________________
તા. ૧૬-૪-૧૯૩૯,
જેન યુગ.
– મારી શી ખરજીની યાત્રા. –
-૦૯ ના 3 પેઢી તરફથી કહેબ રૂદ્ર ત્યાં શેઠ મનમાં ઉતર્યો. અ&િ મેનેજર છે તેમ છે
નવ વાગે માર દ્વારા અ
ને
ખાસ કરીને
જાહારી રહી
મિટિ પણ નથી
જ સંબંધી
મારા પ્રવાસ દરમ્યાન વીસ તીર્થકર ભગવાનની મહાન અને જેમને ગાત્ર આદિ દેવ, ધર્મ દેવ પાર્શ્વનાથ દે. ગૌતમ નિર્વાણું ભૂમિ શ્રી શિખરજીની યાત્રા કરવાનું મેં નક્કી કર્યું, દેવ અડદિ છે તેમના સંબંધી ખુબ વાતચીત થઈ. ભગવાન અને તા. ૧-૩-૦૯ ના રાતના પારસનાથ સ્ટેશને પહોંચ્યા. મહાવીર અને ગૌતમસ્વામી આ ભૂમિમાં ખુબ વિચર્યા છે. ત્યાં શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢી તરફથી એક નાની શી તેઓશ્રીના પચાસ હજાર શિખે મગધની ભૂમિને પાવન કરતા ધર્મ શાળા છે તેમાં ઉતર્યો. અહિં વ્યવસ્થા રાઈસાહેબ રૂક્ષ્મ- હતા. એટલે અહિં પુરાણા શ્રાવક હોવા જ જોઈએ. તે માટે સાદજી કે જેઓ પારસનાથ પહાડના મેનેજર છે તેઓ બહુ શ્રીયુત બાબુ બહાદુરસીંહજી સીંધીએ અંગ્રેજ લેખકેના ડીસુંદર રીતે કરે છે; અને યાત્રીઓને કશી અગવડ પડતી નથી સ્ટ્રીકટ ગેજેટામાં બહાર પડેલ કરે એને આધારે શોધ કરી સવારના લગભગ સાડા નવ વાગે મેટર દ્વારા મધવન તક સરાક એ શ્રાવક શબ્દને અપભ્રંશ છે એમ નક્કી કરી તેની
તપાસ હાથ ધરવાને પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજ અને મુનિ પ્રયાણ કર્યું. પારસનાથ સ્ટેશનથી મધુવન ચૌદ માઈલ દૂર
પ્રભાકર વિજયજીને વિનંતી કરી. તેઓશ્રીએ તાત્કાલિક એ થાય છે. મોટર ભાડાને સવારી દીઠ દસ આના પડે છે.
બાબત હાથ ધરી સરાક જાતિના ગામડાઓ કે જે અત્યારે લગભગ અધો કલાકમાં મધુવન પહોંચ્યો. મધુવનમાં આપણી
બંગાલના જીલ્લાઓમાં છે તે તરફ વિહાર કર્યો. રસ્તામાં ભેજનશાળા ચાલે છે, અને ત્યાં દરેક યાત્રીઓ માટે જમ
અનેક સ્થળે જેને પ્રાચીન મૂર્તિઓ તેઓશ્રીને મળી કે જે વાની વ્યવસ્થા છે. હું ત્યાં જ રઈ ઠીક બને છે. પરંતુ વ્યવસ્થાની ઘણીજ ખામી છે. ખાસ કરીને જોજનશાળાની
જુદા જુદા નામથી પુજાતી હતી. માનભુમ જીલ્લાના સે વ્યવસ્થા જેન વેતાંબર ફેસાઇટી મધુવન કે જે ઉપરના ગામોમાં વરિભ્રમ, બાંકુરા, બંકડાણા ઈત્યાદિ જીલ્લાઓમાં મંદિરની વ્યવસ્થા કરે છે તેના હસ્તક છે. ઉપરોક્ત સોસા
મળી કુલ ત્રણ લાખની સરાક નતિની વસ્તી છે. બંગાલ
જેવા માંસાહારી પ્રદેશમાં કે જયાં બ્રહ્મ સુદ્ધાં માંસાહાર થટીના ટ્રસ્ટી એક માત્ર મહારાજ બહાદુર સિંહજી છે. તેમના
કરે છે ત્યાં સરાક જાતિ જ અણિ સુદ્ધ અહિંસક અને વનદ્વારા રોકેલ મુનીમ વહીવટ ચલાવે છે. લગભગ એક સદીથી કરે છે ત્યાં સરસ
સ્પત્યાહારી રહી શકી છે. તેઓ કંદમૂળ ૫ણુ ખાતા નથી. આ વહીવટ એમના હસ્તક છે, પરંતુ તેને હિસાબ કદી બહાર પડતો નથી. તેમજ તેની કઈ વ્યવસ્થાપક કમિટિ પણ નથી.
