Page Text
________________
कल्प
श्रीकल्प
सूत्रे
मञ्जरी टीका
॥१३७॥
एतेषु अष्टासु पर्युषणापर्वदिनेषु मुनयोऽन्तकृदशाङ्गं वाचयन्ति । भगवतः श्रीवर्द्धमानस्वामिनश्चरित्रं च श्रावयन्ति-इत्येवं पूर्वेण सप्तमाध्ययनेन सहास्य सम्बन्धः।
इह पर्युषणाभिधाने अष्टमेऽध्ययने श्रमणस्य भगवतो महावीरस्य हस्तोत्तरासु संजातं च्यवनादिपञ्चकम् आख्यापितं प्रज्ञापित प्ररूपितं दर्शितं निदर्शितमुपदर्शितम्, तस्येदं मूत्रम् -
"तस्मिन् काले तस्मिन् समये श्रमगस्य भगवतो महावीरस्य पञ्च हस्तोत्तरा अभवन् , तद्यथाहस्तोत्तराभिश्च्युतः, च्युत्वा गर्भमवक्रान्तः १। हस्तोत्तराभिर्गर्भात गर्भ संहतः २। हस्तोत्तराभिर्जातः । हस्तोत्तराभिमुण्डो भूत्वा अगारादनगारितां प्रवजितः ४। हस्तोत्तभरनन्तमनुत्तरं निर्व्याघातं निरावरणं कृत्स्नं
इन पर्युषणापर्व के आठ दिनों में मुनि अन्तकृद्दशांग का वाचन करते हैं और भगवान् श्री वर्द्धमान स्वामी का चरित्र भी सुनाते हैं। इस प्रकार पूर्वोक्त सातवें अध्ययन के साथ इसका संबंध है।
पर्युषणा नामक इस आठवें अध्ययन में श्रमण भगवान महावीर के हस्तोत्तरा (उत्तरफाल्गुनी) में हुए च्यवन आदि पाँचों कल्याण कथित हैं, प्रज्ञापित हैं, प्ररूपित हैं, दर्शित, निदर्शित और उपदर्शित हैं। इसके लिए मूत्र यह है- तेणं कालेणं' इत्यादि ।
"उस काल और उस समय में श्रमण भगवान महावीर के पाच (कल्याण) उत्तरफाल्गुनी में हुए। वे इस प्रकार-(१) भगवान् ने उत्तरफाल्गुनी नक्षत्रमें च्यवन करके गर्भ में प्रवेश किया, (२) उत्तरफाल्गुनी में गर्भान्तर में संहरण हुआ, (३) उत्तरफाल्गुनी में जन्म हुआ, (४) उत्तरफाल्गुनी में मुंडित
उपोदयातः
આ પર્યુષણ પર્વના આઠ દિવસમાં મુનિ અંતકૃતદશાંગનું વાચન કરે છે અને ભગવાન શ્રી વર્ધમાન સ્વામીનું ચરિત્ર પણ સંભળાવે છે. આ રીતે પૂર્વોકત સાતમા અધ્યયનની સાથે એને સંબંધ છે.
પર્યુષણ નામના આ આઠમા અધ્યયનમાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના હસ્તેત્તરા (ઉત્તરફાલ્વની ) માં થએલા અવન વગેરે પાંચે કલ્યાણે કથિત છે. પ્રજ્ઞાપિત, પ્રરૂપિત, દર્શિત, નિદર્શિત અને ઉપદર્શિત છે. એને भाटे सूत्र मा छ-"तेणं कालेणं" त्याहि
એ કાળે અને એ સમયે શ્રમણ ભગવાન મહાવીરનાં પાંચ (કલ્યાણે) ઉત્તરફાગુનીમાં થયાં, તે આ પ્રમાણે -(૧) ભગવાને ઉત્તરફાલ્યુની નક્ષત્રમાં ચ્યવન કરીને ગર્ભમાં પ્રવેશ કર્યો. (૨) ઉત્તરફાગુનીમાં ગતરમાં તમારા સંહરણ થયું. (૩) ઉત્તરફાબુનીમાં જન્મ થયે. (૪) ઉત્તરફાગુનીમાં મુંડિત થઈ ગૃહ ત્યજી દીક્ષા ધારણ કરી.
॥१३७॥
Goswww.jainelibrary.org.
| SR No. | 600023 |
| Book Title | Kalpasutram Part_1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti Rajkot |
| Publication Year | 1958 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Manuscript & agam_kalpsutra |
| File Size | 21 MB |