________________
કુમારિકાઓને સંવાદ
૩૨૩
જોઈએ-એમ સમજીને અથવા તે કંઇપણ સમજ્યા વશ થએલા વૃદ્ધ પુરુષે બીજાને વિચાર કરતા નથી. વગર આજસુધી બાળાઓ એમજ કરતી આવી છે. જો બધા વહે યુવાન બાળાઓને પરણે તો પ્રજાના
જ્ઞાનલક્ષ્મી-હા. જરૂર એમજ થાય છે. કેવા હાલ થાય. આખા જગતમાં કયાંયે ડાઘા પુરૂષોએ મા-પિતાની સત્ય આજ્ઞાનું પાલન કરવું એ ફરજ છે, કોડાંની સ્તુતિ કરી નથી. તેમણે પુત્રપતિના મોહને જે માતપિતા જાણી જોઇ પોતાના સ્વાર્થ ખાતર તથા ચાકરીની ઇચ્છાને છેડી દડાં જોઇએ. પિતાની કુમળી કળી જેવી બાળાને એવા સ્થળે વેચે
પ્રતાપલક્ષ્મી-પુત્પત્તિની ઈચ્છા એ હમેશાં કે જ્યાં થોડા વખતમાં વૈધવ્ય સેવવું પડે તે માત- પુશ છે એમ નહિ કહી શકાય. જે પ્રજામાં સામાપિતા શિરછત્ર તીર્થરૂપ નથી, પણ ધાતકી ખાટકી છે.
છે. ન્ય રીતે જન્મ મરણનું પ્રમાણુ રીતસર જળવાતું
a હોય ત્યાં પુત્રની ઈચ્છા કરતાં તે ઇચ્છાને સંયમ તારાલક્ષમી-તું સાચી વાત કહે છે. દીવો ઉલ
કરે એ પુણકર્મ છે. હિંદુસ્તાનમાં અત્યારે હિંદુહાથમાં લઈ ઉંડા કુવામાં કંઈ પડાય છે? બાપ પિતે જ ઉછેરીને પછી કુવામાં હડસેલે તેના કરતાં સ્તન
સ્તાનની ગુલામી સ્થિતિમાં જ્યાં સહુ ભયવાળા રહે તો તે ઉછેર્યા પહેલાં દુધપીતી કરે તે વધારે
છે, પિતાનું, પોતાના કે પિતાની મિલ્કતનું રક્ષણ
કરવાની શક્તિ ને બેઠા છે ત્યાં પ્રજાની ઉત્પત્તિને સારું ગણું.
હું તો પાપકર્મ સમજું છું. પ્રતાપલક્ષમી-વડીલો સમયને માન આપી સંતા
ધનલક્ષ્મી-ત્યારે બુઢાની ચાકરી કેણું કરે ? નેની ઉન્નતિ માટે મરતાં હોય તે તેમની અવગ
જ્ઞાનલક્ષ્મી-ચાકરીને સારૂ પિતાનું જ માણસ ણના કરતાં અને મન દુભવતાં પાપી બનીએ પરંતુ ,
પરંતુ જોઈએ એ કેટલો બધો વહેમ છે ? પૈસા કે લાલચ જે તેઓ તેને પોતાના સ્વાર્થ માટે અથવા તો પોતાના
આપીને એક બાપની પાસેથી તેની નિર્દોષ બાળા અજ્ઞાનને લીધે રૂઢિના અને સ્વાર્થની અગ્નિમાં હામવા
ઝૂંટવી લેવી અને તેને પોતાની સમજવી એમાં ઇરછતાં હોય તે તેમની સામે પડકાર કરવો જોઇએ..
મને તે ઉદ્ધતાઇની પરિસીમાં લાગે છે. એવી ધનલક્ષ્મી–બાપ બિચારે દરિદ્ર રહ્યા. આજી
બાળાને પિતાની માનવાને બદલે ‘એક ગુલામડી ખરીવિકાનો બીજો રસ્તો હેય નહિ એટલે પોતાના વંશની
દેલી છે એ વાક્ય જ ખરું કહી શકાય. ચાકરીને વેલડીને વેચવા તૈયાર થાય અને બુઢા વગર તેની મેટી
સારૂ તો હજુ પુરતા પૈસા આપીને સારા અને ભૂખ કેણુ ભાંગે એટલે બુઢાને બાળકી સેપે છે?
* વફાદાર ચાકરો મળી શકે છે. તારાલક્ષ્મી –એવી રીતે તે તમે પેલા બુદ્દાને ધનલક્ષ્મી – જ્ઞાનલક્ષ્મી બહેન ! સાચું કહે છે, પણ બચાવ કરશે. તેને વિષયવાસના ઉપરાંત પણ એમ તમને નથી લાગતું કે આ કજોડાનાસવાલનું પુત્પત્તિની ઇચ્છા હોય, વળી ધડપણુમાં ચાકરી મૂળ ગરીબાઈ છે? જે સમાજના નાયકે ચેતીને કરવા માટે અંગનું માથુસ જોઈએ, તેથી તે પોતાને પિતાના ગરીબ ભાઇઓની ગરીબાઈ દૂર કરે, તેમને હિંદુ તરીકે અપુત્ર રહેવાથી સદ્ગતિ ન થાય તે માટે ધંધે માં નેકરીએ ચડાવે, દુખમાં સહાય આપે તે તે પરણે તેમાં તેને શું વાંક?
આવા દાખલા નજ બને. જ્ઞાનલક્ષ્મી-આવી દલીલ તે પાપ કરનારા- લાભલક્ષ્મી-હા ! એ પણ ખરી વાત છે, એની સનાતન દલીલ છે. નવલકથાઓમાં ખૂનીઓને અને બીજી આ પણ ખરી વાત છે કે આપણી સુંદર ભાષામાં ખૂનના ફાયદા વર્ણવતા જોયા છે, બાળાઓએ વૃદ્ધાને પરણતી વેળાએ શા વિચારે લુટારાએ પણ પિતાના પરાક્રમની પ્રશંસા કરતા કર્યા હશે, કેટલા નિસાસા મૂકયા હશે તેને પણ સાંભળ્યા છે. પણ ન્યાય ખાતર જોઇએ તે પાપી- સમાજના નાયકે એ વિચાર કર્યો નથી. આપણા એને પાપ કરતાં ગમે તેટલા લાભ થાય, પણ સમાજની સ્ત્રીઓની દુર્દશા અને હૃદયની કકળતી જગતને તેથી લાભ નથી થ, સ્વાર્થ અને વિષયને વરાળથીજ આપણી પરાધીનતા-ગુલામી આવી છે.