Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહોપાધ્યાય ધર્મસાગરજી ગણિની જીવનરેખા.
૬૩
" નયચક્ર-જૈન ગ્રંથાવલી(પૃ. ૯૧ )માં આના કર્તા તરીકે ધર્મ સાગરગસિનો ઉલ્લેખ છે. પઢાવલી-સમુચ્ચય(ભા. ૨, પૃ. ૨૬૯)માં . આની વૃત્તિના કર્તા તરીકે પણ ધર્મ સાગરગણિ નિર્દેશ છે. આ ગ્રંથની ભાષા, વિષ્ય વિગેરે બાબતની તપાસ કરવી બાકી રહે છે. જે આ મૂળ કૃતિ ઉપર પ૪ વૃત્તિ હોય તે આ કૃતિ જણ મરહદ્વીમાં હશે એમ મારું માનવું થાય છે. આ પજુસણદસસયગ-આ જણ મરહઠ્ઠીમાં ૧૧૦ ગાથામાં રચાયેલી કૃતિ છે. એમાં પર્યુષણને અંગે ભાદરવા સુદ ચોથની તિથિ આરાધ્ય ગણાય. નહિ કે " પાંચમ એ બાબતનું નિરૂપણ છે અને તેમ કરતી વેળા એથી વિપરીત મત ધરાવનારને 5 કુપાક્ષિક ' કહી તેમના મતના અહીં ખંડન કરાયું છે. પ્રસંગવશાત્ કાલકાચાર્ય ત્રણ થઈ ગયા છે એ વાતને અહીં નિર્દેશ કરી સંવત્સરી ચેાથની કરનારા કાલકાચાર્યું છે કે તે દર્શાવાયું છે.
આમ આ કૃતિનો વિષય પર્યુષણ પર્વ સાથે સંબદ્ધ હોવાથી અને એમાં ૧૧૦ ગાથા હોવાથી એનું નામ સંસ્કૃતમાં પર્યુષણશશતક રખાયું છે તે યોગ્ય છે. ગાયાની સંખ્યા સેની લગભગની છે એ વાત વિચારતાં એનાં પર્યુષણશતક અને પર્યુષણાશતક નામ પણ ખોટાં નથી. - અ આ કૃતિ ઉપર ધર્મસાગરગણિએ જાતે સંસ્કૃતમાં વૃતિ રચી છે. એ વૃત્તિ તેમજ મૂળ “ શ્રેષ્ઠિ ઋષભદેવ કેશરીમલ જૈન શ્વેતાંબર સંસ્થા "( રતલામ) તરફથી ઈ. સ. ૧૯૩૬ માં છપાવાઈ છે.
પજુસણદસમયગ( ગા. ૧૦૬ )ની ૫૪ વૃત્તિ( પત્ર ૩૪)માં કલ્પરિણાવલીની ભલામણ કરાઈ છે અને ક૯પકરણાવલી( પત્ર ૧ )માં પર્યુષણદિશાશતકને ઉલેખ છે. વળી પવયણપરિખાના “ આંચલિક' વિશ્રામ(ગા. ૭૩)ની પ વૃત્તિ( પત્ર ૪)માં પર્યુષણાદશશતકને અતિદેશ છે તે પર્યુષણાદશશતક( ગા. ૯૬ મી) સ્વપજ્ઞ વૃત્તિ( પત્ર ૨૯ અ )માં કુપક્ષકોશિકસહસ્ત્રકિરણને એટલે કે પવયણપરિકખાને અતિદેશ છે. આથી આ બધો કૃતિઓ લગભગ સમકાળે રચાઈ હશે એમ લાગે છે,
પવયણપરિકખા યાને કુપકખકેસિયસહસ્સકિરણ( પક્ષકૌશિકસહસ્રકિરણ)–આમ જે અહીં બે નામો આપ્યાં છે તે પૈકી પહેલું નામ આ કૃતિ તપાસી જઈ એને યોગ્ય ઠેરવતી, વેળા શ્રી હીરવિજયસૂરિએ આપ્યું છે. સાથે સાથે એમણે જ આ કૃતિના પ્રત્યેક વિસ્તા(વિશ્રામ)ના અંતમાં વિ... સ. ૧૬૨૯ ના ચૈત્ર સુદ દસમને ઉલ્લેખ કર્યો છે એમ જણાય છે, કેમકે કર્તા તે પોતે એમ શા માટે કરે ? બીજું નામ
* આ કતિ પત્ત વૃત્તિ સહિત બે ભાગમાં ઋ૦ કે ૧૦ સંસ્થા રતલામ તરફથી ઇ. સ. ૧૯૩૭ માં પ્રસિદ્ધ થઈ છે. સાક્ષીભૂત ગ્રંથ, વિશેષનામે, સાક્ષીભૂત પાઠ અને વિષયાનુક્રમ સહિત આગમ દ્વારકે આનું સંપાદન કર્યું છે. પહેલા વિભાગમાં પાંચ અને બીજામાં બાકીના વિસ્સામ છે...
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533810 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1952 Pustak 068 Ank 03 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 14 MB |