલ જેવાથી રાગ વધે છે તે “નટી' ને ખેલ જેવાથી તે તીવ્ર રાગ વધે; માટે નટીને નાચ પણ દષ્ટિગોચર ન થવું જોઇએ, આ પ્રકારે વિચાર કરીને નટીનું નૃત્ય જોયા વગર જ ઉપાશ્રયે આવી ગયે. આવા સાધુઓ વચલા તીર્થકરોના શાસનમાં હતા, તેથી તેઓ ત્રસજુપ્રાસ કહેવાયા.
જુપ્રાસ સાધુ, ગુરૂમહારાજનું વચન, સરલરૂપમાં ગ્રહણ કરી કાર્ય–અકાયને ખ્યાલ પિતે જ કરી, એગ્ય છે કે તારાથra
Jain Education in
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |