________________
શ્રી નથ
પ્રકાશ.
મૃત્યુ–મહોત્સવ ભાષા-ટીકા.
૧ મૃત્યુમાર્ગમાં પ્રવૃત્ત એવા મહને જ્યાં સુધી મેલનગરે પહોંચું ત્યાં સુધી વીતરાગ ભગવાન સમાધિ અને બેધરૂપ સુખસાધક ઉત્તમ ભાતું આપે. અપ્રમત્ત ભાવે રત્નત્રયીની પ્રાપ્તિ અને આરાધના મુને હે ! એજ અક્ષય સુખસાધક ભાતું છે. - ૨ હે આત્મા ! કરમિયાના સમૂહથી ભરેલું આ જાજરૂ દેહપિંજર નષ્ટ થતું હોય ત્યારે ત્યારે વ્હીવું નહીં, કેમકે તું તે જ્ઞાનસ્વરૂ૫-જ્ઞાનના પિંડરૂપ ( અરૂપી ) છે. દેહ નઈ થયે હારૂં જ્ઞાનસ્વરૂપ કાંઈ નષ્ટ થતું નથી.
એમ સમજી તું સ્વસ્થતાને ધારણ કરી - ૩ હિ જ્ઞાની આત્મા ! મૃત્યુ-મહત્સવ પિતાને પ્રાપ્ત થયે છતે હારે
હીવાનું પ્રજનજ શું છે ? કેમકે જૂના-જીર્ણ દેહને તજ નવીન-ઉત્તમ દેહને ધારણ કરતે આત્મા પિતાના સ્વરૂપથી યુત થતો નથી. સમાધિ મરણ કરનાર પિતાના જીર્ણ દેહને તછ રત્નત્રયીના આરાધનથી ઉત્તમ પ્રકારના ઉત્તરોત્તર સુખવાળા સ્થાનને જ પામે છે.
૪. મૃત્યુ પહેલાં વિવેકપૂર્વક જે કાંઈ સારું આચરણ કરાય છે, જીવયણા, કપાયજય, ઈન્દ્રિયદમન, પાપત્યાગ અને યેગશુદ્ધિ પ્રમુખથી પિતાના આત્માને સુરક્ષિત કરાય છે. તેનું શુભ ફળ-પરિણામ સ્વર્ગલોકના સુખ ભોગવવારૂપ થાય છે, તે પછી જ્ઞાની એવા પુરૂષને મૃત્યુને ભય હોયજ શા માટે ?
૫ ગર્ભાધાન–ગર્ભવાસથી માં દેહ-પિંજરમાં પડેલે દુખ સંતાપ આત્માને મૃત્યુરૂપ [ન્યાયી] રાજાના પ્રસાદ વગર છુટી શકતા નથી. સમાધિ મરણ એ ભારે ન્યાયી રાજા છે. એનું શરણ સાવધાનતાથી કરનાર સર્વ પ્રકારનાં દુઃખથી મુક્ત થઈ અક્ષય સુખ સાધી શકે છે. - ૬ આત્મદર્શ–આત્મજ્ઞાનીઓ સર્વ દુઃખને દેનાર દેહ-પિંડની મમતા દૂર કરીને મૃત્યુ ( સમાધિ મરણ ) ની કૃપાથી યથાર્થ સુખસંપદા પ્રાપ્ત કરી શકે છે. એ વાત નિઃશંક છે.'
૭ મૃત્યરૂપી કલ્પવૃક્ષ સાક્ષાત્ પ્રાપ્ત થયે છતે જે આત્માથે કલ્યાણ સાધી શકતો નથી તે સંસારના ચીકણું કાદવમાં ખુંચે છતે પછી શું કરી શકશે ? કાંઈજ નહીં. - ૮ જેનાથી કર્ણ શરીરાદિકને નાશ થઈ બધું નવુંજ થવા પામે છે
