________________
છે તેજ અને તિમિર * (પિડર રોડ ઉપર આવેલ પ્લેઝન્ટ પાર્કના ભાઈઓની વિનંતીથી પૂ. ગુરુદેવ ચિત્રભાનુએ રવિવાર તા. ૨૪-૧-૭૧ એ આપેલ પ્રવચનની નોંધ )
એક બાળકે પિતાના પિતાને પૂછ્યું: પિતાજી દુનિયામાં એવું કેઈ ફળ નથી જેનું બીજ ભગવાન કયાં છે ? પિતા પ્રવૃત્તિમાં હતા, કામના ન હોય! અંદર પડયું છે તે બહાર આવે છે. બેજ અને દબાણની નીચે દબાયેલા અને લદા- પછી એ વાતમાં આવે, વિચારોમાં આવે કે યેલા હતા એટલે આવેશમાં બોલી ઊઠયાઃ સ્વપ્નમાં આવે. એ આવે છે અને તેજથી ? “ભગવાન છે કૂવામાં !”
સભર એવા જીવનને તિમિરમય બનાવે છે અને બાળકને માતાપિતાના પ્રતિ અત્યંત શ્રદ્ધા તિમિરથી ઘેરાયેલા જીવનને તેજોમય બનાવે છે. હતી. પિતા જૂઠું બેલી શકે, મા બનાવટ કરી તેજને અનુભવ થયે પછી તિમિર ત્યાં શકે એવી સમજ નહોતી, એને મન માતા- ટકતું નથી. તિમિરને હટાવવું પડતું નથી પણ પિતાનું વાકય બ્રહ્મવાકય હતું.
તેજને લાવવું પડે છે. તેજ આવ્યું ત્યાં તિમિર
ટકે કયાંથી? તેજ આવે છે વિચારના ઊંડાણમાં - બાળકે સાંભળી લીધું. મનમાં ગાંઠ વાળીને
ઊતરવાથી. બેઠ કે ભગવાન કુવામાં છે.
પિતા વિચાર કરવા બેઠા : મેં એમ કેમ માતા ચતુર હતી. બાળકના ગયા પછી
કહ્યું કે ભગવાન કૂવામાં છે. આંખ બંધ કરી, કહ્યું: ‘તમે આવું શું શિખવાડો છે? તમારે
મન શાંત થયું. વિચારે ઠરી ગયા, અંદર તે કહેવું જોઈએ કે ભગવાન મંદિરમાં છે, ડબકી મારી હિમાલયની ટોચ ઉપર છે કે પછી આકાશમાં તરંગે શાંત થાય તે તળિયે પડેલી વસ્તુ છે. પણ તેને બદલે શા માટે આવા બેટા જોવા મળે છે. તરંગહીન તળાવ ન બને ત્યાં સંસ્કાર પાડે છે ?
સુથી નીચે શું છે તે સ્પષ્ટ નહિ દેખાય. પતિ પત્ની વિચારશીલ અને ચિંતનશીલ
જ્યાં સુધી વિચારની, સંકલ્પવિકલ્પની હતાં. પતિ આંખ બંધ કરી વિચાર કરવા લાગે
આંધી ચાલે છે ત્યાં સુધી નજીકનું નહિ દેખાય. મારા મોઢામાંથી આવું નીકળ્યું કેમ ? નીકળ્યું
હા, ધાંધલ કરવાથી કે ભેગા થશે પણ અંદર તે મારા અજ્ઞાત મનમાં એના સંસ્કાર ક્યાંક
શાંતિ નહિ મળે. છુપાયેલા હોવા જોઈએ.
માટે જ પ્રાર્થનામાં શાંતિ મુખ્ય છે. પૂજા હું જે કાંઈ બોલું છું , વ્યવહાર કરે છે. કર્યા પછી “ૐ શાંતિ ” કહી બેસવાનું કહે મારા મોઢામાંથી જે શબ્દ નીકળે છે એની
છે, જેથી જરા શાંતિમાં આવે. પછી તળિયે પાછળ મારા ગુપ્ત મનમાં, સુષુપ્ત મનમાં, શું છે, તમારામાં શું છે એ જોઈ શકે. મનના કેક તળિયે આ વિચારેનું બીજ છુપા- જે ઘડીએ એની ઝાંખી કરી શકે એ જ યેલું હોવું જોઈએ.
જીવનની ધન્ય પળ છે. જે બેસું છું એનું મૂળ કયાંક હોવું જોઈએ. બેન નેવિસ Ben Navis વિચાર કરતા હું અમસ્તે બે ” એ વાત બેટી છે. કરતે પિતાના બાલ્યકાળમાં ગમે ત્યાં યાદ બોલવા માટે પૂર્વભૂમિકા background હેવી આવ્યું કે એકવાર જ્યારે એ આઠ વર્ષનો જોઈએ.
હતું ત્યારે એના ગામમાં એક મસ્ત સંત આવી