Kalpasutram Part_1

SR No.: 600023
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot
Publication Year: 1958
Total Pages: 594
Language: Sanskrit, Hindi, Gujarati
Classification: Manuscript & agam_kalpsutra
File Size: 21 MB

Page 303

मत्र
टीका
काले स्वाध्यायः कर्तव्यो नान्यदा १, विनयः शुरुशुश्रूषालक्षणः २, बहुमानः आन्तरः प्रीतिविशेषः ३, मार
उपधानम् अङ्गोपाङ्गानां सिद्धान्तानां पठनाराधनार्थमाचामाम्लोपवासनिर्विकृत्यादिलक्षणस्तपोविशेषः ४, अनिश्रीकल्पवयतः श्रतादिकम् अधीतं, तस्य अनपलापः ५, व्यञ्जनं-सूत्रम् ६, अर्थः मूत्रार्थः ७, तदुभयम्=मूत्रार्थों
कल्पकाल विनय आदि ज्ञान के जो आठ आचार कहे हैं वे इस प्रकार हैं-(१) काल (२) विनय
मञ्जरी ॥२९॥
(३) बहुमान (४) उपधान (५) अनिव (६) सूत्र (७) अर्थ और (८) तदुभय । इनका अर्थ इस प्रकार है१-काल-जिस अंगप्रविष्ट आदि श्रुत का जो काल बतलाया गया है, उसी काल में उसका स्वाध्याय करना चाहिए, अन्य काल में नहीं। २-विनय-गुरुकी शुश्रषा करके अध्ययन करना चाहिए। ३-बहुमानआन्तरिक प्रीति । ४-उपधान-अंग-उपांग रूप आगमों के पठन और आराधन के लिए आयंबिल, उपवास, विगयत्याग आदि तपस्या करना । ५-अनिव-जिससे शास्त्र आदि का अध्ययन किया हो, उसका नाम न छिपाना । ६-मूत्र अर्थात् मूल पाठ सीखना। ७-अर्थ-मूलपाठ का अर्थ सीखना। ८-तदुभय-मूलपाठ બન્ને] ૮. આ જ્ઞાનાચારનો ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે
महावीरस्य (૧) કાલ-એટલે અગ્યાર અંગ વિગેરેનું સાંભળવું, પઠન-પાઠન કરવું વિગેરે માટે જે સમયની મર્યાદા
नन्दनामकः બાંધી હોય તે સમયે જ તેનું અધ્યયન થઈ શકે, બીજા કેઈ સમયે નહિ. આ “કાલાચાર' છે. २ विजय-गुरुनी सेवा श. तेनुसन्मान ४श,
ते ना -नभ२४॥२ ४शन, सूत्र-सिद्धांतनु मध्ययन ४२ विशतितमो नये. या विजयाचार' छ।
भवः। ૩ બહુમાન-સૂત્ર અને તેના અર્થ તેમજ ભાવાર્થ માટે શિષ્યને ઘણું માન હોવું જોઈએ. સૂત્રનું પઠન પાઠન, ભક્તિ અને બહુમાન–પૂર્વક થવું જોઈએ જેથી કરી જ્ઞાનની ધારા પ્રગટે, આ “ બહુમાનાચાર' છે.
૪ ઉપધાન–અંગ-ઉપાંગ રૂપ આગમને અભ્યાસ ચાલુ હોય તે દરમ્યાન શિષ્ય આયંબિલ, ઉપવાસ, વિગયયાગ આદિ થઈ શકે તે પ્રકારની તપશ્ચર્યા રવી જોઈએ. આથી સૂત્રનું વાસ્તવિક જ્ઞાન પરિણમે છે. આ Bथानाधार' छ.
૫ અનgવ-જેની પાસે શાસ્ત્રનો અભ્યાસ થયો હોય, તેનું નામ ખાનગી ન રાખવું તેમજ ન છપાવવું ॥२९ ॥ मा मनियार' छे.
૬ સૂત્ર-મૂળપાઠ. “સૂત્ર’ એટલે સિદ્ધાંત કે આગમ અથવા સૂત્ર ગમે તે નામે “શાઅ” બેલાતું હોય છે daien Education minimal शाखना भूसपा ने 'सूर' थी समाधामा छ. ajinal org मा 'सूत्रायार' छ.
SEASu.jainelibrary.org.