Prabuddha Jivan 1999 Year 10 Ank 01 to 12 - Ank 07 is not available

SR No.: 525984
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1999
Total Pages: 116
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 10 MB

Page 14

પ્રબુદ્ધજીવન
તા. ૧૬-૨-૯૮ અને તા. ૧૬-૩-૯૯
વસિયતનામા (વિલ) વિશે થોડુંક
D વી. આર. ઘેલાણી ૧. કોઈપણ પુખ્ત વયની વ્યક્તિ પોતે જાતે કમાયેલી અને/અથવા ૯, વિલમાં એક્ઝીક્યુટર અને ટ્રસ્ટીની નિમણૂક તેમની સંમતિ પોતાની સ્વતંત્ર માલિકીની સ્થાવર-જંગમ મિલકતોનું વસિયતનામું લીધા વગર કરી હોય તો તેવી વ્યક્તિને વિલ કરનારના મૃત્યુ બાદ અથવા વિલ બનાવી શકે છે.
ખબર પડે ત્યારે પોતે આ કામ માથે લેવા માંગે છે કે કેમ તે તેણે ૨. પતિ-પત્ની, સગીર સંતાનો તથા મા-બાપનો ભરણપોષણનો નક્કી કરી લેવું પડે છે. એક વખત એકઝીક્યુટર અને ટ્રસ્ટી તરીકે હક્ક હોવાથી વસિયતનામામાં તેવી વ્યક્તિઓના ભરણ પોષણ તથા કાર્ય ચાલુ કર્યા પછી કોર્ટની મંજૂરી સિવાય તે જવાબદારીમાંથી છટકી દીકરી કુંવારી હોય તો તેના લગ્ન-ખર્ચનો પણ વિચાર કરી, તેને શકાતું નથી. માટે જરૂરી રકમ અલગ ફાળવ્યા પછી બાકી રહેતી સ્થાવર-જંગમ. ૧૦. વિલનું પ્રોબેટ મેળવવાથી વિલ કોર્ટમાં સાબિત થયેલું મિલ્કતોનું વસિયતનામા દ્વારા પોતાને મન-પસંદ વ્યક્તિઓમાં યોગ્ય ગણાય છે. મુંબઈ તથા અમુક મોટા શહેરોમાં ખાસ કરીને મરનારની લાગે તે રીતે વિતરણ તેમજ નિકાલ કરી શકાય છે.
સ્થાવર મિલ્કત હોય તો તેનું પ્રોબેટ લેવું કાયદેસર જરૂરી છે. અન્યથા - ૩. હિંદુઓ, મુસલમાનો, પારસીઓ તથા ખ્રિસ્તીઓનું મરનારના વારસદારોને વિલમાં લખેલ બધું કબૂલ હોય, અને વસિયતનામું તેમને લગતા અલગ કાયદા અનુસાર જ કરી શકાય. મરનારની કોઈ સ્થાવર મિલ્કત ન હોય તો, આપસમાં સમજૂતી દા. ત. મુસલમાનો વસિયતનામા દ્વારા પોતાની બધી જ મિલકત હોવાથી પ્રોબેટ લેવાની જરૂર રહેતી નથી. આપી શકતા નથી. મિલકતના ફક્ત અમુક ટકા જ વિલથી આપી ૧૧. હિંદુ અવિભક્ત કુટુંબ (H.U.F)માં વિલ કરનાર વ્યક્તિ શકે છે. જ્યારે હિંદુઓ કે જેમાં જૈન, શીખ, બૌદ્ધનો પણ સમાવેશ કો-પાર્સનર હોય તો તે પોતાનો હિસ્સો વિલથી મનપસંદ વ્યક્તિને થાય છે તેઓ પોતાની બધી જ મિલ્કત વસિયતનામા દ્વારા પોતાની આપી શકે છે. મનપસંદ વ્યક્તિને કે દાનમાં ઉપરોક્ત કલમ નં. ૨ને આધીન ૧૨. લશ્કરમાં ફરજ બજાવતાં સૈનિકો તેમના સાથીદારને અથવા રહીને આપી શકે છે.
અન્ય વ્યક્તિને મૌખિક રીતે જણાવી પોતાનું વિલ કરી શકે છે. તથા ૪. વસિયતનામું કરવા માટે સ્ટેમ્પ પેપરની જરૂર રહેતી નથી, સાદા કાગળ ઉપર તેમણે પોતાની મિલ્કત બાબત જે કાંઈ લખ્યું કોઈપણ કોરા કાગળ ઉપર પોતાને આવડતી ભાષામાં પોતે સ્વ-હસ્તે હોય તેમાં તેની સહી કરવાની રહી ગઈ હોય અથવા તેમાં કોઈ લખીને કે બીજા પાસે લખાવી કે ટાઈપ કરાવીને વસિયતનામું બનાવી સાક્ષીની સહી ન હોય તો પણ તેવા કાગળ ઉપરના લખાણને વિલ શકાય છે. એમ કરનારે ઓછામાં ઓછી બે પુખ્ત વયની વ્યક્તિની તરીકે કાયદેસર માન્યતા મળી શકે છે. હાજરીમાં વસિયતનામામાં સહી કરવાની રહે છે. તથા તે બે ૧૩. વિલ કરવાથી વ્યક્તિ પોતાની મનપસંદ વ્યક્તિને પોતે , વ્યક્તિઓએ તેમાં સાક્ષીઓ તરીકે પોતાની સહી કરી પોતાના પૂરો છે તે પ્રમાણે પોતાની મિલ્કત આપી શકે છે, જ્યારે વિલ ન નામ તથા સરનામા લખવા જરૂરી છે. જે વ્યક્તિને વિલની રૂએ કરવાથી વ્યક્તિની મિલ્કત તેમના કાયદેસરના જે કોઈ વારસદારો કંઈપણ મિલ્કત મળવાની હોય તેવી વ્યક્તિ વિલમાં સાક્ષી તરીકે થતા હોય તે તમામને કાયદેસર રીતે થતા તેમના હિસ્સા મુજબ સહી કરી ન શકે, અને જો કરે તો તેને વિલમાં લખેલ મિલ્કત મળે આપવાની રહે છે. જેમાં મરનારની ઇચ્છા ન હોય તેવી વ્યક્તિને
પણ તેનો વારસો મળવાની શક્યતા રહે છે. માટે દરેક પુખ્ત વ્યક્તિએ ૫. વિલ રજીસ્ટર્ડ કરાવવું ફરજિયાત નથી. મોટી ઉંમરની પોતાનું વિલ સમયસર બનાવી લેવું જોઇએ અને તેને સંજોગો પ્રમાણે વ્યક્તિઓએ પોતાનું વિલ ગેરવલ્લે ન જાય અથવા તેમની સહીને બદલતા રહેવું જોઇએ. શંકા કરી કોર્ટમાં કોઈ પડકારી શકે નહીં માટે તેમણે વિલ રજીસ્ટર્ડ ૧૪. સારા વકીલની સલાહ મુજબ સમયસર પોતાનું વિલ કરાવવું હિતાવહ છે. વિલને સીલ-બંધ કવરમાં આપીને અથવા બનાવી મિલકતનું ટેક્ષ પ્લાનિંગ કરી, ભવિષ્યમાં ટેક્ષની બચત તથા બીજા દસ્તાવેજની જેમ ખુલ્લું રાખીને એમ બેમાંથી કોઈપણ રીતે કટુંબના સભ્યો વચ્ચેના સંભવિત ઝઘડાઓ નિવારી શકાય છે. અને રજીસ્ટર્ડ કરાવી શકાય છે.
દાનમાં તથા જરૂરતમંદ વ્યક્તિઓને પોતાની મિલ્કતનો અમુક ભાગ ૬. વિલ કરનારની ઉંમર, તેનો ધર્મ, દા.ત. હિંદુ, મુસ્લિમ આપી મિલ્કતનો સદુપયોગ પણ કરી શકાય છે. વગેરે. તેમનું રહેઠાણ, તથા તેમના કુટુંબના સભ્યોનાં નામો વિલમાં ૧૫. વિલની ગેરહાજરીમાં હિન્દુઓને લગતા કાયદા મુજબ સ્પષ્ટ રીતે લખવાં જોઇએ. વિલ કરતી વખતે વિલ કરનારનું ચિત્ત, અવસાન પામનાર પુરુષની પત્ની, દીકરા-દીકરીઓ (પરણીને જુદા તબિયત તથા ભાન બરાબર હોવાં જરૂરી છે.
રહેતા હોય તો પણ) તથા તેમના માતુશ્રી હયાત હોય તો તેમને ૭. વિલમાં મિલકતની વ્યવસ્થા અને નિકાલ કરવા માટે દરેકને મિલ્કતમાં સરખે હિસ્સે ભાગ આપવાનો રહે છે. અને સ્ત્રીની વહીવટકાર અને ટ્રસ્ટી (Executor and Trustee) તરીકે કોઈપણ મિલ્કતમાં તેમના પતિ તથા દીકરા-દીકરીઓ (પરણેલા હોય તો એક અથવા વધુ વ્યક્તિઓની નિમણૂંક કરવી જરૂરી છે. પણ) તેનો સરખે હિસ્સે ભાગ લાગે છે. માટે દરેક પુખ્ત વયની
* ૮. વિલમાં એક્ઝીક્યુટીવ અને ટ્રસ્ટી તરીકે ફક્ત મહિલા વ્યક્તિએ પોતપોતાનું વિલ સમયસર બનાવવું હિતાવહ છે. મહિલાઓની નિમણૂંક કરેલ હોય તો મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં પ્રોબેટ ફી માફ છે. બને ત્યાં સુધી જે વ્યક્તિને મોટા ભાગની મિલ્કત વિલથી પ્રાપ્ત થવાની હોય તેવી વ્યક્તિની નિમણૂંક કરવી હિતાવહ છે.
સંયુક્ત અંક કારણ કે અન્ય વ્યક્તિની એક્ઝીક્યુટર અને ટ્રસ્ટી તરીકે નિમણુંક " પ્રબુદ્ધ જીવનનો આ અંક ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ ૧૯૯૯ના કરી હોય તો તે મિલ્કતની વહેંચણી એક વર્ષ સુધી રોકી શકે છે સંયુક્ત અંક તરીકે પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો છે. અને બધી જ મિલ્કતનો વહીવટ (Control) વર્ષો સુધી તેમના
| તંત્રી હાથમાં જતો રહેવાની શક્યતા રહે છે.
નહીં.