Prabuddha Jivan 1999 Year 10 Ank 01 to 12 - Ank 07 is not available

SR No.: 525984
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1999
Total Pages: 116
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 10 MB

Page 7

તા. ૧૬-૧-૯૯
પ્રબુદ્ધજીવન
અને પાસ કરી અનુભવાય છે,
સ્મૃતિની પાંખે
D પ્રો. ચી. ન. પટેલ પાસપોર્ટની પાંખે'માં સંગ્રહીત પ્રવાસનિબંધોના લેખક ડૉ. વિક્ટર', “સહસ્ર દ્વીપના પ્રદેશમાં', કુમામોટો', “માઉન્ટ આખૂન' રમણલાલ શાહને “પાસપોર્ટની પાંખે' પ્રવાસો કરતાં જે જે અનુભવો ને “દેનાલી નેશનલ પાર્ક', “રોટોશુઆ', “વાલ્ટિઝ”, “વાઇકિંગના થયા હતાં તે તે અનુભવો તેમણે પોતાની “સ્મૃતિની પાખે જોવા વારસદારો', “સુવામાં નવું વર્ષ”, “કવાઈ નદીના કિનારે' અને તાદશ પુનર્જીવિત કર્યા છે કે એ પ્રવાસનિબંધોના વાચકોને થશે કે “વહેલદર્શન’ એ પ્રવાસનિબંધમાં સારી ટૂંકી વાર્તામાં હોય એવું જાણે પોતે એ પ્રવાસોમાં ડૉ. શાહના સહપ્રવાસી હતા, તે એ કારણે આશ્ચર્યતત્ત્વ છે, તો “રેક્ટાવિક પહોંચતા', “તાર્કંદમાં', “ઈજિપ્તના કે આ પ્રવાસનિબંધો પણ માત્ર દસ્તાવેજી દિનવારી જેવા નથી પણ વિસા” અને “રિજેન્સબર્ગમાં રાતવાસો' એ પ્રવાસનિબંધમાં કોઈ લલિત નિબંધો જેવા છે. દરેકેદરેક પ્રવાસનિબંધમાં વાચક ડૉ. શાહના નાટ્યાત્મક પરિસ્થિતિનું આલેખન છે. વિશિષ્ટ વ્યકિતત્વનો સ્પર્શ અનુભવે છે અને જુએ છે કે વળી ‘
નિસ્બત' પ્રવાસનિબંધમાં રમણલાલને અને તારાબહેનને દલપતકાવ્ય'ના ગુજરાતી મંગળાચરણામાં આપણા જાગૃતિ કાળના તેમના પુત્ર ચિ. અમિતાભ અને પુત્રવધૂ એ. સી. સુરભિ સાથે એ કવિ જે આશ્ચર્યભાવથી લખે છે, 'વિચિત્ર આ નાટક વિશ્વનામ... અમેરિકામાં બોસ્ટન નામના શહેરના એક્ટન નામના પરામાં ગ્રેટરોડ એવા જ આશ્ચર્યભાવથી ડૉ. શાહે પોતાને થયેલા કેટલાક અનુભવોનું ઉપર આવેલા નાશીબા વેલી એપાર્ટમેન્ટસ સંકુલમાં રહેતાં આજના વર્ણન કર્યું છે.
ઔદ્યોગિક સમાજોમાં ક્યાંક ક્યાંક જોવા મળે છે એવા સ્વકેન્દ્રી વળી રમણલાલ આપણા પ્રખર મનીષી ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠીના માનસનો અનુભવ થયો હતો તેનું વર્ણન છે, તો “લેસ્ટરમાં અડધી માનસપુત્ર સરસ્વતીચંદ્રના સુવર્ણપુરમાં નવીનચંદ્ર નામધારી રાતે' એ પ્રવાસનિબંધમાં રમણલાલનાં સાસુજીની સૂચનાથી ‘વાટકી અવતારના જેવા “અનુભવાર્થી' પણ છે. અને એ “અનુભવાર્થીએ વ્યવહાર”નો અહિંસક પ્રયોગ કરીને એક આશુરોષ અંગ્રેજનો રોષ જે જે પ્રવાસો કર્યા છે તે સર્વ પ્રવાસો પોતાની આંખો ઉઘાડી રાખીને શમાવ્યાના પ્રસંગનું આલેખન છે. અને પોતાના કાન સરવા રાખીને કર્યા છે. એ રીતે પ્રવાસો કરવાનું “ઘતનગર લાસ વિગાસ” એ પ્રવાસનિબંધમાં જુગારીઓની પરિણામ એ આવ્યું છે કે ડૉ. શાહે જે જે દેશોમાં કે પ્રદેશોમાં પ્રવાસ મનોવૃત્તિનું જરા રમૂજી નિરૂપણ છે. એ પ્રવાસનિબંધના વાચકોને કર્યા છે તે તે દેશો કે પ્રદેશોની પોતે જોયેલી અથવા જાણેલી કે એ એ જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે રમણલાલ અને તારાબહેન જે હોટલમાં પ્રવાસોમાં તેમના માર્ગદર્શકો અથવા માર્ગદર્શિકાઓ પાસેથી ઉતર્યા હતા એ હોટલના મેનેજરનું માન રાખવા તેમણે પણ એ સાંભળેલી