Jain Yug 1939

SR No.: 536279
Original Sutra Author: N/A
Author: Mohanlal Dipchand Chokshi
Publisher: Jain Shwetambar Conference
Publication Year: 1939
Total Pages: 136
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Yug, & India
File Size: 9 MB

Page 66

જૈન યુગ.
તા. ૧૬-૪-૧૯૩૯.
લખી ચુક્યો છું કે સરાક જાતિનો વ્યવસાય કેવળ ખેતી જ લગભગ વીસેક સરકાએ એકત્રિત થઈ અમારું સ્વાગત કર્યું" છે એટલે ખેડુતોની સ્થિતિ જે રીતે બીજા દેશોમાં છે તેના હતું. ત્યાર બાદ ત્યાંથી અમે બેહટ ગયા. બેહતર એ દાદર જેવી બધે તેનાથી વધુ ખરાબ અહિંના લેકેની છે. એટલે નદીને કાંઠે આવેલ સુંદર, સુઘડ અને સ્વચ્છ ગામ છે. અવિ તે અત્યંત ગરીબ છે મહા મુશ્કેલીથી પોતાને નિર્વાહ કરે છે; લગભગ પચાસેક સરકે એ અમારું સ્વાગત કર્યું. સ્કુલમાં ત્રણ તેમાં તેની સંતતિને કેળવણી કયાંથી અપાવી શકે? આ માસ્તરો છે. પહેલીથી પાંચમાં કલાસ સુધીનું અહિં જ્ઞાન સ્થિતિ પ્રવર્તતી હોવાથી ફી સ્કુલે ખેલવાનું નકકી કરવામાં અપાય છે અને વધુ અભ્યાસ માટે નવાગઢ મોકલવામાં આવે આવ્યું અને કમારડી ગામ કે જે મહાદાથી ચાર માઈલ છે. અહિં હેડ માસ્તર તરીકે શ્રીયુત બાબુ હરિશ્ચંદ્ર સરક અને ભારગીયાથી બે માઈલ છે ત્યાં પહેલી સ્કુલ ખેલવામાં કાર્ય કરે છે. કુમારડી કરતાં અહિંના છેકરા છોકરીઓ કંઇક આવી એ ગામમાં સત્તર ઘર સરાકાને છે. પીસ છેકરા વધારે સુઘડ અને વિવેકી જણાયા. હિંદી પણ કંઈક જાણે છે. છોકરીઓ આ અલમાં દાખલ થયા તેમને ધાર્મિક ગુરૂવંદન, એટલે હિંદીમાં મેં ચૈત્યવંદન અને ગુરૂવંદન સંબંધી પુછયું. ચૈિત્યવંદન, ઇગ્લીશ, બંગાલી અને હિંદીનું શિક્ષણ આપવામાં મને બહુજ સંતોષકારક ઉત્તર મળ્યા. આ છોકરાઓ કેટલાક આવે છે બેહુટમાં લગભગ પચાસ ઘરે છે. અહિં પણ એક ગુજરાતી સ્તવન વગેરે બેલે છે, તે સાંભળી ખુબ આનંદ થયો. સ્કુલ ખોલવામાં આવી અને તેને પચ્ચાસ છોકરા છોકરીઓ ત્યાર બાદ ગઈ સાલ લગભગ દસ છોકરાઓને લઈને બાબુ લાભ લઈ રહ્યા છે. અભ્યાસક્રમ અને કેર્સ લગભગ એક શ્રીયુત હરિચંદ્રજી દિવાળી ઉપર પાવાપુરી ગયા હતા તેમને સરખેજ છે. દેવગ્રામ, મેહાલ, અને સિંહલીવાડીમાં પણ સુવર્ણ ચંદ્રક અને બીજા દસ છોકરાઓને રૂપાના ચાંદ આપ
લે ખોલવામાં આવી છે. આ રીતે પ્રચાર કાર્ય શરૂ વામાં આવ્યો. સાથે આખી સ્કુલના છોકરા છોકરીઓને નારંગીની કરવામાં આવ્યું. લગભગ અઢી વરસથી ચાલુ કરેલ આ કાર્યમાં પ્રભાવના કરવામાં આવી. આમ બે ગામની મુલાકાતમાં સાંજ લગભગ માનભૂમ જીલ્લાના એકવીસ ગામોમાં મળીને આઠ પડી. મારી પાસે ટાઈમ ન હોવાથી બીજા ગામની મુલાકાત ધરે પિતાના પૂર્વજોના ધર્મમાં સ્થિર થયા છે. અને બીજા માંડી વાળવામાં આવી. આમ સરાક જાતિ સંબંધી આવું ત્રણ વરસના કાર્યક્રમમાં માનભૂમ છલે કે જેમાં સુંદર કાર્ય નિહાળી પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજ તથા મુનિબત્રીસ હજાર સરોની વસ્તી છે. તેઓ સંપૂર્ણ જેને બની રાજશ્રી પ્રભાકર વિજયજી મહારાજને ધન્યવાદ આપ્યા સિવાય જશે આ રીતે મહારાજશ્રીની સાથે ચર્ચા થયા બાદ તેઓશ્રી રહી શકતો નથી. કારણ કે અહિં ગોચરી પાણી સંબંધી તરફથી મને સુચના થઈ કે મારે લગભગ બે ત્રણ ગામોની અને ઉપાશ્રય સંબંધી ખુબ તકલીફ છે સિવાય બંગાલી મુલાકાત લેવી અને