Prabuddha Jivan 2001 Year 12 Ank 01 to 12 - Ank 05 08 10 and 11 is not available

SR No.: 525986
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2001
Total Pages: 110
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 110

' પ્રબુદ્ધ જીવન * ડિસેમ્બર 2009 લકઝરી ઓફ લાઇફ નહીં જ - ઉચ્ચારી હશે ત્યારે કેવા ને કેવડા મોટા સત્યની ઉપલબ્ધિનો એને ' આત્મશ્રેયની આ વિવેકબુદ્ધિનું પ્રત્યક્ષ ને ઉત્કટ ઉદાહરણ આપણને દિવ્યાનંદ થયો હશે ! એ એકેશ્વરવાદની સાથે એમાં કરુણા, સમાનતા. મહર્ષિ યાજ્ઞવલ્કયના પ્રસન્ન દામ્પત્યજીવનમાંથી મળે છે. ઋષિને બે અને અહિંસાનું યુગપદ દર્શન થાય છે, જગતમાં જે કંઈ જીવન છે, પત્નીઓ હતી. મૈત્રેયી ને કાત્યાયની. ઋષિએ સંન્યાસ લેવાનો સંકલ્પ સર્વનો કર્તા કેવળ ઈશ્વર જ છે”-એમ કહીને ‘કાન્ત’ની આ પંક્તિઓ ' કર્યો એટલે બંને ભાર્થીઓને બોલાવીને પોતાની સંપત્તિના ભાગ પાડવાનું સાર્થક કરી છે . કહ્યું. ભૌતિક સંપત્તિ પર દૃષ્ટિપાત કરી મૈત્રેયીએ પતિને માર્મિક પ્રશ, સૌનો સમાન કર્તા, સૌએ સમાન તેથી ના ઉચ્ચ નીચ કોઈ, સંતાન સૌ તમારાં.' ભગવન! આ આપણી સંપત્તિ તો ઠીક પણ સકલ વસુન્ધરાનું કવિ ‘કાન્ત’ની પંક્તિમાં માતા છે તેને બદલે મેં કર્તા” મૂક્યો છે. * સઘળું ધન મને મળે તો પણ હું અમર થાઉં ખરી ? ઋષિએ કહ્યુંઃ અલબત્ત ભિન્નભિન્ન ધર્મોમાં ઇશ્વરને માતા, પિતા, રાજા, કઠોર ન્યાયાધી, 6 હરગીઝ નહીં. જેવું ધનિકોનું જીવન તેવું તારું જીવન.” આ સાંભળી વગેરે સ્વરૂપે નિરૂપ્યો છે. તે કર્તમ, અકર્તમ, અન્યથા કમ્ સર્વશક્તિમાન નિર્વેદપૂર્વક મૈત્રેયીએ કહ્યું “ભગવાન” તો જે લૌકિક સંપત્તિથી મને છે. આગળ ઉપર આ મંત્રમાં ઋષિ કહે છે: “એટલા માટે, ઇશ્વરના અમૃતત્ત્વની પ્રાપ્તિ ન થાય તેવા ધનને લઇને હું શું કરું? ભલે આ ધન નામે ત્યાગ કરીને તું યથાપ્રાપ્ત ભોગ ભોગવ.-તેન ત્યકતેન ભુજિયા: કાત્યાયની લેતી. મને તો અમૃતત્ત્વનું-આત્માના શ્રેયનું–કલ્યાણનું જ્ઞાન આ મંત્રવારી તો સાંપ્રત સમયના સંદર્ભમાં વિશેષ યથાર્થ છે. આજે તો આપો ! લગભગ ત્રણ હજાર વર્ષો પૂર્વેની આત્માના કલ્યાણ કાજેની એક બાજુ ધનના ઢગલા, બીજી બાજુ ગરીબાઇની ઊંડી ગર્તા. ઢગલો આવી જીવતી જાગતી પ્રદીપ્ત અભીપ્સા હતી-અને તે ય નારી હૃદયની! ખાડાને ભોગે સર્જાય છે. ભોગ ભોગવવાનો નિષેધ નથી પણ ઓછામાં એકવીસમી સદીનો માનવી તો આત્મા કહેતાં Souને બદલે આત્મ- ઓછી જરૂરિયાત અને ઉદ્ભૂખલ વિલાસની વચ્ચેના વિવેકની વાત છે. self સમજે છે ને શ્રેય પ્રેમની વાત દુર્યોધનની જેમ સમજવા છતાંય એક બાજુ જરૂરિયાત (નેસેસીટી)નો અભાવ ને બીજી બાજુ વિલાસ અંત:કરવાનો ટોટો પીસી નાખીને આત્મશ્રેયને બદલે જીવાત્માને પ્રિય (લકઝરી)નો અતિરેક-આવી આર્થિક અસમાનતા તો વર્ગ-વિગ્રહ ને એવી ગાડી, લાડી ને વાડીની આરતી ઉતારે છે ! ' આતંકવાદને જન્મ આપે; આથી જ દરેક ધર્મમાં દાન, ધર્માદા, જકાત આત્માના કલ્યાણને કાજે સમગ્ર પૃથ્વીનો પણ ત્યાગ કરવાની વાત ને ખેરાતનો મહિમા છે. જેમની પાસે નથી તે જેમની પાસે છે તેમની એ ક્યારે સમજવાનો ? એ માટે તો બ્રહ્મવાદિની મૈત્રેયી-દષ્ટિ જોઇએ. છૂપી કે વ્યક્ત ઇર્ષા કરવાના જ. આ તો મનુષ્ય સ્વભાવની મર્યાદા છે. | ઈશાવાસ્યમ્ ગગનચુંબી ઇમારતો ચણાનાર પ્રત્યે, શ્રી