ભૌગોલિક લાક્ષણિકતાઓ અને/અથવા એ દેશો કે પ્રદેશોને ઘતનગરમાં એક સ્લોટ મશીનમાં ૧૦ ૧૦ સેન્ટના ૧૦ સિક્કાઓ લગતી ઐતિહાસિક માહિતી તેઓ પોતાની સ્મૃતિમાં નોંધી રાખી નાખીને બટન દબાવ્યાં હતાં અને એ મશીને તેમની ઉપર ૨૫ ડોલર શક્યા છે અને આ પ્રવાસનિબંધોમાંથી કેટલાકમાં એવી ભૌગોલિક અને ૪૦ સેન્ટની કૃપા વરસાવી હતી. જો કે એ રકમમાંથી તેમણે લાક્ષણિકતાઓનું સવિગત વર્ણન કરી શક્યા છે. અને એવી ૧૧ ડોલર હોટલના ‘બેલબોય'ને બક્ષિસ રૂપે આપી દીધા હતા ઐતિહાસિક માહિતી વાચકોને યથાવત આપી શક્યા છે. અને ટેક્ષી-ડ્રાઇવરને પણ ભાડાના ૭ ડોલર ઉપરાંત ૧૫ ડોલરની
હિંદી મહાસાગરમાં આવેલા મોરિશિયસ નામના ટાપુને, ઉત્તર બક્ષિસ આપી હતી. એટલાન્ટિક મહાસાગરમાં આવેલા આઇસલેન્ડ નામના ટાપુને, આપણે ઇચછીએ કે ડૉ. રમણલાલ શાહ ઈશોપનિષદનો બીજો મલાયાના પિનાંગ ટાપુને, ઉત્તર અમેરિકા અને કેનેડાની સરહદે
મંત્ર ર્વનેવેર ફfબ નિગીવિષેચ્છત સમા: ધ્યાનમાં રાખીને આવેલી સેન્ટ લોરેન્સ નામની નદીમાં આવેલા સહદ્વીપ નામના ટાપુને, દક્ષિણ અલાસ્કાના વાલિઝ નામના બંદરને, અલાસ્કાના
૧૦૦ વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવવાની અભિલાષા રાખે, શેષ જીવનમાં દેનાલી પાર્ક નામના ઉદ્યાનને, સોવિયેત યુનિયન અંતર્ગત જ્યોર્જિયા
પણ પ્રવાસો કરતા રહે અને આ પુસ્તક જેવા પ્રવાસનિબંધોનાં બીજાં
પાંચદશ સંગ્રહો આપે. હું તો તેમને એમ પણ સૂચવું કે તેમણે હવે નામના પ્રદેશના પાટનગર તિબિલિસીને અને ઉઝબેકિસ્તાન નામના પ્રદેશના પાટનગર તાશ્કેદને અને એ જ પ્રદેશની પ્રાચીન નગરી
ટૂંકી વાર્તાઓ અને એકાંકી નાટકો લખતા થવું. સમરકંદને, પ્રાચીન મિસરની લગભગ ૨૫૦૦ કિલોમિટર લાંબી નદી નાઈલને અને છેલ નામના સોથી પણ વધારે ફૂટ લાંબા અને સોથી પણ વધારે ટન વજનના જળચર પ્રાણીને લગતી ડૉ. શાહે
સંઘનાં નવાં પ્રકાશનો તે તે પ્રવાસનિબંધોમાં જે જે ભૌગોલિક અને/અથવા ઐતિહાસિક માહિતી આપી છે તે વિશે પ્રવાસનિબંધોના વાચકોમાંથી ભાગ્યે જ
ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ લિખિત કોઈ જાણતા હશે.
કિંમત જાપાનના તોબા નામના શહેરનો પ્રવાસ કરતા ડૉ. રમણલાલે
(૧) પાસપોર્ટની પાંખે
રૂા. ૧૫૦-૦૦ ઓઈસ્ટર નામની એક પ્રકારની માછલીમાંથી સાચાં મોતી મેળવતાં અને એ જ પ્રકારની માછલી ઉપર પ્રયોગો કરીને બનાવટી મોતી
(ત્રીજી આવૃત્તિ) ઉત્પન્ન કરવાની પ્રક્રિયામાં જે હિંસા થતી જોઇ તેથી દુઃખી થઈને [(૨) પાસપોર્ટની પાંખે
રૂ. ૧૫૦-૦૦ જૈન ધર્મની અહિંસા જેમને સ્વભાવગત છે એવા રમણલાલ લખે
ઉત્તરાલેખન છેઃ “હું વિચારે ચડી ગયો. મોતીને માટે જાપાનમાં રોજની કરોડો માછલીઓ મારી નાખવામાં આવતી હશે ! દુનિયાભરના મોતીના
મુખ્ય વિક્રેતા ઉત્પાદનનો વિચાર તો અહિંસાવાદીઓને કમકમાવી મૂકે એવો છે...
આર. આર. શેઠની કંપની મોતીના આ વેપારમાં અહિંસામાં માનવાવાળા જૈનો મોટી સંખ્યામાં
મુંબઈ-અમદાવાદ પડ્યા છે એ વળી બીજી કરુણતા નથી?
|| પ્રત્યેક પુસ્તક સંઘના સભ્યોને રૂપિયા ૧૦૦માં આપવામાં આ પ્રવાસનિબંધો માહિતીસભર છે તે સાથે તેમના વિષયોનું [ આવશે. વૈવિધ્ય પણ નોંધપાત્ર છે. મેવાસિંગનો બેટો', કિએવનો ગાઈડ
- I મંત્રીઓ
ના
પ્રદેશના પાટનગરનગર તિબિલિસી નિયન અંતર્ગત