આ જાતના એમના વંશપરંપરાના સંસ્કાર છે. લગભગ કે મુનીમને જઇને હિસાબ સંબંધી પુછે તે કહેવામાં આવે
હજાર વસથી તેઓ જૈન સાધુઓના સંસર્મથી વંચીત છે. છે કે “જાવ, મહારાજ બહાદુર સિંહજીને પૂછો.” આ રીતે છતાં આ જાતનાં તેમનામાં સંસ્કારો રહ્યા છે એ આશ્ચર્યની વહીવટ ચાલતું હોવાથી કોને મજબુત શક છે. પેટીના વાત છે. તેઓ લગભગ બસો વરસ પહેલાં સમેત શિખરજીની નાણાને સદુપગ થતો નથી. કલકત્તા શ્રી સંઘે આ બાબત
યાત્રા કરતા હતા અને તેનાં જઈ પોતાના મુખ્ય ધંધે જે ઉપાડી લેતા ઘટે છે. અસ્તુ.
ખેતીને છે તેને ત્યાગ કરતા હતા. ચેખા વિગેરે ખાંડવાની
પ્રતિજ્ઞા લેતા હતા. હુંકામાં એ લેકની એ જાતની શ્રી શીખ પહાડની ઉંચાઈ મધુવનથી છ માઈલ થાય
માન્યતા હતી કે ખિરજીની યાત્રા કર્યા પછી કોઈ પણ છે, અને બધે ચઢાવે છે. રસ્તે સારે છે. મેં તથા બીજા
જાતનું ખેતી વિષયક કાર્ય થઇ શકે નડિ. તેમના ઉપર પણ કેટલાક યાત્રીઓએ પરોઢીએ ત્રણ વાગે ઉપર ચઢવાનું
બ્રાહ્મણને ખુબ પ્રભાવ છે. કેળવણીના અભાવે તેઓ ખુબ રારૂ કર્યું. બંને બાજુ ગહન જંગલ, સુંદર વનસ્પતિ
હેમી છે. બ બ અને ગેસાંઈજીઓએ આવી તેમને કદી અને જાત જાતના પુષ્પોની સુગંધ હેકી ઉઠે છે. આ
બંધાવી છે. તેઓ અત્યંત ભેળા અને મમતાળુ છે. આવા નૈસર્ગિક સૌદર્ય નીહાળી આત્મા પ્રફુલ્લિત થશે. લગ
અંધશ્રદ્ધાના પ્રદેશમાં સરાકેને આમ જાગૃત કર હોય તે ભગ છ વાગે અમે બધાં ગૌતમ સ્વામીની કે પહોંચ્યા. તેમાં વ્યવસ્થિત અને પદ્ધતિ પૂર્વક કાર્ય કરવું જોઈએ. એટલે ત્યાં તેઓશ્રીના ચરણ પાદુકાના દર્શન કરી કૃત્ય કૃત્ય થયા. ઉપાધ્યાયનું મહારાજે કલકત્તામાં એક જૈન ધર્મ પ્રચારક ત્યાર બાદ વીસ તીર્થંકર ભગવાન કે જેએનું અહિં નિવો સભાની સ્થાપના કરી. તેના પ્રમુખ શ્રી બહાદુરસિંહનું સીમી, કહેથાણુક છે તેઓશ્રીના ચરણ પાદુકાઓના જુદી જુદી ટુંકે ઉપપ્રમુખ વિજયસિંહનું નવાર તથા સેક્રેટરી તરીકે શ્રીયુત જઈ દર્શન કર્યા. રસ્તામાં મેહનલાલ ચુનીલાલ ધામી કે જેઓ હેમચંદ સવચંદ છે, અને તેની શાખા ઝરીયામાં ખેલી તેના 14ણીતા લેખક, કવિ અને કથાકાર છે તેમણે નવા સ્તવને સેક્રેટરી તરીકે શ્રીયત શીવલાલ કાલીદાસ અને બાબુ શ્રીયુત લલક.રી ભકિત ભાવમાં વૃદ્ધિ કરી. રાજકોટના સત્યાગ્રહના રાજસિંછ જૈન છે. તેમના હસ્તક મહારાજ મીની દેખરેખ તેરમા સરમુખત્યાર શ્રીયુત છોટાલાલ હેમચંદ પટ્ટણી પણ નીચે કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું. ઉપદેશકનું કાર્ય મારાજ ની અમારી સાથે હતા. ત્યાર બાદ જલમંદીરમાં પૂજા કરી અમે
કરવા લાગ્યા અને કુમાર ડી બેલ્લા દેવગ્રામ તેમનું નિશાન નમિક સૌંદર્યનું પાન કરતા લગભગ સાડા ત્રણ વાગે નીચે બન્યા. ત્યાં ઉપદેશ આપવાથી તેમનામાં જાગૃતિ આવી ને આવ્યા. અહિં ન્યાયતીર્થ, ન્યાયવિશારદ ઉપાધ્યાયજી મહારાજ ભાન થયું કે અમે જેને છીએ. એટલે તેએાએ મહારાજશ્રીને શ્રી મંગલ વિજયજી મહારાજ ત્યા મુનીરાજ શ્રી પ્રભાકર જણાવ્યું હવે અમારાથી બીજું કંઈ થઈ શકે તેમ નથી વિજયજી મહારાજશ્રીની મુલાકાત થઈ. તેઓશ્રી સરાક જાતિ કારણુંકે અમે અભણુ છીએ એટલે અમારી સંતતિને કેળવે કે જે આધુનિક જીનેની જતિથી સૌથી પુરાણી જાતિ છે તેમના પર ધાર્મિક સંસ્કાર નાખે એટલે બસ. હું પહેલાંજ