________________
લેખકના ખૂનને ભેદ-વાત્તાં
૩૬૫ ‘અભ્યાસગૃહમાંથી બહાર જવાને દરવાજો આ જ લેખકના ગુમ થઈ જવાથી ચોપડીને સારી ઓરડામાં પડે છે, તે સિવાય બીજો કોઈ દરવાજે જાહેરાત–' છે ?' મેં પુછયું.
મહેરબાની કરીને તમે મારી સાથે અભ્યાસ ‘ના’ ચંદુલાલે કહ્યું, “અભ્યાસગૃહમાંથી બહાર ગૃહમાં આવશે ” ચંદુલાલ બોલ્યા, “તમે પોતે જ જવાને આ એક જ રસ્તો છે. તે રસ્તે તો કનૈયા- તપાસ કરી જુઓ, અને કદાચ હું તમને કંઈબતાવી લાલ અમારું ધ્યાન ખેંચ્યા શિવાય બહાર જઈ શકીશ, કે જેનાથી કનૈયાલાલના ગુમ થઈ જવાના શકે જ નહિ. અભ્યાસગૃહને એક બારી છે, અને તે કારણ સબંધી તમારી શંકા દુર થશે.' જાહેર રસ્તા પર પડે છે, તે બાજુ કોઈ પણ દાદર હું ઉઠયો અને તેમની પાછળ ગયો. અભ્યાસનથી, અને છાપરું તે પાંચમા મજલે, એટલે કે ગૃહને ચંદુલાલના કહેવા મુજબ એકજ બારી અને આનાથી એક માળ ઉંચું છે. અભ્યાસગૃહની બહાર બારણું હતાં. ચોપડીઓથી ઓરડે ભરેલો હતો. તેઓ જઈ શકે તેવો કોઈ પણ રસ્તો નથી-છતાં બારી પાસે એક ટેબલ હતું. તેના પર ઘણું કામ પણ તેઓ ગયા છે. અને અમે કોઇએ તેઓને જતાં ળી પડેલાં હતાં. બીજી બાજુ પર એક નાનું ટેબલ જોયાં નથી.'
હતું. તેના તરફ મેં જોયું. હું ચમકે. આખી વાત મને તે બહુ વિચિત્ર લાગી. મને ચંદુલાલે ટેબલ પર પડેલી એક કમકમાટી તે કંઈક બનાવટ હોય તે શક ગયો. “તમે કહ્યું ઊપજાવે તેવી ચીજ તરફ આંગળી કરી, “આ જુઓ, કે કનૈયાલાલની એક નવલકથા આવતે અઠવાડીએ અને કહે કે આ પણ જાહેરાત માટે તમાસો છે! બહાર પડવાની છે?” મેં પુછયું.
ટેબલ ઉપર કાંડા આગળથી કપાએલો માણહા. “તનું નિશાન'-નવલકથાનું નામ છે. સને હાથ પડ્યો હતો. તેમાંથી નીકળેલા લોહીથી કનૈયાલાલે લખેલી નવલકથાઓમાં તે સૌથી ઉત્તમ ટેબલ કથ’ લાલ થઈ ગયું હતું. છે ! પણ તે પુછવાની શું મતલબ છે?' સેક્રેટ- એક સજડ આંચકો લાગ્યો હોય તેમ હું જોઈ રહ્યા. રીએ કહ્યું.
આ હાથ.” ચંદુલાલે કહ્યું, “કનૈયાલાલનો છે!' હું તેના સામું જોઈ રહ્યા, પરંતુ એક પળ કંઈ
ઓરડામાં ચુપકીદી પથરાઈ ગઈ. હું ટેબલ પર ૫ણુ બેલ્યો નહિ. હું ધારું છું કે તે માટે આશય પડેલી ચીજ તરફ એકીટસે જોઈ રહ્યું. બીજાઓ સમજી ગયા હોવા જોઈએ.
પણ બારણામાં ઉભા જોઈ રહ્યા. આખરે હું બોલ્યો, “ આ પુસ્તકને થોડી જાહે- આખરે મેં મૌન છોડ્યું. “તમે શા ઉપરથી કહે. રાત મળે તે તેને કંઈ નુકસાન થવા સંભવ નથી? છો કે આ હાથ કનૈયાલાલાજ છે ?” ચંદુલાલ ખરુંને ?”
મારા સામું જોઈ રહ્યા, જાણે કે આ સીધી સાદી તેઓ ચમક્યા, “તમે શું કહેવા માંગો છો તે બીને ન સમજી શકું એવો ફક્ત હું જ મૂર્ખ હતો. હું સમજી શકતો નથી; જે તમે એમ સૂચવવાને “કેમ, તેઓ બેલ્યા. “હું કનૈયાલાલનો હાથ થન કરતા હે કે
ઓળખું છું. મેં ઘણી વખત તે જેયો છે. મેં હું કંઈ પણ સૂચવતું નથી,' મેં કહ્યું. “પણ કલાક સુધી કનૈયાલાલની પાસે બેસી નોંધ લખી તમે જાણે છે કે જ્યારે પોતાની બનાવટની તિજો- છે, વાત કીધી છે. હાથની એકેએક રેખા મારા રીઓ ખપતી ન હોય ત્યારે, તિજોરી બનાવનાર, ધ્યાનમાં છે. તમે જાણો છો કે દરેક હાથનું કંઇ પિતાની બનાવટની તિજોરી ભયંકર આગમાં સપ• ખાસ લક્ષણ હોય છે. મેં તેમનાં આંગળાંની છાપ ડાય તેવી ગોઠવણ કરવામાં કંઈ ખોટું માનતા નથી. કદી લીધી નથી, એટલે મારી પાસે પાકે પુરા તેવી જ રીતે ચોપડી બહાર પડવાની હોય તે વખતે નથી. પણ હું સોગન પર કહેવા તૈયાર છું કે આ
1 8
8
5.