Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
i
તા
ITI-Trust-D
-ળા-પા ખાન-પાનુnine
જ પા , n nu , ITI ON | T r
i cs ના નાdti li ના inclusનીઓtiાઈ ના II નાના: આ સ્વપજ્ઞ સંત વૃત્તિઓથી વિભૂષિત. )
પાઈ કૃતિઓ. nત 0ની નtlinતાની નાની નાની નtઇનિWEછે. (લેખક:–ો. હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિયા એમ. એ.). અદ્ધમાગણી આગમો–ઉત્તર હિંદની પ્રાચીન સમયની ભાષાઓના બે વર્ગ પડાય છે. (૧) સંસ્કૃત અને (૨) પાઈય (પ્રાકૃત). પાઇય ભાષાઓ તરીકે પાલિ, અહમાગણી (અર્ધમાગધી), મરહી (માહારાણી ), સરસેણી ( શૌરસેના ), અવહ? ( અપભ્રંશ ) ઈત્યાદિ ગણાવાય છે. પાલિમાં બૈદ્ધોનું અને અહમાગણી વગેરેમાં મુખ્યતયા જેનેનું સાહિત્ય રચાયેલું મળે છે. વેતાંબર અને દિગંબરો પણ એ વાત તે માને છે કે જૈન શાસ્ત્રોની-મૂળભૂત આગમોની રચના અદ્ધમાગહીમાં થઈ હતી. આજે જે અદ્ધમાહી સાહિત્ય ઉપલબ્ધ છે તે બનાવટી છે એમ કેટલાક દિગંબરોનું કહેવું છે. આ સંબંધમાં કન્નડ પ્રાતીય તાડપત્રીય ગ્રન્થસૂચીની પ્રસ્તાવના (પૃ. ૧૧ ) માં બે બાબત કહી છે.
(૧) પાટલિપુત્રના સંઘે જે અગિયાર અંગે સંકલિત કર્યા એને અપૂર્ણ અને વિકૃત માની દક્ષિણ પ્રવાસી મુનિસંઘે એ સ્વીકાર કર્યો નહિ તેમજ સ્વયં એ ગ્રંથોની
“શિવનગર થયું સાંકડું કે હતી નહિ મુજ યોગ્યતા, એક શું મુજ હેત તો પ્રભુ, કેણ કેઈને રોકતા ? મુનિ વૈદ સહસ તારે, પણ વીર મારે એક છે,
મૂકી ગયા રડતો અહીં પ્રભુ, કયાં તમારે ટેક છે ? પરાકાષ્ઠાએ પહોંચેલા નેહમાં અણધારી નિષ્ફળતા સાંપડે ત્યારે જે નિરાશા ઉદભવે એનું સૂચન આ પંક્તિઓમાં છે.
આવા તો કેટલાય સ્તવને અને કેટલીય ઢાળથી જૈન સાહિત્ય સમૃદ્ધ છે. “ સ્વપ્નની સુખલડી ભૂખ ન ભાંગે.” એ અનુસાર ઉદાહરણોદ્વારા એ રસાસ્વાદ કરાવવો કઠિન છે. તે માટે તે સ્વયં યત્ન કરવો જોઈએ, પરંતુ પ્રકાશનાં થોડાં કિરણોથી પણ સૂર્યના અતુલ તેજની ઝાંખી થઈ જાય છે તે માટે સુર્યને લાવવાની જરૂર નથી. એ જ રીતે પ્રસ્તુતમાં વર્ણવેલા ચેડાં ઉદાહરણો પણ ગુજરાતી જૈન કવિતા સાહિત્યના પ્રભાવની ઝાંખી કરાવવાને સમર્થ થઈ શકશે.
આ ઉપરથી એમ નથી જણાતું કે આટલે વિસ્તૃત અને સમૃદ્ધ ફાળે ગુજરાતી કવિતા સાહિત્યમાં જેનોનો હોવા છતાં ય તેના પ્રત્યે અર્વાચીન સાહિત્યકારો અને વિવેચક ઉપેક્ષા કેળવી રહ્યા છે? જે નરસિંહ, શામળ, મીરાંબાઈ કે અખાના કાવ્યોની ગુજરાતી સાહિત્યમાં ગણના થઈ શકે છે જેને ભજત-કાવ્યને કેમ અવગણી શકાય? ખૂણે ખાંચરેથી સંશોધન કરીને વિવેચન કરતા વિવેચકાની દષ્ટિએ આ સાહિત્ય કેમ ન ચઢયું એ બુદ્ધિમાં 'ઊતરતું નથી. “વાસિદામાં સાંબેલાં જાય ” એ ઉક્તિ યથાર્થ લાગે છે.
( ૧૫૯ )
ના
છે,
અખાના ખૂણે ખામાં
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 533791 |
| Book Title | Jain Dharm Prakash 1950 Pustak 066 Ank 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publisher | Jain Dharm Prasarak Sabha |
| Publication Year | 1950 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Jain Dharm Prakash, & India |
| File Size | 9 MB |