________________
૭૨
દિવ્યદીપ તે બે છે જેમાં પ્રભુને ભજતે ભજતો હું તને રાખી લેવું છે? ભલમનસાઈને આ દુરુપયોગ! રાજી કરે છે, અંદરવાળાને રાજી કરે છે. દેહ
આખી રાત અશાંતિમાં સૂતે સૂતે એ વિચાર નહિ, મન નહિ, મગજ નહિ પણ અંદરનાને
કરવા લાગ્યું. મને કહે કે રાખી લે, આત્મા કહે કે રાજી કરવાનું છે.
પાછી આપી દે મને કહે કે તારો મહિનો સારો થઈ મેં એવા માણુને પણ જોયા છે જે જશે, આત્મા કહે છે કે મહિને તારે બગડી જશે. બજારમાંથી પૈસે ખૂબ કમાઇને આવ્યા હોય. મને કહે છે કે આટલે પૈસે વારંવાર તને કયાં છતાં રાજી ન હોય. અંદર બેઠેલે કહે કે તું મળવાનું છે? પણ આત્મા કહે છે કે આવા ક્યાં કમાયે છે? તે તે લૂંટ કરી છે, બીજાને અન્યાયના પૈસાથી તું સુખી કયાં થવાને છે? છેતરી નાંખ્યો છે. ખીસાં તર હોય પણ જીવ આમ રાતભર ઘર્ષણ ચાલ્યા જ કર્યું ! અંદર બળ્યા કરતો હોય. અંદર એમ થાય કે મેં આ શું કરી નાંખ્યું?
આ વિવેક કોને જાગે? જાગૃત હોય તેને.
જેને આત્મા બુદ્દો બની ગયો છે અગર તે આવરણ એને રાજી કરવા એ જુદી વાત છે. એક
વડે પોતાની જાતને ગુમાવી નાંખી છે તેને તે ગરીબ માણસ હતે. બહુ જ વૃદ્ધ હેવાથી કંઈ
આ પ્રશ્નો ઊઠતા જ નથી. જે જાગૃત છે, જેને કામ નહેતે કરી શકતે. જરૂર પડે ત્યારે કોઈની
આવું ઘર્ષણ ઊભું થાય છે એને એ શુદ્ધિ લાવે પાસે માંગી લેતે. એક દિવસ સવારના એ ચાલ્યો
છે, પૂર્ણતા તરફ લઈ જાય છે. જતે હતે. એને એકદમ ભૂખ લાગી. સામેથી એક માણસ આવતો હતો. એનું ખીસું બહુ આ વૃધે સારી રાત ચિન્તનમાં વિતાવી, મોટું હતું. એમાં ચણુ ભરેલા હતા. આણે એની પ્રભાતે એ નિર્ણય સાથે ઊડ્યો. અને પેલા પાસે માગણી કરી. પેલાએ કહ્યું કે મારી પાસે સજ્જનની શોધમાં નીકળી પડયો. એ જે ઠેકાણે બીજુ તો કંઈ જ નથી, માત્ર ખીસામાં ચણું છે. સવારે ફરવા આવતો અને જે બાંકડા ઉપર બેસતે એણે હસીને કહ્યું, “ભાઈ ! ભૂખ્યાને બીજું શું ત્યાં ગયા. “લે, ભાઈ, આ તમારી ગીની !” જોઈએ?” એટલે એણે બેબો ભરીને ચણ પેલે આશ્ચર્ય પામી ગયો. “ગીની ! ક્યાંથી આપ્યા. એ ચણા લઈને એની ઝુંપડીમાં ગયે લાવ્યા ?” કહ્યું “તમે મને કાલે ચણ આપ્યા અને ખાવા બેઠે. જોયું તો એની અંદર એક એની ભેગી આ ગીની આવી છે.” પુત્રના સગપણ ગીની આવી ગઈ હતી ! આપનારના ખીસામાં પ્રસંગે આવેલી ગીની એના ખીસામાં જ રહી ગીની હશે તે ભૂલથી ચણા ભેગી આવી ગઈ. ગયેલી. એણે આશ્ચર્યથી પૂછ્યું “આવી ગરીબી એણે ચણ ખાધા અને ગીની કપડાના છેડામાં
છે છતાં તમને ગીની પાછી આપવાનું મન
કેમ થયું?” બાંધી રાખી મૂકી. એને રાતના સૂતાં સૂતાં " વિચાર આવ્યો. પેલા સજ્જને ચણ આપેલા, એણે કહ્યું “મારા ઘરમાં કજિયે થયે. ગીની જાણીને તો નથી જ આપી. ભૂલથી ગીની એક કહે “રાખે? બીજે કહે “આપી દે.” “પેલા આવી ગઈ છે. આ ગીની રાખી લઉં તે મહિનાઓ ભાઈએ પૂછ્યું “તમે તો કાલે કહેતા હતા કે હું સુધી મારે ચણું નહિ માગવા પડે. પણ અંદરથી એકલે જ છું અને મારી ખબર કાઢનાર કોઈ આત્મા કહે કે આ તે એક જાતની ચારી છે, નથી. અને હમણાં કહે છે કે ઘરમાં કજિય અન્યાય છે. એણે તને આપ્યું નથી છતાં તારે થયે. તે કજિયે કેની સાથે થયે?”