________________
શ્રી ચિદાનંદજી કૃત પદોનુ વિવેચન.
શ્રી ચિદાનંદજી (કપૂરચંદજી) કૃત પાનુ. વિવેચન.
૧૪૧
પદ ચાલું- રાગ માર્
ન્યાય. અધ૦
મધ૦ ૨
અધ નિજ આપ ઉદીરત રે, અજા કૃપાણી જકડ્યા કિણું તેડે સાંકળા રે, પકડ્યા કિભું તુજ હાથ; કાણુ ભૂપકે પહરૂચે પ્યારે, રહત તિહારે સાથ. વાંદર જિમ મદિરા પીએ રે, વીડકિત ગાત; ભુત લગે કાતુક કરે પ્યારે, તિસ ભ્રમકે ઉતપાત. કીર અધ્યા જિમ ટ્વેખીએ રે, નલિની ભ્રમર સંયેાગ; ઋણુવિધ ભયા જીવકુ જ્યારે, બંધનરૂપી રાગ. બધું ભ્રમ આરાપિત અધથી રે, પર પરિણતિ સગ એમ; પરવશતા દુઃખ પાવત પ્યારે, મર્કટ મુઠી જેમ. અધ મેહ દશા અળગી કરી ૨, ધરા સુસવર શેખડ
ચિદાનંદ 'તવ દેખીએ પ્યારે, શશી સ્વભાવકી રેખ. ૫૦ ૫
અધ ૧
સરત વ્યાખ્યા—ચિદાનંદજી મહારાજ઼ .કહે છે કે હે મુગ્ધ જીવ ! તું નવા નવા કર્મ-અધ થાય તેવું સ્વચ્છંદી વતન નિષ્રયાજન–વગર કારણે કર્યો કરે છે. જેમ કાઇ કસાઈ એક મુગ્ધ કરીને મારવા નાની તલવાર કે છરી લઈ વધસ્થળે જતા હતા, તેવામાં અચાનક પેલું શસ્ર તેના હાથમાંથી સરી પી રેતાળ જમીનમાં દટાઈ ગયુ, તેને તે કમનશીખ બકરીએ શીંગડાવતી ખાદી બહાર કાઢયું; તેથી તેજ કાતિલ શસ્ત્રવતી કસાઈએ તેના પ્રાણ લીધા, તેમ તું પણ સ્વચ્છૐ ચાલી જાતેજ દુ:ખી થાય છે. તુ ધારે તે સહજ વિવેકથી ચાલી, એવાં દુ:ખથી ઉગરી શકે ખરા, તને પગ એડી પરાણે કાણે નાખી છે ? તને હાથ-કડી કેાથે કરી દીધી છે? કયા રાજાના ખીજમતદારો તારી પછવાડે લાગી રહ્યા છે ? કે જેથી વગર ઇચ્છાએ પરાણે નવા ક્રમઅધ કરવા તને ફરજ પડે છે ? જેમ કાઈ વાંદરે દારૂ પીધેા હોય, વળી તેને વીંછી કરડ્યા હાય, અથવા તેા કોઈને ભૂત વળગ્યુ. ડાય તે વિવિધ પ્રકારની ચેષ્ટા કરે છે તેમ મિથ્યાત્વ-અજ્ઞાન વશ વિપરીત આચરણથી નવા મ બધ થાય એવા તું ઉત્પાત કરે છે. જેમ પાપને પકડી લેવા પારાધી લેાકા એવું એ પ્રહારનું મંત્ર ગાઠવે છે કે તેના ઉપર બેસતાંજ તે યંત્ર ચક્કર ચક્કર ફરવા માંડે છે, એટલે એ અજ્ઞાન પેાપટ તેમાંથી છટકી ઉડી જવાને બદલે ભ્રમવશ માતાને પકડાઈ ગયેલા-પાશમાં આવી પડેલા જાણી દુ:ખી થાય છે, તેષ મિ
