________________
का
कल्पमञ्जरी
टीका
- टीका-महावीरम्-वि-विशेषेण ईरयति माक्षं प्रति गच्छति गमयति वा प्राणिन इति वीरः, वीरयति=कर्माणि
निराकरोति, वीरयति-रागादिशत्रून् प्रति पराक्रमयति वा वीरः। कर्माणि विदारयतीति निरुक्तिवशाद्वा वीरः। तदुक्तम्___ श्री महावीर को, गौतम आदि गणधरों को और निर्दोष जिनवाणी को नमस्कार करके मुनियों के आचार से तथा श्री महावीर प्रभु की कथा से युक्त कल्पसूत्र की मैं-घासीलाल मुनि भहितार्थ रचना करता हूँ॥१॥
महावीर-'वि' उपसर्ग और 'ईर' धातु से 'वीर' शब्द बना है। 'ईर' धातु का अर्थ है-गति करना। जो विशेषरूप से मुक्ति के प्रति गति करते हैं और अन्य प्राणियों को गति कराते हैं उन्हे 'वीर' कहते हैं।
'वीर' शब्द की दूसरी व्युत्पत्तियां भी हैं। जैसे-धीरयति इति वीरः, अर्थात् जो कर्मों को दूर करता है वह वीर है। अथवा राग आदि अान्तरिक शत्रुओं के सामने जो वीरता-पराक्रम दिखलाता है, वह वीर है। कहा भी है
શાસનપતિ ભગવાન મહાવીર, ગૌતમાદિ ગણધર દે અને અનન્ય ભાવ પ્રગટ કરનારી એવી અનંત જીનેશ્વરેની વાણીને દ્રવ્યું અને ભારે નમન કરી, જેમાં પ્રભુ વીરની આત્મકથા વર્ણવામાં આવી છે તેમજ મુનિઓના આચાર વિચાર વર્ણવામાં આવ્યા છે એવા “કહપસૂત્ર” ની હું ઘાસીલાલ મુનિ ભવ્ય જીને હિત માટે લઘુભાવે રચના કરૂં છું
महावी२ - 'वि' ७५सा छ भने 'ईर' धातु छे, मा प्रभारी 'वि' Gul ला ईर धातुथी 'वीर' શબ્દ બન્યો છે. “ર' ધાતુને અર્થ ગતિ કરવી તે થાય છે, જે આમા વિશેષરૂપે મેક્ષ તરફ ગમન કરે છે. અને અન્ય જીને “મુક્તિ' તરફ પ્રયાણ કરાવે છે તેમને “વીર' શબ્દથી સંબોધવામાં આવે છે.
॥४॥
'वीर' शनी भी व्युत्पत्ति ५ छ, म 'वीरयति इति वीरः' भयात् २ पोताना वाय-५-२२भापी, मामाने नि:सत्या शनायो छ भान ६२ ४३ छ, तेन 'वीर' ४डेवामा આવે છે. અથવા મેહ, મમતા, રાગ, દ્વેષ, વિકાર, અજ્ઞાન આદિ ભાવેને જેણે પિતામાંથી હમેશને માટે દર કર્યો छ ते२ 'वीर' ४ामा मावे छे. 'वीर' शहना थारे परिवार ४२५ ४९ छ:
For Private & Personal Use Only
Jain Education was
w.jainelibrary.org