ઉમાશંકરભાઇની કવિતાનું ', એક પાત્ર આક્રોશપૂર્વક પુણ્યપ્રકોપ ઠાલવે છે: - 'ઇશાવાસ્યમ્ ઇદમ્ સર્વમ્ થતું કિં ચ જગત્યાં જગતું ! રચો, રચો અંબરચુંબી મંદિરો; પણ તેન ત્યકતેન ભુંજીથાઃ ' એક દિવસ ભૂખ્યાં જનોનો જઠરાગ્નિ જાગશે, ને ખંડેરની ભસ્મકણી ન લાધશે.' મા ગૃધઃ કસ્યસ્વિત્ ધનમ્ | મતલબ કે આ જગતમાં જે કંઈ જીવન છે તે સર્વનો કર્તા કેવળ એટલા માટે જ ઋષિ કહે છે : ઇશ્વર જ છે.. એટલા માટે, ઇશ્વરના નામે ત્યાગ કરીને તું યથા-પ્રાપ્ત : - “મા ગૃધઃ કસ્યસ્વિદ ધનમ્” કોઇના પણ ધનની વાસના ન રાખ...ગધવૃત્તિનો ત્યાગ કર. ભોગ ભોગવ. કોઇના પણ ધનની વાસના ન રાખ. લગભગ ત્રણ - ઇશોપનિષદ'ના ઋષિની આ આર્ષવાણી આપણને ધનના માલિક હજાર વર્ષો પૂર્વે ક્રૂરેલી ઇશાવાસ્ય ઉપનિષદની આ આર્ષવાણી સર્વકાલીન નહીં પણ “ટ્રસ્ટી' બનવાનો સંદેશ અને આદેશ આપે છે. ઋષિના આ ને સાર્વજનીન છે. આત્માના નગાધિરાજ સમા ઉપનિષદો વેદોના સારસર્વસ્વ મહામંત્રને પૂજ્ય બાપુએ એમના જીવનમાં મૂર્તિમંત કરેલો અને સંભવ ? સમાન છે. નિયનૂતન એની દિવ્ય વાણીને સર્વભક્ષી કાલ પણ સ્પર્શી છે કે એમની ટ્રસ્ટીશિપની વિભાવનાનો આ મૂળસ્રોત હોય. સાચા શક્યો નથી. સમાજવાદ અને વિશ્વશાંતિનો આ મુદ્રાલેખ છે. આજથી આશરે 75 સાલ પૂર્વે હું જ્યારે મારા વતનની પ્રાથમિક કુમારશાળામાં ભણતો હતો ત્યારે અમારે એક કાવ્ય ભાવાનું હતું- | ડો. જમશેદ પીઠાવાળાનું સન્માન જેમાંની એક સારૂપ પંક્તિ એની વર્ણસગાઇને કારણે મારી સ્મૃતિમાં હાડકાંના નિષ્ણાત ડૉક્ટર શ્રી જમશેદ પીઠાવાળા આપણા શ્રી જડાઈ ગયેલી. એ પંક્તિ હતી: ‘આસપાસ ચોપાસ, વિશ્વપતિનો વાસ, મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના ઉપક્રમે છેલ્લાં વીસ વર્ષથી અવિરતપણે દર આમાં ઇશની-વિશ્વપતિની-સર્વવ્યાપકતાનો ભાવ ગર્ભિત હતો...એ પછી રવિવારે દર્દીઓને મફત સારવાર આપી રહ્યા છે. આટલા વર્ષોમાં મોટપણે કવિવર હાનાલાલની પંક્તિ-“મારાં નયણાંની આળસ રે નામના અનેક દર્દીઓને એમની સારવારથી લાભ થયો છે.' - કાવ્યમાં વાંચવા મળી: “નથી અણુ પણ ખાલી રે સૃજનમાં સભર ભર્યા” | એમની આ માનદ્ સેવાનાં વીસ વર્ષ પૂરાં થાય છે એ પ્રસંગે સંઘ અને ત્યારે અણુથીય હાના ને વિરાટથીય મોટા એવા દૂરના દૂર ને તિરફથી એમનું અને એમના સ્ટાફનું સન્માન કરવાનો કાર્યક્રમ રવિવાર, છે નજીકના નજીક એવા બ્રહ્મનો ખ્યાલ આવ્યો. તા. ૧૩મી જાન્યુઆરી 200રના રોજ સવારે 10.30 વાગે સંઘના કલ્પના કરો કે, દીર્ઘકાલીન કઠોર તપશ્વર્યાને અંતે, ઉપનિષદના | કાર્યાલયમાં રાખવામાં આવ્યો છે. ' અષિએ, બહ્મતત્ત્વની પ્રાપ્તિ કર્યા બાદ જ્યારે ઈવાવણ્યમ્ ઇદમ્ સર્વમ્' આ જાહેર કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત રહેવા સર્વને નિમંત્રણ છે. એવી વાણી-આર્ષવાણી-અવનિ અને અખિલ બ્રહ્માંડને માપી લઇને _n મંત્રીઓ માલિક : શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘ મુદ્રક પ્રકાશક : નિરુબહેન સુબોધભાઈ શાહ - પ્રકાશન સ્થળ : 385, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ 004. ફોન : 3820296, મુદ્રસ્થાન : ફખરી પ્રિન્ટિંગ વર્ક્સ, 312/A, ભાયખલા સર્વિસ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ એસ્ટેટ, દાદાજી કોંડદેવ ક્રોસ રોડ, ભાયખલા મુંબઈ-૪૦૦ 027. '