Prabuddha Jivan 2011 08

SR No.: 526037
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2011
Total Pages: 68
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 2 MB

Page 52

૫ ૨
પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જૈન સાહિત્ય કથા વિશ્વ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૧
મૂર્જીવશ બન્યો. પછી મૂર્છા વળતાં બેબાકળા બનેલા રાજાએ વસુદત્તાએ વિચાર્યું કે ઝડપથી ચાલીને એ કાફલાની સાથે જોડાઈ આપઘાત કરી લીધો. અરિદમન રાજા કારાગૃહમાં જ મૃત્યુ પામ્યો. જઈશ. પછી ચાલતાં ચાલતાં આગળ ઉપર બે માર્ગ આવ્યા. ભૂલથી
આમ, કોકાસની સ્પષ્ટ ના છતાં અરિદમન રાજાની જીદ અને ઉજ્જયિનીનો માર્ગ લેવાને બદલે બીજા માર્ગ ઉપર તે ચડી ગઈ. સ્વચ્છંદી આપમતિલાપણાનું કેવું ભયંકર દુષ્પરિણામ આવ્યું! અને પરિણામે ભૂલી પડી. ૨. વસુદત્તાની કથા
આ બાજુ ધનદેવ પરદેશથી ઘેર આવ્યો. પત્ની અને બે પુત્રોને | ઉજ્જયિની નગરીમાં વસુમિત્ર નામે એક ધનાઢ્ય પુરોહિત રહેતો ન જોતાં માતાપિતાને પૂછવા લાગ્યો. ત્યારે એમણે કહ્યું, ‘બેટા ! હતો. એની પત્નીનું નામ ધનશ્રી હતું. સંસારસુખ ભોગવતાં આ અમે વહુને ઘણું સમજાવી. પણ એણે અમારી કોઈ વાત માની નહિ દંપતીને એક પુત્ર અને એક પુત્રીની પ્રાપ્તિ થઈ. પુત્રનું નામ અને બે બાળકોને લઈને હઠ કરીને પિયર જવા નીકળી ગઈ છે. જે ધનવસુ, પુત્રીનું નામ વસુદત્તા. વસુદત્તા રૂપે તો જાણે રંભાના અજાણ્યા સમૂહ સાથે જવાની હતી એનો એને ભેટો થયો કે કેમ અવતાર સમી. વસુદત્તા યુવાન વયમાં આવી હતી.
એની પણ ખબર નથી.” કોસંબી નગરીથી ધનદેવ નામનો એક વેપારી વેપાર અર્થે આ સાંભળીને ધનદેવે તરત જ ઉજ્જયિનીની વાટ પકડી. એ ઉજ્જયિની આવ્યો. વસુમિત્ર સાથે એનો પરિચય હોવાથી એને ઘેર માર્ગે તો ક્યાંય વસુદત્તા મળી નહિ. એટલે એણે બીજા વેરાન આવીને રહ્યો. ધનદેવ અને વસુદત્તા સરખેસરખી વયનાં હોવાથી પ્રદેશનો માર્ગ લીધો. એ રસ્તે આગળ જતાં છેવટે એને વસુદત્તા અને નિકટના સહવાસથી બન્ને સ્નેહની ગાઠથી બંધાઈ ગયાં. વસુમિત્રે અને બે બાળકોનો ભેટો થયો. વનવગડાનો પ્રદેશ હતો. બધાં આ બન્ને વચ્ચે પ્રેમ પાંગરેલો જોઈને એમનાં લગ્ન કરી આપ્યાં. ભૂખ્યા-તરસ્યાં હતાં. બાળકો રડતાં હતાં. છેવટે એક વૃક્ષ નીચે ધનદેવ વેપારનું કામ પતાવી નવોઢા વસુદત્તાને લઈને કોસંબી બધાં રોકાયાં. અહીં રાતવાસો કરીને સવારે આગળ જવાનું ધનદેવે નગરી પોતાને ઘેર આવ્યો. ધનદેવના માતાપિતા પણ આ નવપરિણીતાને વિચાર્યું. વસુદત્તાને પતિનું મિલન થતાં આનંદ તો થયો પણ જોઈને ખૂબ હર્ષ પામ્યાં.
આફતોએ એમનો પીછો છોડ્યો નહોતો. સમય પસાર થતો ગયો. દાંપત્યસુખ ભોગવતાં વસુદત્તાને બે વસુદત્તાને પેટમાં સખત પીડા ઊપડી. ધનદેવે આમતેમથી પાંદડાં પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈ. અને ત્રીજી વખત એ સગર્ભા બની. ભેગાં કરી પત્નીને એના ઉપર સુવાડી. હકીકતમાં એ પીડા
આ ગાળામાં પતિ ધનદેવને વેપાર અર્થે પરદેશ જવાનું થયું. પ્રસવપીડા હતી. દર્દ વધતું ગયું ને છેવટે વસુદત્તાએ આ વનપ્રદેશમાં આવી વિયોગાવસ્થામાં અને સગર્ભાવસ્થામાં એને પિયરની યાદ જ પુત્રને જન્મ આપ્યો. પાણી વિના પ્રસવશુદ્ધિ પણ ન થઈ શકી. આવી ગઈ. માતાપિતાને મળવા માટે તે ખૂબ અધીરી બની ગઈ. તાજી પ્રસૂતિના રુધિરની ગંધ મૃગલાના માંસ જેવી હોય છે. પણ જવું કેવી રીતે આ પ્રશ્ન હતો. એવામાં એને જાણવા મળ્યું કે આવી ગંધ ચોમેર વ્યાપી ગઈ. આવી ગંધથી ખેંચાઈને એક વાઘ નગર બહાર કોઈ સમુદાય ઊતરેલો છે અને તે ઉજ્જયિની જઈ રહ્યો ત્યાં આવી ચડ્યો. વાઘની ગર્જનાથી ભયગ્રસ્ત બનેલાં પતિપત્ની છે. વસુદત્તાએ આ સમુદાય સાથે પિયર જવા મનમાં વિચાર્યું. સાસુ- કાંઈપણ વિચારે એ પહેલાં તો વાઘ ધનદેવને ઉપાડીને ત્યાંથી ભાગી સસરાને આ અંગે વાત કરતાં એમણે વસુદત્તાને તદ્દન અજાણ્યા ગયો. વસુદત્તા કાંઈ પણ કરવા નિરુપાય અને લાચાર હતી. વિલાપ સમૂહ સાથે જવું યોગ્ય નથી એવી સલાહ આપી. પછી કહ્યું કે કોઈ કરવા લાગી. મૂર્છાવશ બની ગઈ. મૂચ્છ ટળી, પણ ભયગ્રસ્ત થઈ કારણે એ લોકોથી છૂટી પડી જઈશ તો મુશ્કેલીમાં મુકાઈ જઈશ. જવાથી દેહ એવો તપ્ત થઈ ગયો હતો કે સ્તનનું દૂધ પણ બળી એના કરતાં ધનદેવ પાછો આવી જાય એ પછી તું એની સાથે જાય ગયું. નવજાત શિશુને દૂધ ન મળવાથી એ પણ મૃત્યુ પામ્યો. તે યોગ્ય રહેશે.'
રડતી-કકળતી વસુદત્તાએ જેમતેમ કરી ત્યાં રાત વીતાવી. પછી વસુદત્તા કહે, “સસરાજી, મારા પતિ ક્યારે આવે ને શો નિર્ણય સવાર થતાં બન્ને બાળકોને લઈને આગળ ચાલવા લાગી. અધૂરામાં કરે એની શી ખબર પડે? મને માતાપિતાને મળવાની ખૂબ જ પૂરું વરસાદે પણ ધોધમાર વરસવાનું શરૂ કર્યું. આગળ જતાં એક ઉત્સુકતા છે.”
નદી આવી. ખૂબ વરસાદ વરસી જવાથી નદી બન્ને કાંઠે વહેતી થઈ સસરાએ એને ઘણી સમજાવી પણ આપમતિલી વસુદત્તા હતી. વસુદત્તા વિમાસણમાં પડી કે નદી ઓળંગી સામે કાંઠે બાળકોને વડીલની સલાહ-સમજાવટને અવગણીને બન્ને પુત્રોને લઈને પિયર લઈને પહોંચવું શી રીતે ? થોડોક સમય તો શૂન્યમનસ્ક સમી બેઠી જવા ઘેરથી નીકળી ગઈ. નગર બહાર પહોંચીને ઉજ્જયિની જનારા જ રહી. પછી નદીના જળ સહેજ ઓછાં થતાં તે એક પુત્રને સામે સમુદાયની તપાસ કરી તો જાણવા મળ્યું કે એ સમુદાય તો અહીંથી કાંઠે મૂકીને પાછી આવી. પછી બીજા બાળકને લઈને નદી ઓળંગવા વિદાય થઈ ગયો છે ને ચારેક કોસ જેટલે દૂર પહોંચ્યો છે. લાગી. નદીની મધ્યમાં આવી ત્યાં નદીપટની વચ્ચે રહેલો એક પથ્થર