Prabuddha Jivan 1996 Year 07 Ank 01 to 12

SR No.: 525981
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1996
Total Pages: 92
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 92

પ્રબુદ્ધ જીવન , તા. 16-12-96 ચીમનભાઇની ગુજરાતી પત્રકારત્વના ક્ષેત્રે વધુ શક્તિ ખીલી શ્રી હવે શાના ઉપર લેખ લખીશું એવી મૂંઝવણ નિયમિત તંત્રીલેખો મુંબઈ જૈન યુવક સંઘમાં. શ્રી પરમાનંદભાઈ કાપડિયાના અવસાન પછી લખતા કે કોલમ ચલાવતા લેખકોને થાય છે. તેવી મૂંઝવણ થોડીક એમણે “પ્રબુદ્ધ જીવન'ના તંત્રી તરીકેની જવાબદારી સ્વીકારી. ત્યારથી. ચીમનભાઇને પણ હતી. પંદર દિવસ તો ઘડીકમાં ચાલ્યા જાય. આ પાક્ષિકના તંત્રી તરીકે દર પંદર દિવસે એક લેખ લખવાની બહારગામ પણ જવાનું થયું હોય કે ઉપરાઉપરી વ્યાવસાયિક કામ જવાબદારી એમના માથે આવી. એ માટે એમણે પોતાનું વાંચન પણ પહોંચ્યું હોય અને વિચારવાનો સમય ન રહ્યો હોય ત્યારે આવી મૂંઝવણ વધાર્યું. “ટાઇમ', “ન્યુઝ વિક', “માન્ચેસ્ટર ગાર્ડિયન' જેવાં પત્રો તેઓ અનુભવતા. ક્યારેક એકાદ પાનાં જેટલો ટૂંકો લેખ લખીને, વાંચવા ