________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક છ મે. ]
રોપા સંસ્કૃત વૃત્તિઓથી વિભૂષિત પાઈય કૃતિઓ.
૧૬૧
૫૪ ભાષ્ય એમ નિર્દેશી શકે. આમ “સ્વપજ્ઞ ' શબ્દ મૂલ તેમજ વિવરણ એ બંનેને અંગે વપરાય, પણ પ્રથમ પ્રચાર કર્તા જ કરી શકે, જ્યારે બીજો પ્રયાગ ઇતર વ્યકિત કરી શકે. આ નિયમને અનુસરીને મેં પ૪ વૃત્તિએ એમ કહ્યું છે. - પજ્ઞ કૃતિઓ-કપ વગેરે છેયસુત રચનારા ચતુર્દશ પૂર્વધર ભદ્રબાહુવામીએ પિતાની આ કૃતિઓ ઉપર પાઈયમાં વૃત્તિ રચી છે. એવી રીતે વાચકવર્ય ઉમાસ્વાતિએ * સર્વ પર્ષદાઓ માટે રચેલા દર્શન-ગ્રન્થરૂપ તત્ત્વાર્થસૂત્ર નામના સૂત્રબદ્ધ અન્ય ઉપર વિદ્વત્તાપૂર્ણ ભાષ્ય રચ્યું છે. આમ જે ભાષામાં મૂળ હેય તે જ ભાષામાં કર્તાએ જાતે વૃત્તિ રચી હોય એવાં આ બે ઉદાહરણો–એક પાઈને અંગે અને બીજું સંસ્કૃતને અંગે રજૂ કરી છે. હું પાય કતિ ઉપર સંસ્કૃતમાં વૃત્તિ રચનારને ઉલેખ કરું તે પૂર્વે આમ બે ભાષા રાખવાની વૃત્તિ શાને આભારી છે તે મારે કહેવું જોઈએ, પણ એ બાબત મેં ઉપદેશરત્નાકર( ઉવસરયણાયર)ની મારી ભૂમિકા(પૃ. ૪૯-૫૨)માં વિચારો * હોવાથી એ હું અહીં જતી કરું છું.
દિશાસૂચન–જે જે પાઈય કૃત્તિઓ ઉપર રોપા વૃત્તિ સંસ્કૃતમાં રચાઈ છે તે તમામ કૃત્તિનાં નામ તો અત્યારે આપી શકું તેમ નથી એટલે થેડાંક નામ અકારાદિ ક્રમે આપું છું અને સાથેસાથે એના કર્તાના નામ અને રચના સમય વિશે નિર્દેશ કરું છું જેથી કોઈ મહત્વની કૃતિ ગણુવવી રહી જતી હોય તે ઝટ ખ્યાલમાં આવે.
કર્તા
વિક્રમ વર્ષ અઝપયયયપરિકખા
યશવિજયગણિ.
૧૮ મી સદી ઉપાયાર્થસિદ્ધિપયર
ચન્દ્રસેન
૧૨૦૭ ઉવએસમાલા
હેમચન્દ્રસૂરિ (મલધારી) ૧૧૭૦ પૂર્વે 'ઉવએ સરયણાયર
મુનિસુન્દરસૂરિ
૧૪૭૬ પૂર્વે કમ્મવિયાગાદિ પાંચ નવ્ય કર્મગ્રંથ દેવેન્દ્રસૂરિ
૧૪ મી સદી ગુરુગુણછત્તીસી છત્તીસિયાકુલય રત્નશેખરસૂરિ
૧૫ મી સદી ગુરુપરિવાડી
ધર્મ સામરગણિ
૧૭ મી સદી જીવાણુસાસણું
દેવસૂરિ
૧૧૬૨ નવપપયરણું જિનચક્કગણિ.
૧૭૩ (દેવગુપ્તરિ ) ભવભાવણું
હેમચન્દ્રસૂરિ
૧૧૭૦ વાણારસીમય
મેધવિજયગણિ
૧૮ મી સદી સદિણફિચ્ચ
દેવેન્દ્રસૂરિ
૧૪ મી સદી કસવિહિ રત્નશેખરસૂરિ
૧૫૦૬ સાવ૫ત્તિ ૪હરિભદ્રસૂરિ
૭૫૭-૯૨૭ ૧ આમાંને કેટલોક ભાગ સંસ્કૃતમાં છે. ૨ આની વૃત્તિનું નામ શ્રાવકાનદ છે. 8 આ વૃત્તિનું નામ વિધિકૌમુદી છે. ૪ કેટલાકની માન્યતા મુજબ એમને સ્વર્ગવાસ વિ. સં. ૧૮૫માં થયે.
For Private And Personal Use Only