ત્યાંને અભ્યાસક્રમ તથા ધાર્મિક સંસ્કાર ભાષા છે. આવી પરિસ્થિતિમાં ખુબ કષ્ટ વેઠીને જે ધર્મની તપાસવા. એ સુચનાને સહર્ષ સ્વીકારી મેં ત્યાં જવાનું નકકી સેવા કરી રહેલ છે તે હૃદયથી માન માગી રહે છે. સાથે સાથે કર્યું અને મધુવનથી પ્રથમ ભારગીયા કલીયારી ગયો અને જૈન ધર્મ પ્રચારક સભા અને તેમના માનવંતા પ્રેસીડન્ટ જૈન ધર્મ પ્રચારક સભાના સ્થાનિક સેક્રેટરી બાબુ રાજસિં- શ્રીયુત બહાદુરસિંહજી સીંગી કે જેઓ આ કાર્યને વેગ આપવા હજીને મળ્યું. તેમની સાથે કેટલેક પ્રાસંગીક વાર્તાલાપ થયો. ખૂબ આર્થિક મદદ આપી રહેલ છે તેમને પણ ધન્યવાદ ઘટે બાબુ રાજસિંહજી જૈન બહુજ સુંદર આદર્શવાદી, આનંદી છે. અત્યારે જૈન ધર્મ પ્રચારક સભા તરફથી અને પ્રાયવેટ અને મિલનસાર સ્વભાવના ઉત્સાહી યુવાન છે. ભુરંગીયા ખર્ચ મળી વાષિક છ હજારનું ખર્ચ છે. આવું એક સુંદર કલીયારીને એ માલીક છે. સરાક જાતિ ઉદ્ધારનું કાર્ય કાર્ય આર્થિક પરિસ્થિતિને અભાવે બહુજ ધીમી ગતિએ ચાલી જોવાની મારી ઉત્સુકતા જોઈ તેઓ મને બતાવવા મારી સાથે રહ્યું છે. જેમાં એક લાખ રૂપીઆની સખાવત કરનાર નિકળે આવ્યા. અમે કુમારડી ગામમાં ગયા, ત્યાં એક બેઠા ઘાટના તે એક જ વર્ષ માં માનભૂમ જીલ્લાના બત્રીસ હજાર સરાકમાં સ્વચ્છ મકાનમાં એક સ્કુલ ચાલતી હતી. અહિં સરાક જાતિના જ્ઞાનદીપક પ્રગટાવી શકાય તેમની કેળવણી વિષયક પ્રગતિ એક માસ્તર કે જેઓ મેટ્રિક છે તેમને રોકવામાં આવ્યા છે. થાય અને ઔદ્યોકિક શિક્ષણ પણ આપી શકાય. મુનિરાજે અહિં મને બંગાલી ભાષાનું જ્ઞાન નહિ હોવાથી બાબુ રાજ પણ ગુજરાત છોડી બંગાલમાં વિચરે તે ઘણું ઘણું કરી શકે સિંહજીએ ઇગ્લીશ, બંગાલી, હિંદી અને ધાર્મિક પરિક્ષા લીધી. તેમ છે. કારણ કે અહિં ઉપદેશકેની ઘણી જ જરૂર છે. બંગાઅહિં જે છોકરા છોકરીઓ ઉપર ધાર્મિક સંસ્કારો નાખવામાં લના વર્ધમાન જીલ્લામાં ઉગ્ર જાતિ નામની એક ક્ષત્રિય જાતિ આવે છે તે ઘણા જ સુંદર અને પ્રગતિ કારક છે. જે પદ્ધતિથી વસે છે. જેના સંબંધી ક૫ત્રમાં પાઠ છે કે એ જાતિમાં કાર્ય કરવામાં આવે છે તે પદ્ધતિ ઘણીજ સુંદર અને આકર્ષક તીર્થ"કરાનો જન્મ થાય છે. આ જાતિના બે લાખ માણસે લાગી. જે રીતે મીશનરીઓ કાર્ય કરે છે તેજ પદ્ધતિ પ્રહણ છે. તેઓ સુખી છે. તેમના કેટલાકને પણ એ ખ્યાલ છે કે કરવામાં આવી છે. એકાદ કલાક આ રીતે તપાસ કરી અમે અમારા જેને હતા આ જાતિમાં તે ખાલી ઉપદેશસ્કુલનું પાકું મકાન કે જે બાબુ ફત્તેહસિંહજી નહારે રૂપીઆ કોની જરૂર છે. તેમાં આર્થિક સહાયની જરૂર નથી. મુનિરાજ ચૌદસ ખર્ચે બંધાવેલ છે તે જોવા ગયા. હજુ આ મકાનનું જે આ અણખેડાયેલ ક્ષેત્રને ખેડે તે સમાજ, ધર્મ અને વાસ્તુ થયું નથી. તેમાં સ્કુલ, મંદીર અને ઉપાશ્રયની સગવડ તેમને પોતાને પણ ખૂબ લાભ થશે. શાસનદેવ સૌને છે ચાર રૂમે છે. અહિં સ્કુલ બાંધવા માટેની જમીન શ્રીયુત સન્મતિ બક્ષે. બલરામ સાકે ભેટ આપી છે. અમે કુમારડીમાં ગયા ત્યારે
– ચંદ્રકાંત.
તે પણ પણ તે પતિ છે તેમ, એમ ત
આ પત્ર મીત્ર માણેકલાલ ડી. મેદીએ શ્રી મહાવીર પ્રી. વર્કસ, સીલવર મેનશન, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ ખાતેથી છાપી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ, ગેડીઝની નવી બીટિંગ, પાયધૂની, મુંબઈ : માંથી પ્રગટ કર્યું છે.