________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૬
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ વૈશાખ
મીષ્ટ ફ્લાને આહાર કરતા અને જેઓ ક્ષીરાદાધનું અમૃત જલ પીતા હતા, જે નિર'તર હાથીની અંબાડી ઉપર કે અશ્વરાજ ઉપર બેસીને પરિભ્રમણ કરતા અને હજારા નરપુંગવા જેમની સેવા ઉઠાવવા, આદેશ માગવા સેવામાં હાજર રહેતા હતા તે ઋષભદેવજી ચાર હજાર ક્ષત્રિય નરપુ ંગવા સાથે પાંચ મહાવ્રત ઉચ્ચરી, પ્રથમ નરેશ્વર, પ્રથમ યતીશ્વર બન્યા.
ઉગ્ર પતિવ્રત સ્વીકારી કંચન અને કામિનીના ત્યાગ કરવા સાથે અંતરંગ શત્રુઓને જીતવા, અરિહંત બનવા સર્વસાવદ્યને ત્યાગ કરી સાચા સાધુ બન્યા. ઉધાડા માથે અને ખુલ્લા પગે મોનપણે રહી અપ્રતિબદ્ધ ઉવિદ્વારો બન્યા. એમને કર્યાય બધન ન્હોતુ, એમને દીનતા, ભય કે ખેદ ન્હાતાં. અદીન, અભય અને અખેદ દશા પામી આત્માનંદમાં લીન બની ભૂતક્ષને પાવન કરી રહ્યા હતા.
16
ફાગણ વદી અષ્ટમીએ તેમણે મહાત્રત સ્વીકાર્યાં “ સર્વ સાવ= નોñ ચણાનિ છે. ની મહાન પ્રતિજ્ઞા કરી ચાલી નીકળ્યા. આજીવન હુંસા, જૂ, અદત્ત, મૈથુન, પરિહતે ત્યાગ કરી સવામો વાળા વાયાઓ વેરમાં—સર્વથા પ્રાણાતિપાતના ત્યાગ કરું છું, હિંસાથી વિરામ પામું છું, આ યુગમાં સૌ પ્રથમ અહિંસાના મહામંત્રની ઉદ્ઘોષણા કરનાર શ્રી ઋષભદેવજી ભગવત છે. કદીયે કાઇ પણ જીવની હિંસા ન કરું, ન કરાવું, ન અનમાં અને તે પણુ મનથી, વચનથી કે કાયાથી આવી ભીષણુ પ્રતિજ્ઞા લઇ અહિં'સાધના વિજય ધ્વજ ફરકાવવા ચાલી નીકળ્યા. સર્વ જીવા સાથે મૈત્રી, પ્રમેાદ,. કારુણ્ય અને માધ્યસ્થનું પાથેય લઇ ચાલી નીકળ્યા. સાથે જ દૃઢ પ્રતિજ્ઞા હતી કે "કૈવલ્યજ્ઞાન પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી મૌન રહેવુ.
સાધુ જીવનની તીવ્ર કઠોરતમ પરીક્ષાના દિવસેા હવે જ ચાલ્યા આવે છે. ચાર હજાર નરપુંગવા સાથે દીક્ષા લઇ ચાલી નીકળ્યા છે. પ્રથમ તેા ત્રણ ઉપવાસ હતા. પછી આવ્યા પારણાનેા શુભ દિવસ તે વખતની યુલક જનતા સાધુ શું? ધમ શું? દાન શું? સાધુપુરુષો કઇ રીતે દાન દેવાય તેથી અનભિજ્ઞ હતી. તેની વિધિની ક્રાઇને ખબર નથી.
શ્રી ઋષભદેવજી ભગવંત તો માન રહે છે. હવે ભિક્ષા કઇ રીતે લેવાય ? તેની વિધિ બીજા કોઇ સાધુ મહાત્મા જાણે નહિં. ભૂખ અને તરસથી સાથેના સાધુ મહાત્માઓ વ્યાપ્ત થયા. દિવસે જાય છે. ઋતુ અનુસાર ગરમી વધતી નય છે અને તેમ તેમ અન્ય સાધુમહાત્મા પણ ભૂખ અને તરસના ઉપદ્રવથી-ઘેર ઉપદ્રવથી પીડાય છે.
આખરે ચાર હજાર નરપુંગવા-સાધુમહાત્માએ ભૂખ અને તરસના ઘેર ઉપદ્રવથી કંટાળી પ્રભુજીને સાથ છેડી દઇ વનવાસ સ્વીકારે છે. દાક્ષિણ્યતા, લજ્જા, એમનું ઉત્તમ કુલ એમને ઘેર જવા ના પાડે છે અને ભરતમહારાજા શું કહેશે ? એ ડરે પણુ પાછા જવાની ભાવના નથી જ થતી. તેમજ સંસાર પ્રતિ કે ગૃહવાસ પ્રતિ આસક્તિ પણ નથી કિન્તુ સાધુજીવન પાળવાના નિમિત્તભૂત ભિક્ષા-માધુકરી વૃત્તિનુ' જ્ઞાન નથી તેથી જંગલવાસ સ્વીકારે છે અને સાધુ જેવી વૃત્તિમાં રહે છે.
છે. આ બાજુ શ્રી ઋષભદેવજી ભગવંત તે અદીનપણું, અખેદવૃત્તિએ અને પરમ * શ્રી તીથકર ભગવંતાને એ કલ્પ છે કે-કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય ત્યાં સુધી માન રહે.
For Private And Personal Use Only