Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
૧૬૦
શ્રી જેન ધર્મ પ્રકાશ
[વૈશાખ
સંકલન માટે પ્રયાસ કર્યો નહિ. એનું પરિણામ એ આવ્યું કે આ સંઘ સદાને માટે અંગોથી વંચિત બને.
(૨) કેટલાક વિદ્વાનોનું કહેવું છે કે “અચેલ “ ઇત્યાદિ શબ્દના અર્થમાં ફેરફાર જોઈ દક્ષિણના મુનિસંઘે અંગોને સ્વીકાર કરવા ના પાડી. જે આ વાત સાચી હોય તે માનવું પડશે કે મુનિસંઘે મોટી ભૂલ કરી. એ રહ્યું રહ્યું સાહિત્ય છેડી દેવાને બદલે મૂલ સિદ્ધાન્તને અનુકુળ વ્યાખ્યા કરી શકત. વેદની અનેક ટીકાઓ છે અને તેમાં પુષ્કળ મતભેદે છે, છતાં મૌલિક અર્થને માનનારી હિન્દુ જાતિએ મતભેદથી ગભરાઈ જઈ વેદનો ત્યાગ કર્યો નથી. - અજૈનાની પાઈય રચના-રાવણવહ ( સેક્રબંધ), ગઉડવહુ ઈત્યાદિ મનોરમ કાવ્ય અજૈનોને હાથે મરહીમાં રચાયાં છે. વળી રાજશેખર જેવા અજૈન કવિએ પાઈપ ભાષાનાં ભારોભાર વખાણ કર્યા છે એટલે પાઈય સાહિત્યને જેન જ સાહિત્ય માની લેવું તે ભૂલ છે, બાકી એ વાત સાચી છે કે ઉપલબ્ધ સાહિત્ય જોતાં જેનોને ફાળો અજૈનેના કરતાં ઘણું વધારે છે. વળી આજે પણ કોઈ કોઈ જૈન મહાશય પાઈયમાં રચના કરતા જોવાય છે તેમ કોઈ અજૈન કરતા હોય એમ જણાતું નથી.
વેતાંબરોએ મહરટ્ટીમાં કૃતિઓ રચી છે તે દિગંબરોએ સેરસેણીમાં રચી છે. વળી અપભ્રંશ ” માં દિગંબરોની રચના અધિક હોય એમ અત્યારે તે લાગે છે. સમય અપભ્રંશ' સાહિત્ય પ્રસિદ્ધ થયે અંતિમ નિર્ણય થઈ શકે. - માગહી, પેસાઈ અને ચૂસિયા પેસાઈમાં આજે કોઈ સ્વતંત્ર અને સંપૂર્ણ કૃતિ મળતી નથી. એટલે મેં પ્રારંભમાં એને નિર્દેશ ન કરતાં ઇત્યાદિથી એ ભાષાનું સૂચન કર્યું છે.
ગુજરાતી, હિન્દી, મરાઠી વગેરે ભાષાઓ • અપભ્રંશ”ની પુત્રીઓ હોવાથી પાયના ત્રીજા થરની ભાષાઓ હોવાથી એને હું અહીં “પાઇય' તરીકે ગણુ નથી.
સ્વપજ્ઞ એટલે શું ?–અભિધાનચિત્તામણિ (કાંડ ૬, શ્લોક ૮) માં કહ્યું છે કે “૩૫શા જ્ઞાનમાથં સ્થાન ” અર્થાત ઉપજ્ઞા એટલે આદ્ય જ્ઞાન કોઈ પાસેથી નહિ લીધેલું એવું જ્ઞાન તે “ ઉપજ્ઞા ' છે. મૂળ અને વિવર એ બંનેના કર્તા એક જ હોય ત્યારે “પજ્ઞ’ શબ્દના પ્રયોગ માટે અવકાશ રહે છે. વિવરણુકારે મૂળ કૃતિને “ - પા' તરીકે વિવરણ કરતાં ઓળખાવી શકે છે. જ્યારે વિવરણકારથી ભિન્ન અન્ય વ્યકિત એ વિવરણને મૂલ કૃતિના સ્વપજ્ઞ વિવરણ તરીકે ઓળખાવી શકે છે. દા. ત. તાવાર્થ સૂત્ર અને એનું ભાષ્ય એ બંનેની રચના વાચકવર્થ ઉભારવાતિએ કરી છે. એટલે એ ભાષ્ય રચતાં હું સ્વપજ્ઞ તરવાર્થસૂત્રનું ભાષ્ય રચું છું એમ કહી શકે. આ મૂલ કૃતિ અને એના ભાષ્ય ઉપર ટીકા રચનાર સિદ્ધસેનગણિ અને હરિભદ્રસૂરિ આ ભાષ્યને સ્વ
- ૧ નષધચરિત ઉપર ધોળકાના તેરમી સદીના ચાંડૂ પંડિતની ટીકા છે. એમાં કેટલાક વૈદિક મંત્રોના અર્થ અપાયા છે તે ચાદમી સદીના સાયણાચા અદના ભાગમાં કરેલા અર્થથી ભિન્ન છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533791 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1950 Pustak 066 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 9 MB |