________________
૧૮.
પ્રબુદ્ધ જીવન
ડિસેમ્બર, ૨૦૦૯
નથી?
આજે શું સ્થિતિ છે? આમાંનું એકેય પાપ આપણે કરીએ છીએ? (C) વિવેકપૂર્વક ફેરફાર : ભાવપૂજા વધારવી અને દ્રવ્યપૂજા બને છતાં પણ એ અંગે પ્રાયશ્ચિત્ત?
તેટલી ઓછી કરવી. ચંદનનું તિલક, ધૂપપૂજા, ચામર પૂજા વગેરેથી આજે આપણે કરચોરી કરીએ છીએ, ગાડી, બંગલા, જમીન ભક્તિપૂર્વક રસમય થઈ શકાય. વગેરેના સોદામાં, કંઈકને ફસાવીએ છીએ, માલમાં ભેળસેળ કરી
(૪) વિહાર અને જીવલેણ અકસ્માતો લોકોને છેતરીએ છીએ. આ અંગેનું પ્રાયશ્ચિત્ત સંવત્સરી પ્રતિક્રમણમાં (A) મૂળહેતુઃ વિહાર દ્વારા દેશના, જૈન દર્શનના જ્ઞાનનો પ્રસાર કરીએ છીએ ખરાં? આશ્ચર્ય નથી લાગતું કે જે નથી કરતા તેનું કરવો, પ્રચાર નહિ. પ્રચારમાં આગ્રહ છુપાયેલો હોય છે–જે પ્રાયશ્ચિત્ત કરીએ છીએ અને કરીએ છીએ તેનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરતાં સ્યાદ્વાદના સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ છે.
ગામેગામ ફરવામાં શ્રમણ સંઘની રહેવાની અને ગોચરી માટેની (C) વિવેકપૂર્વકનો ફેરફાર : પ્રાયશ્ચિત્તને આંતરિક તપ ગણવામાં વ્યવસ્થા શ્રાવક સંઘ કરે ને શ્રમણસંઘ જ્ઞાનનો ઉપદેશ આપે, દર્શનના આવ્યું છે તો અતિચારમાં વર્તમાન જીવનમાં આચરાતા પાપોનો સિદ્ધાંતો સમજાવે ને સમાજ જીવનને પરિશુદ્ધ કરતો રહે. આવા સમાવેશ કરી પ્રાયશ્ચિત્ત કેમ ન કરીએ? આંતરિક તપનો હેતુ પણ આદાન-પ્રદાનનો હેતુ વિહાર પાછળની ભાવનામાં હોવો જોઈએ. જળવાશે.
(B) વર્તમાન પરિસ્થિતિ : મોટરગાડીઓની સંખ્યા વધતી જ રહે (૨) માઈકના ઉપયોગનો નિષેધ
છે. એક મોટા શહેરને બીજા મોટા શહેર સાથે જોડતા માર્ગો પણ (A) મૂળહેતુઃ વાયુકાય જીવોની હિંસા અટકાવવી. જૈન ધર્મની વધતા જ રહે છે. પ્રમાણમાં જીવલેણ અકસ્માતો વધતા રહે છે. દેશના બને તેટલા સંસારી જીવો સુધી પહોંચાડવી.
આવા જીવલેણ અકસ્માતોની સંખ્યામાં સાધુ-સાધ્વી કરતાં | (B) વર્તમાન પરિસ્થિતિ : ફોટા પડાવવા, પુસ્તકો છપાવવા, T. અન્યજનોનું – એક ગામથી બીજે ગામ જતા મજૂરો, માતા કે દેવીના V. ઉપર પ્રસારણમાં આવવું, શ્રાવકોને ત્યાં શુભ પ્રસંગે ઉતારાતા પવિત્ર સ્થાનોના દર્શને જતાં ભક્તો-વગેરેનું પ્રમાણ ઓછું નથી વિડીયોમાં આવવું-આ બધામાં થતાં Flash (પ્રકાશ)ને કારણે બલ્ક વધારે છે. સૂક્ષ્મ હિંસા તો થાય જ છે.
