________________
હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય. સુગંધી વાસ નાખવાથી સિંહ કેસરીઆ મોદક બને છે). શાળ, દાળ, અઢાર જાતિનાં શાક ઇત્યાદિ પીરસે. એ રીતે જમી રહ્યા પછી સુગંધી ને નિર્મળ જળ વડે હાથ ધોવરાવે; પછી કપૂરવાસિત સુગંધી પાન (તાંબૂળ) આપે. ત્યારબાદ ઉત્તમ ગાયન અને વાછત્રાદિ સંભળાવી પ્રસન્ન કરે. કદી માતપિતાને પગે અડચણ હોય તો જાવજછવ સુધી તેમને પોતાને ખભે ઉપાડીને
ફે, તીર્થ યાત્રા કરાવે. આ પ્રમાણે ભક્તિ કરે તે હે પ્રભુ ! માતપિ- " તાનો ગુણ ઓશીંગણ થાય ?” એમ શ્રી ગૌતમ સ્વામીએ પૂછવાથી પ્રભુ કહે
છે કે “ન થાય.” ગતમ સ્વામી પૂછે છે કે ત્યારે શી રીતે ગુણ ઓશીંગણું થાય ?” પ્રભુ કહે છે ક–“હે ગૌતમ! જે માતપિતાને ધર્મ પમાડે તે ગુણ શીંગણ થાય.”
હવે શેઠના ગુણ ઓશીંગણ થવા ઉપર એક દષ્ટાંત કહે છે–
કેઈ એક વ્યવહારી પિતાની વખારે આવીને બેઠે છે. તેના વાણોતરે પણ બધા બેઠા છે. તેવામાં એક કુમાર (બાળક) માગવા આવે. શેઠને તેની વાત સાંભળતાં તેના પર દયા આવી. છેકરાએ કહ્યું કે મારા માતાપિતા મારી નાની વયમાં દેવલેકે ગયા છે, મારી પાસે જે કાંઈ ધન હતું તે પણ બધું મેં ખેઈ નાખ્યું છે, આજીવિકાનું કાંઈ પણ સાધન મારી પાસે નથી, તેથી હું ઘરે ઘરે ફરું છું. માટે જે આપને દયા આવે તે મને આધાર આપો. શેઠની તેની ઉપર દયા થઈ, તેથી તેને પોતાને ત્યાં રાખે અને ભજન વસ્ત્ર પણ સારી રીતે આપ્યાં. અનુક્રમે તે છોકરે ચવાનાવસ્થા પામ્યું એટલે શેઠે તેને પરણાવ્ય; પછી તે જૂદું ઘર માંડીને રહ્યો; પણ તે બહુ બુદ્ધિશાળી હવાથી શેઠને તમામ વ્યાપાર તેણે હાચમાં લીધે. શેઠે તેની ઉપર પૂર્ણ વિશ્વાસ રાખેલ છે અને તેનું વાણોતરપણું દૂર કરી ચોથો ભાગ કરી આપે છે. પછી શેઠની આજ્ઞાથી તે પરદેશ વેપાર કરવા ગયે અને ઘણું લફમી મેળવી આ
વ્યું. ત્યાં રહ્યો રહ્યો પણ જે કમાતે તે બધું શેઠને મોકલતો હતો, અને આવ્યા પછી જે રળ્યો હતો તે બધું શેઠની પાસે રજુ કર્યું. પછી શેઠની રજા લઈને તેણે એકલે વેપાર કરવા માંડ્યો તેમાં પણ તે સારું કમાયે. એ. ટલે શેઠનું તમામ દ્રવ્ય ચુકાવી દઈને તે બીજે નગરે જઈને વેપાર કરવા લાગ્યું.
- અહીં કેટલેક દિવસે દુર્દેવના યોગથી શેઠની પેઢી ભાંગી દીવાળું નીકળ્યું. શેઠને ખાવા પીવાના સાંસા પડવા લાગ્યા. એવી માઠી સ્થિતિ થઈ. કર્તા કહે છે, કે-“એમાં કાંઈ નવાઈ નથી.” જુઓ !
દિન સઘળા સરખા નહીં, મ કરે પુરૂષ ગુમાન; બ્રહ્મદત્ત ચકી છશ્યા, ભમતાં ન મિલે ધાન. ૧