________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બી
ન ધર્મ પ્રકાશ
'[ પિષ-મહા
મૂળમાં વૃત્તિ રચી પણ તે ધર્મ સાગર ખંડન શૈલીવાળા હોવાથી રખેને તેમાં બીજાનું ખડન હોય તેથી તેનું સંશોધન ઉક્ત વિદ્વાનો પાસે કરાવ્યું હોય. ”
વર્તમાન સમયમાં ધર્મ સાગર ગણિની વિવિધ કૃતિઓનો અભ્યાસ જેટલા પ્રમાણમાં આગમોદ્ધારકે કર્યો છે એટલે અન્ય કોઈએ કરેલ જાણવામાં નથી. આથી હું જે. સા. સં. છે. ગત લખાણુને વજુદ વિનાનું અને રચના સંવતના ભ્રમથી ઉદ્દભવેલું માનવા પ્રેરાઉં છું. હીરવિજયસૂરિ પિતાના નામે અન્ય રચેલી કૃતિ ચડાવવા દે એ વાત જ ગલત લાગે છે. એમ બનવાજોગ છે કે ધર્મસાગરગણિએ જે કૃતિ રચી તે હીરવિજયસૂરિને સચિકર નિ થઈ હોય તેથી અથવા તે ક્ષથોપશમની વિચિત્રતાને લઈને કોઈ બાબત ઉપર વિશેષ ભાર મૂકવાના ઉદ્દેશથી કે કોઈ નવીન હકીકત જણાવવા ખાતર આ સૂરિએ વૃત્તિ રચી હાય. - તત્તતરંગિણી–જઈણ મરહીમાં ૬ર ગાથામાં રચાયેલી આ કૃતિ તવતરંગિણું તરીકે સુપ્રસિદ્ધ છે. એના ઉપર ધર્મસાગરગણિની સંસ્કૃતમાં સ્વપજ્ઞ વૃત્તિ છે. આ દ્વારા એમણે તિથિઓની વૃદ્ધિ અને હાનિને અંગેની ‘તપાગચ્છના અનુયાયીઓની માન્યતા આગળ કરી 'ખરતર ” ગ૭વાળાનાં મંતવ્યનું ખંડન કર્યું છે. આ તત્તતરંગિણીની રચના વિ. સં. ૧૬૧૫માં થઈ છે. રચનાવર્ષના ઉલેખવાળા ગ્રંથમાં આ આકૃતિ છે.
- તત્તતરંગિણીની પજ્ઞ વૃત્તિને કેટલાક કુમતિકંદકુંદાલ કહે છે. જુઓ જિનચંદ્ર ( પૃ. ૬૨.). - સિંહવિજય તત્તતગણુને જલશરણ કર્યાનું કહે છે, પણ આગમહારક એ વાત
સ્વીકારતા નથી. તેઓ પ્ર૦ ૫૦ ૫૦(પૃ. ૧૭)માં કહે છે કે “ ખુદ દર્શનવિજયજીને લેખ એકલા કુમતિકંદમુદ્દાલને ચોકખ હેવાથી સિંહવિજયજીની વાત રહી શકતી નથી.” વિશેષમાં એઓ કહે છે કે-તત્તતરંગિણીને વિષય તિથિવિષયક મંડન-ખંડન છે તે “ તેમાં જલશરણું થવાને અવકાશ જ કયાં છે?”
જે. સા. સં. ઈ.(પૃ. ૫૮૧)માં એ ઉલ્લેખ છે કે-“ તવંતરંગિણીની વૃત્તિની સં. ૧૬૧૭ ની લિખિત પ્રત પાટણના વાડી પાર્શ્વનાથ ભંડાર દા. ૧૫ માં છે તેમાં જણાયું છે કે “ આ ગ્રંથને કર્તા સર્વગચ્છમૂરિઓથી જિનશાસનમાંથી ઉસૂત્રપ્રરૂપણા કરવા માટે બહિષ્કૃત કરેલ ધર્મ સાગર છે. '
તરતરંગિણી પ૪ વૃતિ , સહિત અષભદેવજી કેસરીમલજી તાંબર સંસ્થા તરફથી ઈ. સ૧૯૩૪માં પ્રસિદ્ધ કરાઇ છે. મૂળ અજ્ઞાતકક ગુજરાતી બાલાવબોધ તેમજ એ ગુજરાતી બાલાવબોધને સમજાવનારી “બાલાવબોધિના’ ભાષા મુકતાબાઈ જ્ઞાનમંદિર( ડભોઈ થી વિ. સં. ૨૦૦૫ માં છપાવાઈ છે.
* આ માટે કઈ અને કેની હાથપોથી કામમાં લેવાઈ છે એ વાત સંપાદક મહોશયને પૂછતાં તેમણે એવો ઉત્તર આપ્યો છે કે-હાથપોથીમાં કર્તા કે નકલ કરનારનું નામ નથી તેમજ કોઈ સાલસંવત નથી.
For Private And Personal Use Only