________________
મૃત્યુ-મહોત્સવ ભાષા–ટીકા. તે મૃત્યુ ઉત્તમ જનેને હર્ષ-આનંદ માટે કેમ ન હોય ? કેક તેઓ તે પરિણામદશી હોવાથી જેના અંતે સુખ-તિ થાય તે મૃત્યુને દુઃખરૂપ નજ લેખે.
- ૯ જે આત્મા દેહ-પિંડમાં રહ્યો છતે સુખ દુઃખને સદા જાણે છે-જ્ઞાયક સ્વભાવથી સર્વ ભાવને જાણી શકે છે અને કર્મચના અનુસાર પતે પરભાવમાં પ્રયાણ કરે છે, તે ત્યાં પણ સ્વસ્વભાવની રક્ષા જેવી ને તેવી કરે શકે છે. તે પછી વસ્તુતઃ મરણને ભય જ્ઞાનીને નજ હોવો ઘટે.
૧૦ સંસારમાં જેમનું ચિત્ત ખુલ્લું ( લીન થયેલું ) છે તેવા અને મૃત્યુ ભય–ત્રાસરૂપે હોઈ શકે, પરંતુ જ્ઞાન અને વિશગ્યવાસિત બને તે આનંદ માટે જ થાય છે. સાવધાન સ્વરૂપ સ્મરણ કરનારને મૃત્યુ કશી. હાનિ કરી જ શકે, પરંતુ એનામાં એાર જાગૃતિને જ પ્રેરે.
૧૧ સુકૃતને ભેગવવાની ઈચ્છાથી જ્યારે આત્મા પરલોકમાં ગમન કરે છે ત્યારે દેહાદિક કઈ તેને રેકી શકતાં નથી. એવે સમયે રત્નત્રયીની આરાધના કરવા અધિક સાવધાનતા રાખવી એકાન્ત હિતકારી છે.
૧૨ મૃત્યુ વખતે જવર શ્વાસાદિક ગજનીત જે દુઃખ થાય છે તે દેહ ઉપરની મમતા દૂર કરવા અને માસુખ માટે રત્નત્રયીની સાધના - સિત ભાવે કરી લેવા બને તેટલી સાવધાનતાપૂર્વક પ્રયત્ન કરવા માટે છે, એમાં જ્ઞાની મહાશયે હિતબુરિશી જણાવે છે.'
૧૩ જગતને તાપ–સંતાપકારી જણાતું મૃત્યુ જ્ઞાની અને તે જ માટે થાય છે. કા કુંભ મે અવિનાને તાજ સહન કરે છે તે તે લોકમાં પાત્રતા ક્રમે છે, તેમ સમભાવે મૃત્યુને તાપ સહન કરનાર ભવ્યાત્મા અશોક સુખરૂ૫ મેક્ષાને પાત્ર થઈ શકે છે.' . ૧૪ વ્રત નિયમ અર્થે ભારે કિયાક સહન કરવાથી સારૂ જે શુભ ફળ મેળવી શકે છે તે મૃત્યુકાને સમરિચિતની રથસ્થતા–પ્રસન્નતા સાચવી રાખવાથી સહેજે-વિના કષ્ટ મળી શકે છે.
- ૧૫ દીનતા રહિત-અદીન પરિણામે શાતિ-સમતા સહિત કાળ કરનાર મનુષ્ય નરક અને ર્નિચરૂ૫ દુર્ગતિને પામતું નથી અને જે ધર્મધ્યાન ધ્યાત છત્તે અનશન પ્રમુખની આરાધના કરીને કાળ કરે છે તે તે દેવલેકમાં ઈન્દ્રપણું કે મહયિકપણું પામી શકે છે.
- ૧૬ તપસ્યા કરી હોય, વ્રત પાળ્યાં હોય અને શ્રુત-જ્ઞાનને અભ્યાસ કર્યો હોય એ બધા સાનુકાન કર્યાનું ફળ સમાધિયુક્ત મૃત્યુ જાણવું. સમાધેિમરણવડેજ એની સાર્થકતા છે, તેથી તેને પ્રસંગે ખુબ સાવધાનતા રાખવી ઘટે. સમાધિમરવડે એ બધાંય લેખે થાય છે..
