________________
અમારે લંડનને પત્ર
અમારે લંડનને પત્ર. એક પત્ર લખ્યા પછી ઘણો સમય ગયો તે માટે વેપાર ખીલવે તે કેવું સારું. શેઠ હેમચંદ ઝવેરી ક્ષમા માગું છું. બીજે પત્ર લખવામાં મહારો પ્રમાદ જેવા કે વર્ધમાન શેડ જેવા જરાક આગળ પગલું એ કારણ નહોતું એ જણાવી દઉં છું. કામકાજને લઈ વેપાર હાથ કરવા બહાર પડે તેમ અમો તે બાજે ઘણે, તેથી ઢીલ થઈ છે.
ઇચ્છીએ. હિન્દનું છેવટનું ભાવી નક્કી થવાને વખત સુધારે-મારે ગયો પત્ર કે જે ગત માગશર આવશે, ત્યારે “વેપારનું રાજ્ય કેના હાથમાં છે તે માસના અંકમાં પ્રકટ થયો છે તેમાં ઝવેરી નગીન- સવાલ સ્વાભાવિક રીતે જ ઉઠશે; ત્યારે આપણે શું દાસ ભાઈ પાલણપુરવાળાનું નામ આપ્યું છે તેને જવાબ આપીશું? કલકત્તા મુંબાઇને વેપાર જુએ. બદલે હેમચંદભાઇ પાટણવાળા એ નામ જોઇએ. આ તે કેના હાથમાં છે? બીજી રીતે કહીએ તો અંગ્રેમારી ભૂલ વાંચકે સુધારી લેશે એટલી નમ્ર અરજ છે. જેને “પાવરફુલ' (વિશેષ સત્તાધારી) બનાવનારા
વેપારી સભા-લંડનમાં લગભગ ૪૦ થી ૫૦ પણ આપણે જ છીએ. તેમનું દરેક કામ આપણે હિન્દી વેપારીઓ હશે, પરંતુ અત્યાર સુધી તેઓ કરીએ છીએ. દલાલ થઈ તેમનો વેપાર કરી આપીએ, સર્વે પિતાના હિત જાળવવા અર્થે એકત્રિત મળી દલાલ થઈ હિન્દ કાચો માલ તેમને ખરીદ કરી કંઈ પણ પ્રયાસ સેવવા પ્રત્યે લક્ષ દડાવી શક્યા આપીએ અને તેમના હાથમાં રમીએ. તેઓ દલાલી નહોતા. જેને અત્રેના વડિલો” કહી શકીએ તે આપી આપણને નિહાલ કરી દેતા હોય નહિ અને જરા શરમાતા હતા કે એવો પ્રયાસ કરતાં સફળતા આપણે તેથી ધરાઈ જઈ તેમના એશીંગણ હાઇએ ન મળે તે? હિતબુદ્ધિથી પ્રામાણિક પ્રયાસ થાય તે નહિ એમ મનાય છે–ચાલે છે. તેઓ શું કરે છે સફલતા જરૂર મળે એ વિશ્વાસ રાખવો ઘટે. એની માહિતી તો આપણે રાખતા નથી યા તે પ્રત્યે વડિલો” કરે ત્યાં સુધી હાથ જોડી બેસી રહેવું તેના તદ્દન ઉપેક્ષા કરીએ છીએ. લંડનમાં અંગ્રેજોએ કરતાં જે કંઈ બને તે કરવું ઘટે એમ સમજી એક પિતાના બીઝનેસની એકસચેઈજ રાખેલ છે તેમાં એક વેપારી ચેમ્બર” સ્થાપવાનું બીડું બે જૈન યુવકે એ પણ હિન્દી ઘુસી ન જાય તેની પૂરતી કાળજી રાખે લીધું. એક તો શ્રીયુત કસ્તૂરમલ ભાન્થીયા કે જે છે. તેઓ જે જે વેપાર કરે છે તે દરેક વેપાર બિરલાની લંડનની કંપનીમાં છે, અને બીજો આ હિન્દીઓ મન પર લે તે પોતાને હાથ કરી શકે તેમ સેવક. બંનેએ આની પ્રાથમિક વ્યવસ્થા કરી તે છે. હિન્દી હિન્દી સાથે વેપાર કરે, તેને ઉતેજન ૧૬-૧૨-૧૭ ના રોજ ઇન્ડિયન ચેમ્બર ઓફ આપે અને હિન્દના વેપારને ખીલવે એ કારણે હિન્દીકૅમર્સ ગ્રેટબ્રિટનની સ્થાપના કરી. આવા મોટા એ પોતાની એક સંસ્થા એકત્રિત કરી સ્થાપે એ પ્રયાસમાં પૈસાની જરૂર પગલે પગલે પડે તે માટે ખાસ જરૂરનું છે અને લંડનમાં સ્થપાયેલ ઉપરોક્ત બે શ્રીમતે નામે શેઠ ઘનશ્યામલાલ બિરલા અને ચેમ્બરને એક મુદ્દે એ પણ છે. શેઠ અમ્બાલાલ સારાભાઈએ ઈતી સહાય
જેનોએ હવે બહાર પડવાનું છે. લંડનની વેપારી * આપી છે તે માટે તેમને ઘણું ધન્યવાદ ઘટે છે. સભા જ વેપારીને દરેક રીતે મદદ કરવા તૈયાર છે. દરેક દેશને આધાર તેના વેપાર, ઉદ્યોગ ઉપર જેને જેને કોઈપણ જાતની વિગત-હકીકત કે ખબર તથા તેનાં સંતાનોને અપાતી કેળવણી ઉપર છે. (information) જોઈતી હોય તેને R.J. Udani, હિન્દના વેપારમાં જૈનોનો જેવો તેવો હિસ્સો નથી. Hon. Secretary Indian Chamber of તેથી તે વેપાર ખીલવવો કે બગાડવો એ પણ જેના Commerce, 53 New Broad Street શિરે હોય એ સ્વાભાવિક છે. જેને હવે બહાર પડી London E. C. 2 ના સરનામે પત્રવ્યવહાર કરસરખી રીતે લીમીટેડ કંપનીના બંધારણ મુજબ દેશને વાથી સર્વે મળી શકશે.