મોટર ગાડીના ઉપયોગની છૂટ આપવાથી જીવલેણ કાર(C) વિવેકપૂર્વક ફેરફાર: જૈન દર્શનના પ્રસાર માટે છાપખાનામાં અકસ્માતો અટકાવી શકાશે? થતી સૂક્ષ્મ હિંસા તથા ફોટાઓ પડાવતા થતા પ્રકાશના ઝબકારાથી (C) વિવેકપૂર્વકનો નિર્ણયઃ કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે મોટર થતી સૂક્ષ્મ હિંસા આપણે ચલાવી લઈએ છીએ. તો માઈકના ગાડીના ઉપયોગથી સમય બચી જાય અને એટલા બચી ગયેલા ઉપયોગથી થતી વાયુકાયની સૂક્ષ્મ હિંસા ન ચલાવી શકાય ? સમયને કારણે વધારે સંસારી જીવોને બોધ પમાડી શકાય. માઈકના ઉપયોગને કારણે વ્યાખ્યાન ખંડમાં છેલ્લી હરોળમાં બેઠેલા દા. ત. સુરતથી વડોદરા વિહાર કરતાં ત્રણ દિવસ થાય ને શ્રાવકભાઈઓ-જે કાને કશું જ ન પડવાને કારણે ઝોકાં ખાતા ગાડીમાં ત્રણ કલાકમાં પહોંચી જવાય. હોય છે-તે ધર્મની વાત સાંભળશે. એમના જીવનમાં જ્યારે આમાં એક વાત નજરઅંદાજ થઈ જાય છે. વિહારના ત્રણ દિવસ પૂણ્યોદય આવે ત્યારે આ વાવેતર ઊગી નીકળે એમ બની શકે. દરમ્યાન સુરત-વડોદરા હાઈ વે ઉપર અને આસપાસ વસેલા નાના (૩) આંગી દ્વારા પ્રભુભક્તિ
મોટા ગામડાં કે નાના શહેરોને સાધુ-સાધ્વીને વહોરાવવાનો, (A) મૂળહેતુઃ પ્રભુની મૂર્તિની ભાવપૂજા અને દ્રવ્યપૂજા દ્વારા તેમની વાણી સાંભળવાનો, તેમની વૈયાવચ્ચ કરવાનો લાભ મળે. અંતરથી પ્રભુની સાથે તન્મય થવું.
જો ત્રણ કલાકમાં વડોદરા પહોંચી જાય તો આવા સ્થળોએ વસેલા (B) વર્તમાન સ્થિતિ: ભાવપૂજા કરતાં દ્રવ્યપૂજાનો વિસ્તાર એવો અલ્પસંખ્યક જૈન કુટુંબો, અન્ય વર્ણના જૈન-પ્રેમીઓ માટે પણ અને એટલો બધો થયો છે કે શ્રાવકો એક બીજા સાથે પોતાના સાધુ-સાધ્વીના દર્શન, તેમની વાણીનું શ્રવણ વગેરે એક સ્વપ્ન જ પરિગ્રહની હરીફાઈ કરતા હોય એમ લાગે. આંગીમાં હજારો ફૂલોથી બની રહેવાનું. વિહારને કારણે મોટા શહેરો સિવાય અન્ય સ્થળોએ સજાવટ થાય. આ બધા ફૂલો શું કુદરતી રીતે પડી ગયેલા ફૂલો હોય છે? વસેલા શ્રાવકના સમાજજીવનનું દર્શન થાય ને તેમાં સુધારણા
મહિનાની ચોકકસ તિથિએ લીલોતરી ન ખાઈ એકેન્દ્રિય જીવોને માટે શ્રમણ-સંઘ માર્ગદર્શન આપી શકે. જીવનદાન આપવું અને એકેન્દ્રિય ફૂલોને ચૂંટીને મૂર્તિને ચડાવવામાં માનનીય મંત્રીશ્રીએ આ વિષય ઉપર મંતવ્યો મંગાવ્યા તેના જૈન દર્શનનો પાયાનો સિદ્ધાંત અહિંસા ધર્મ ક્યાં જળવાયો? જવાબમાં અંગત વિચારો રજૂ કર્યો છે. ક્યાંક ઉચિત શબ્દનો ઉપયોગ
ભક્તિની ગમે તેટલી ઉત્કટતા હોય પણ તેથી આવી હિંસા ક્ષમ્ય ન થવાને કારણે કોઈ વ્યક્તિ કે સમૂહની લાગણીને અજાણતાં જ ન બને. બીજા વર્ષોમાં તેમના ભગવાનને જીવતા જીવ ચડાવે છે. મારાથી ઠેસ પહોંચી હોય તો મિચ્છામી દુડમ્ | કારણ તેમની પણ તેમના ભગવાન પ્રત્યે તેમની ભક્તિ એટલી જ રમેશ પી. શાહ, ઉત્કટ હોય છે. આપણને એ લોકોની હિંસા સામે આંગળી ચીંધવાનો ઝરણાં કુટીર, સુભાષ રોડ, વિલેપાર્લા (પૂર્વ), નૈતિક અધિકાર ખરો?
મુંબઈ-૪૦૦ ૦૫૭. ફોનઃ ૬૬૯૬૪૨૭૮.