________________
માનવજીવનને ધાર્મિક આદર્શ
૨૪૫
પાસે કેવી રીતે પરંપરાથી ઉતરી આવ્યાં છે તે જ સિદ્ધિ = સાધ્યની પૂર્ણ પ્રામિ-realiza આપણે જોઈએ. એ વિધાનો કોણે કોણે પ્રરૂમાં
tion of the object છે તેની આપણે ધર્મજગતમાં ઝાંખી કરીએ, કાઈસ્ટ ૫ વિનિમય = આત્મનિવેદન પિતાને પ્રાપ્ત વસ્તુનું નામના મહાત્માએ પ્રભુની પ્રાર્થના કરી પ્રભુને
બીજાઓને પૂર્ણ દાન-self deમેળવ્યા; અને પછી મનુષ્યને કહ્યું કે તમે જે મારી
dication to the service પેઠે પ્રભુને આત્મનિવેદન-Self-dedication સંપૂર્ણ
of humanity. રીતે કરી પ્રભુની પ્રાર્થના કરશો તે તમારાં પાપરૂપ પ્રણિધિ-જે અનુષ્ઠાન કરવું હોય તેમાં મુખ્ય વિનો જઈ તમે આત્મવિકાસ પામશો. મહમદ
સાધ્ય શું છે-Aim શું છે-goal શું છે એ પ્રથમ સાહેબે નિમાજ ભણી ભણું ખુદાને મેળવ્યા અને નક્કી કરવું જોઈએ. આપણે જે મેળવવું છે એ નક્કી પછી ઇનસાનેને ફરમાવ્યું કે તમે પણ ખરા દીલથી થયા વિના આપણી પ્રવૃત્તિ બલવતી થતી નથી. નિમાજ રોજરોજ ભણશે તે ખુદાને પામશો, આપણું ઉદ્દેશમાં–આ૫ણુ સાધ્યમાં જેટલી આપણી આમ મહાત્મા ક્રાઇસ્ટ જે સાધન વડે-મેહમદ સાહેબ * પ્રીતિ-જેટલી આપણી ભક્તિ તેટલી બલવતી આપણી જે સાધન વડે પ્રભુને પામ્યા તે સાધન તેમણે મન પ્રવૃત્તિ સાધ્યને માટે આપણે કરી શકીએ. ખને ઉપદેર્યું તેમ શ્રી મહાવીરસ્વામી જે સાધને આપણી સામાયિક નામની ક્રિયાને દેશવડે આત્માના પૂર્ણ વિકાસને પહોંચ્યા એટલે કે Ideal શ્રી મહાવીર સ્વામી છે. અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંતચારિત્ર, અનંત આનંદ,
- શ્રી મહાવીર સ્વામીએ સામાયિક વડે અનંતજ્ઞાઅનંતવીર્ય એવા અનંત અનંતા ગુણની પૂર્ણતાએ
નાદિ ગુણોનો પૂર્ણ વિકાસ કર્યો, અને એમણે ઉપપહોંચ્યા તે સાધન-તે વિધાન-તે ક્રિયા-તે ચારિત્ર
દેશેલી સામાયિકની ક્રિયા આપણી શક્તિ ગોપ્યા સામાયિક હતું. અને એ સાધન એમની પ્રસાદીથી વિના આપણે કરીએ તે આપણે પણ આપણી આપણુ જેનોને તેઓશ્રીએ ઉપદેર્યું. આમ મેહમદ શક્તિના પ્રમાણમાં આપણે આત્મવિકાસ કરી શકીએ. તેને નિમાજે; હિંદુઓને નિત્યકર્મો- બ્રાહ્મણને
મી-શ્રાહ્મણને એટલા માટે શ્રી વીરની સામાયિક સમજવી-જાણવી સયા, ક્રિશ્ચયનેને પ્રેયરો-પારસીઓને ખાદે અવ
અને આચારમાં યથાશક્તિ મૂકવી જોઈએ. યથાશસ્થા અને જેને સામાયિંકરૂપ આવશ્યક અવશ્ય ક્તિને અર્થ એ કરવો જોઈએ કે આપણી કરવાની ક્રિયા પ્રાપ્ત થઈ છે.
શક્તિનો હાલ જેટલો વિકાસ થયો હોય તેટલી જે સ્થિતિએ પ્રભુ પહોંચ્યા, તેજ સ્થિતિએ પૂર્ણ શક્તિથી બલ-વીર્ય ગોપ્યા વિના આપણે પહોંચવાનાં સાધને આપણને પ્રાપ્ત થયાં. હવે સામાયિક રૂ૫ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. આ પ્રશ્ન જૈન ધર્મ દર્શન રૂપે philosophy કોઇ એમ કહે કે શ્રી વીરનો આદર્શ અર્થાત ફીલસી અને ક્રિયા રૂપે science વિજ્ઞાન છે. માટે તેમની સામાયિકને આદર્શ આપણાથી કેમ લેવાય? વૈજ્ઞાનિક રીતિએ આપણાં વિધાનો આચરવાં જોઈએ. ક્યાં મેરૂ જેવા મહાવીર સ્વામી અને કયાં કાંકરા
જૈનધર્મના કહીનૂર રૂ૫ શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય અનુ- જેવા પણ પૂર્ણ નહિ એવા આપણે? હઠાનાં પાંચ પ્રકાર કહે છે. અને એ પંચવિધ કોઈ વિદ્યાર્થીને આદર્શ M. A. ની ઓનઅનુષ્ઠાન આ બર્ડ ઉપર લખેલાં તમે જોશો;- સમાં પાસ થયેલા વિદ્વાનને હેય. એ અદશ હંદ૧ કપ = સાધ્ય-લય-Goal-end યમાં સ્થિત કરી ઘણું વિદ્યાભિલાષીઓ એમ. એ. ૨ પ્રવૃત્તિ = સાધન-means to end. થાય છે, થયા છે અને થશે પણ ખરા. એમ. એ. ને ૩ વિનર = દેશો ઉપરજય-obstacles to આદર્શ રાખનાર જિજ્ઞાસુ વિદ્યાર્થી કદાચ એમ. એ.ની
be overcome, ઉચ્ચતમ ભૂમિકાએ ન પહોંચે તથાપિ તેણે જે