________________
જનયુગ
પિષ ૧૯૮૪ તારી પાસે મૂક્યા બાદ હવે પછી ભવિષ્યની સાધુ સાધુ સાધ્વી બાબતોના કંઈ કંઈ કડવા અનુભવો સંસ્થા કેમ હોય તો આપણે દુનિયામાં આપણું પણ તને જણાવીશ, અને એ બધું જાણતે છતે બે સ્થાન જાળવી શકીએ તેને પણ વિચાર કરીશું. ચાર અબુઓ વહાવી આપણે બધાં વહે જઇશું.
ભાઈ! ઈતિહાસના આ પ્રિય સત્ય બાબત હવે પ્રિય રમેશ ! આતે કેવી લાચારી? અરે ! પછીના પત્રમાં વળી વધુ કંઇ કહીશ. અત્યારે તો આને લાચારી પણ કેમ કહેવાય ? એજ ઉકળતી એટલુંજ કે ઈસ્વીસનની શરૂઆત પહેલાં કેટલાંય ઉમે આમાંથી કોઈ લ્યુથરનો જન્મ થાય તો તેમ વર્ષો અગાઉ આપણી સંસ્થાના એકના અનેક આ નવાઈ જેવું શું ? કુદરતના આવગમાં શું શું ગેવાને થયા અને ત્યાર બાદ દિન પ્રતિદિન વધતાં છુપાઈ રહ્યું છે તેને જ્ઞાની જાણે, બાકી અત્યારે વધતાં એક એવું પરિણામ આવ્યું કે અત્યારે ધણી વિમળા બહેનને પ્રણામ. ૫ત્ર તુર્તા લખજે. વિગરના ઢોર જેવી આપણી સ્થિતિ થઈ પડી છે. જ્યારે વર્તમાનને વિચાર કરીશું ત્યારે કમળાના
વિનદના યથાયોગ્ય.
એક વિચારણીય પ્રશ્ન.
જન વિચારકે, હિતચિંતક અને આગેવાને માટે, [ પાટણના પંડિત પ્રભુદાસનો આ લેખ ઘણું વખતથી અમારી પાસે પડે, તે અવશ્ય પ્રકટ કરવા યોગ્ય છે એમ તેમનું મંતવ્ય હોવાથી અત્ર પ્રકટ કરીએ છીએ. તે પર ગંભીર ચર્ચાને અવકાશ છે તે સમાજ હિતૈષીઓ પોતાના પુખ્ત અને યોગ્ય વિચાર પ્રકટ કરશે. તંત્રી,].
૧. હું અનેક વખત લખી ગયો છું કે જૈનસંધ મળશે કે જ્યાં હજુ બરોબર એ જ પ્રમાણે વહીવટ એ ધાર્મિક સંસ્થા છે. કોઈ કામ નથી. કેમ એ ચાલ્યા કરે છે. જે જોઈને આપણે ખુશી થઈએ. સમાજ શાસ્ત્રની દૃષ્ટિથી પાડેલ વિભાગ છે. તેને હજારો ગામો જેનોની વસ્તીવાળાં છે અને બધે કંઇ સંસ્થાને લગતા વિષયે અને ધારાધોરણો પણ છે. હાલનું બંધારણ દાખલ નથી થયું. તેમજ કેટલેક પરંતુ તેના ઉદેશે અને વિષયો કાગળ પર નથી, ઠેકાણે અંદર અંદર બખેડાન્મતભેદ હશે. તેમ છતાં છતાં છુટા છુટા અનુભવમાં અવશ્ય છે. શોધખોળ દરેક ગામમાં મતભેદ હશે એમ તે નજ માની શ. વિભાગદ્વારા તેને સંગ્રહ કરવામાં આવે છે તે કાય. એટલે એવાં આપણને ઘણાં ગામો મળી શકે સુસંગત રીતે ગોઠવી શકાય.
કે જ્યાં બરાબર વ્યવસ્થિત સંઘ સંસ્થાને ધરણે બધો કેટલાક નિયમો શાસ્ત્રોમાંથી મળે.
વહીવટ ચાલતો હોય, તેમજ એવાં આદર્શ ગામડાં કેટલાક વિષયે ચાલુ વ્યવહારોમાંથી મળે. પણ મળી આવે કે જ્યાં સુંદર નિયમોને સુંદર
કેટલાક સામાન્ય નિયમો ભારતીય સંસ્કૃતિ ઉપયોગ પણ થતો હોય; એ બધી શોધ ઉપરથી અને આદર્શ માંથી મળી શકે.
પણ ઘણું મેળવી શકાય. આ રીતે પ્રયત્ન કરતાં–આખી એ ધાર્મિક
- ૩ મારો લખવા આશય એ છે કે એ સંઘ સંસ્થાને બંધારણ રીતસર કાગળ પર લેવું હોય તો સંસ્થા પોતાના ચાલ્યા આવતાં ધોરણે ચાલ્યા કરે, લઈ શકાશે.
તેમાં મૂળનું પરિવર્તન ન કરવું પડે. તે સંસ્થાને ૨, છતાં હજુ સુધી, એ સંસ્થાનો વહીવટ તે ઉત્તેજન આપી જ્યાં જ્યાં એ સંસ્થા અવ્યવસ્થિત પરંપરામાં અવશેષ રહેલા નિયમો અનુસાર લગભગ થઈ ગઈ હોય ત્યાં વ્યવસ્થિત કરીને આખા પ્રતિચાલે છે, અને તે સંસ્થાના વહીવટકર્તાઓ પણ નિધિત્વવાળી એક મહા સંધ સંસ્થા તાજી કરવામાં લગભગ નક્કી જેવાજ છે. કેટલાક એવા પણ ગામે આવે તે શો વાંધ?