Page Text
________________
कल्पमञ्जरी टीका
भवित्ता अगाराओ अणगारियं पन्चइए ४॥ हत्युत्तराहिं अणंते अणुत्तरे णिवाघाए णिरावरणे कसिणे पडिपुण्णे केवलबरनाणदंसणे समुप्पण्णे ५। साइणा परिणिव्वुए भगवं जाव भुजो भुज्जो उवदंसेइ-त्ति बेमि ६।" इइ ॥०१॥
छाया-दशाश्रुतस्कन्धस्य सप्तमाध्ययने भिक्षणां द्वादश प्रतिमा वर्णिताः । प्रतिमासमाफ्यनन्तरं श्रीकल्प
वर्षाकालः समायाति, तं यापयितुं मुनिभिनिवासयोग्य क्षेत्रमन्वेषणीयम् , उचितं क्षेत्रं प्राप्य सम्पूर्णश्चातुर्मा॥१३६॥
सिको वर्षाकालो मुनिजनैस्तत्रैव यापनीयः ।
तत्र वर्षाकाले चातुर्मासिकदिवसात् एकमासविंशतिरात्रसमनन्तरं शुक्लपञ्चम्यां संवत्सरीपर्व समाराधनीयं भवति, अतः खलु सप्ततिरात्रिन्दिवसमनन्तरं वर्षावासः समाप्तिमेति । तत्रैकं संवत्सरीपर्वदिनं, तदिनात पूर्वाव्यहितानि सप्त दिनानि च मिलित्वा अष्ट दिनानि, एतत् पर्युषणापर्व पोच्यते ।
मूल का अर्थ-दशाश्रुतस्कन्ध शास्त्र के सातवें अध्ययन में भिक्षुओं की बारह प्रतिमाओं का वर्णन किया गया है। प्रतिमाओं की समाप्ति के पश्चात् वर्षाकाल आ जाता है। वर्षाकाल को व्यतीत करने के लिए मुनियों को निवासयोग्य क्षेत्र का अन्वेषण करना चाहिए। उचित क्षेत्र पाकर चार मासका सम्पूर्ण वर्षाकाल मुनिजनों को वहीं व्यतीत करना चाहिए।
उसी वर्षाकाल में चौमासे के प्रारंभिक दिन से एक मास और वीस दिन व्यतीत होने पर शुक्ल पंचमी के दिन संवत्सरीपर्व की आराधना करनी होती है। उसके बाद सत्तर (७०) रात्रि-दिवस व्यतीत होने पर वर्षावास समाप्त हो जाता है। एक दिन संवत्सरीपर्व का और सात दिन उससे पहले के, इस प्रकार आठ दिन होते हैं, यही आठ दिन पर्यषणापर्व कहलाता है।
મૂળ અર્થા—દશાશ્રુતસ્કંધ શાસ્ત્રના સાતમા અધ્યયનમાં ભિક્ષુઓની બાર પ્રતિમાઓનું વર્ણન કરેલું છે. પ્રતિમાઓની સમાપ્તિ પછી વર્ષાકાળ આવે છે. વર્ષાકાળ વ્યતીત કરવાને મુનિઓને વસવા ગ્ય ક્ષેત્રનું અન્વેષણ (શોધન) કરવું જોઈએ. ઉચિત ક્ષેત્ર મેળવીને ચાર માસનો પૂરે વર્ષાકાળ મુનિજનેએ તેમાં વ્યતીત કરે જોઈએ.
એ વર્ષાકાળના ચાર માસના પ્રારંભના દિવસથી એક માસ અને વીસ દિવસ વીત્યા પછી સુદી પાંચમને દિવસે સંવત્સરી પર્વની આરાધના કરવાની હોય છે. ત્યાર પછી સિત્તેર રાત્રિ-દિન વીત્યા બાદ વર્ષાવાસ સમાપ્ત
Sી થાય છે. એક દિવસ સંવત્સરી પર્વને અને સાત દિવસ તેની પહેલાંના, એમ આઠ દિવસ થાય છે. એ આઠ Jan Education ideoसि पयुषया हवाय छ.
उपोद्घातः
॥१३६॥
For Private & Personal Use Only
S
ww.jainelibrary.org
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |