Page Text
________________
૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવનઃ જૈન સાહિત્ય કથા વિશ્વ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૧
( નિયમપાલનનાં મીઠાં ફળઃ બે કથાઓ.
વિચાર કરીને એમની માગણી સ્વીકારી અને ચોમાસામાં યોગ્ય સ્થળે રથનૂપુર નામનું એક નગર છે. એમાં વિમલયશ નામનો રાજા એમને ઊતરવાની સગવડ કરી આપવા તૈયારી દર્શાવી. પણ સામે રાજ્ય કરે છે. સુમંગલા એની પટ્ટરાણી છે. તેની કૂખે એક પુત્રી એણે એક શરત મૂકી. “મહેરબાની કરીને તમારે અમને ક્યારેય અને એક પુત્ર-એમ બે સંતાનોએ જન્મ લીધો છે. પુત્રીનું નામ ધર્મનો ઉપદેશ આપવો નહીં. કેમકે અમારો લૂંટફાટનો ધંધો જ વંકચૂલા અને પુત્રનું નામ વંકચૂલ છે. વંકચૂલ જ્યારે યુવાન વયનો અમારા પેટગુજારાનું સાધન છે.' થયો ત્યારે એક સ્વરૂપવાન ગુણિયલ કન્યા સાથે એનું લગ્ન કરવામાં સાધુ ભગવંતો તો નિરાસક્ત હતા. જેમને ધર્મને માટે કશી આવ્યું. આ વંકચૂલ ઉદ્ધત, ખરાબ ચરિત્રનો અને નિર્ગુણી હતો. રુચિ જ નથી એમને ઉપદેશની વર્ષા કરવાથી પણ શું? એટલે તેઓએ આ કારણે એને ઘરમાંથી કાઢી મૂકવામાં આવ્યો. આ દરમિયાન શરત કબૂલ રાખી. યોગ્ય સ્થળ શોધી ત્યાં નિવાસ કરી પોતાની બાળવૈધવ્યને પામેલી બહેન વંકચૂલા પણ ભાઈની સાથે જ ચાલી રોજિંદી ધર્મક્રિયાઓમાં અને ધર્માચરણમાં વ્યસ્ત રહી ચોમાસાના નીકળી.
દિવસો વીતાવવા લાગ્યા. એમ કરતાં છેવટે ચોમાસાના ચાર માસ રખડતો રખડતો વંકચૂલ એક મોટા જંગલમાં આવી ચઢ્યો. પૂરા થયા. એટલે સર્વ સાધુસમુદાયે વિહાર કરવાની તૈયારી કરી. ત્યાં કેટલાક ધનુર્ધારી ભીલોને એણે જોયા. વંકચૂલ એમની નજીક પલ્લીપતિ વંકચૂલને પણ એની જાણ કરી. વંકચૂલ પણ, આ ગયો. પેલા ભીલો પણ સ્વરૂપવાન અને રાજકુમાર જેવા આ સાધુઓએ પોતે મૂકેલી શરતનું ઉચિત પાલન કર્યું છે અને કશો વિંકચૂલને જોઈ નવાઈ પામ્યા. સૌએ વંકચૂલને નમસ્કાર કરી અહીં ધર્મોપદેશ કર્યો નથી એથી ઘણો ખુશ હતો. વિહાર માટે પ્રસ્થાન આવવાનું કારણ પૂછ્યું. વંકચૂલે પોતાને ઘરમાંથી કાઢી મુકાયો કરતા સાધુઓને વળાવવા માટે વંકચૂલ પલ્લીપ્રદેશના સીમાડા સુધી હોવાની આત્મકથની જણાવી. આ સાંભળી ભીલોએ કહ્યું, ‘અમારો ગયો. સ્વામી તાજેતરમાં જ મૃત્યુ પામ્યો છે. તો તમે જ એ સ્વામીપદ જે સ્થાનેથી વંકચૂલે પાછા ફરવાનું હતું તે સ્થાને ઊભા રહીને સંભાળો.’
- આચાર્ય ભગવંતે મધુર વાણીથી કહ્યું કે “અમે તારા પલ્લીપ્રદેશમાં વંકચૂલ તે ભીલોની સાથે એમની પલ્લીમાં ગયો અને પલ્લીપતિ આવ્યા, તેં અમને ચોમાસાના સ્થિરવાસની સગવડ કરી આપી અને બનીને એમની સાથે રહેવા લાગ્યો. પેલા ભીલોની સાથે એ પણ ધર્મ-આરાધનામાં અમારું ચોમાસું સારી રીતે પસાર થયું એમાં લૂંટ કરવા નીકળી પડતો. એમ કરતાં જતે દિવસે તે એક નામચીન તારી સહાય અમને મળી છે તેથી તારે માટે મારા મનમાં એક ઈચ્છા લૂંટારા તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો.
જાગી છે.' વંકચૂલને પણ એ ઈચ્છા જાણવાનું કુતૂહલ થયું. ત્યારે હવે એક વખત ચંદ્રયશ નામે એક આચાર્ય ભગવંત સાત સાધુઓ આચાર્ય ભગવંતે કહ્યું, ‘ભલે બીજી રીતે તું ધર્મપાલન કરી શકે સાથે વિહારમાં ભૂલા પડીને ભમતાં ભમતાં
એમ ન હોય તોપણ તારો આ લોક અને ભીલોની આ પલ્લી પાસે આવી ચડ્યા.
) ગલી
આ પ્રથમ કથાનો આધારસોત આચાર્યશ્રી| પરલોક સફળ બને એ માટે તું કંઈક નિયમ ચોમાસું એકદમ નજીકમાં જ હતું. આકાશ
જયકીર્તિસૂરિ વિરચિત ‘શીલોપદેશમાલા’| ગ્રહણ કર.” વંકચૂલે લાચારી દર્શાવતાં કહ્યું, પણ વાદળોથી ઘેરાવા માંડ્યું હતું. ધરતી પર
પરની આચાર્યશ્રી સો મતિલકસૂરિ-| ‘આવો કોઈ નિયમ મારાથી શી રીતે પાળી નવા તૃણાંકુરો ફૂટી નીકળ્યા હતા. નાના
(અમરનામ) વિદ્યાતિલકસૂરિએ રચેલી શકાશે ?' ત્યારે મહાત્માએ શક્તિ અનુસાર જીવોના સંચારથી રસ્તાઓ ઉભરાવા લાગ્યા
‘શીલતરંગિણી વૃત્તિ' છે. મૂળ ગ્રંથ પ્રાકૃત | નિયમ ધારણ કરવા કહ્યું. અંતે વંકચૂલ સંમત હતા. એટલે આગળનો વિહાર કરવો યોગ્ય ભાષામાં છે. એની વૃત્તિ સંસ્કૃતમાં છે. આ| થતાં એને
ભાષામાં છે. એની વૃત્તિ સંસ્કૃતમાં છે. આ \ થતાં એની પાસે આ પ્રમાણે નિયમ ગ્રહણ નથી એમ આચાર્ય ભગવંતને જણાતાં તેઓ વૃત્તિ-ગ્રંથની રચના વિ. સં. ૧૩૯ ૨/\ કરાવ્ય ૧ ;
વૃિત્તિ-ગ્રંથની રચના વિ. સ. ૧ ૩૯ ૨/\ કરાવ્યું. ૧. અજાણ્ય ફળ ખાવું નહીં. ૨. કોઈ એમના સમુદાય સાથે ભીલોની પલ્લીમાં ૧ ૩૯૭ માં થઈ છે. એ નો ગુજરાતી
જીવની હિંસા કે વધ કરતાં પહેલાં સાત ડગલાં આવી પહોંચ્યા. ભીલોના અધિપતિ વંકચૂલે અનુવાદ પ્રસિદ્ધ થયો છે:
પાછા હઠીને પછી તેનો અમલ કરવો. ૩. આ સાધુમહાત્માઓને વંદન કર્યાં. સાધુઓએ પુસ્તક : ‘શ્રી શીલા પદે શમાલા- રાજાની પટ્ટરાણીને માતા સમાન ગણવી. ૪. વળતા “ધર્મલાભ' કહી, અહીં વસતિ ભાષાંતર', અનુ. વિદ્યાશાળાના અધિકૃત કદી કાગડાનું માંસ ખાવું નહીં. (રહેઠાણ) માટે પૃચ્છા કરી. વંકચૂલે પણ શાસ્ત્રીજી, પ્રકા. શ્રી જૈન વિદ્યાશાળા, આ ચાર નિયમોનો વંકચૂલે મહાત્માના મહાત્માઓની પરિસ્થિતિ અને સંજોગોનો અમદાવાદ. ઈ. સ. ૧૯00]. | પ્રસાદ રૂપે સ્વીકાર કર્યો અને સાધુભગવંતો
| SR No. | 526037 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2011 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhanvant Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 68 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 2 MB |