________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ પ્રભુ સેવાની પ્રથમ ભૂમિકા |
I[E
=
=
=
=====
=
=
=
=
લેખક ડૉ. ભગવાનદાસ મનઃસુખભાઈ મહેતા M, B. B. S.
(ગત વર્ષના આસોના અંક પૃ૪ ૩૧૬ થી શરૂ) પણ સુમભેદની અપેક્ષાએ જે બારીકીથી જોઈએ, તે તેના વિશેષ ભેદ ઘણા ઘણા છે, અનંત છે, કે જેને કહેતાં પાર ન આવે. કારણ કે મિત્રાથી માંડી પર દષ્ટિ સુધી કર્મના ક્ષયોપશમ આદિ પ્રમાણે, દર્શનના પ્રકાર અનંત છે. ટ્રસ્થાન-પતિત ષડ્રગુણવૃદ્ધિને નિયમ અહીં લાગુ પડે છે, જેમકે-(૧) અનંત ભાગવૃદ્ધિ, (૨) અસંખ્યાત ભાગવૃદ્ધિ, (૩) સંખ્યાત ભાગવૃદ્ધિ, (૪) સંખ્યાત ગુણવૃદ્ધિ, (૫) અસંખ્યાત ગુણવૃદ્ધિ, () અનંત ગુણવૃદ્ધિ. આમ મિત્રાના કનિષમાં કનિષ્ઠ પ્રકારમાં ઓછામાં ઓછું (minimum) એક અંશ (Unit) દર્શન માનીએ, તે પછી તેમાં આ નિયમ પ્રમાણે વૃદ્ધિના અનંત સંગ (Permutations & Combinations) થતાં, અનંત ભેદ થાય. આમ યોગના સ્થાન પણું અસંખ્ય છે. “અલ્પવીય ક્ષયોપશમ અછે, અવિભાગ વણારૂપ રે; ૧ ગુણ એમ અસંખ્યથી, થાયે રસ્થાન સ્વરૂપ રે.
...મન મેલું અમારું પ્રભુ ગુણે. સુહૂમ નિગેદી જીવથી, જાવ વર સન્ની પજત્ત રે યોગના ઠાણ અસંખ્ય છે, તરતમ મેહે પરાયા રે. મન –શ્રી દેવચંદ્રજી.
આઠ દૃષ્ટિની યથાર્થ ઉપમા. અને આમ દષ્ટિના સ્થળે ભેદરૂપ જે આઠ વિકાસ તબક્કા (stages), તે જ મિત્રાદિ આઠ દષ્ટિ. આ સદ્દષ્ટિની અષ્ટધા દષ્ટિમાં બેધવિકાસ કેવો થતો જાય છે, બેધપ્રકાશની તરતમતા કેવી હોય છે, તેનો સાધમ્યથી અવબોધ થવા માટે મહર્ષિ હરિભદ્રાચાર્યજીએ ઉત્તમ ઉપમાની યોજના કરી છે, કે જેના પરથી સુગમતાથી તે તે દૃષ્ટિના સ્વરૂપનો ઘણો બંધ થઈ જાય છે. આ આઠ દૃષ્ટિને અનુક્રમે (૧) તું * અગ્નિકની, (૨) છાણાના
આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે લગભગ હરિભદ્રસૂરિના સમયથી પાઈય કૃતિ ઉપર એના કર્તાને હાથે સંરકૃત વૃત્તિ રચાવી શરૂ થઈ અને એ કાર્ય યશોવિજયગણ સુધી પ્રાય: અવિચ્છિન્નપણે ચાલુ રહ્યું.
- પાય ભાષાઓ અને સાહિત્યની અનભિજ્ઞતા, ઉપેક્ષા અને ઘણા તેમજ સંસ્કૃત તરફને વધારે પડતો પક્ષપાત પાઇય કૃતિઓના પ્રકાશન અને એના યથાર્થ મૂલ્યાંકનનાં માર્ગમાં કંટક સમાન છે તે એને દૂર કરવાની પ્રવૃત્તિ પૂર્ણ ઉત્સાહથી સત્વર પૂરજોસમાં શરૂ થવી ઘટે એટલું સચવતે હું વિરમું છું.
" तृणगोयमकाष्ठाग्निकणदीपप्रभोपमा । જનતારવામા ઇg – શ્રી અખિસમુચ્ચય. ૧૫
For Private And Personal Use Only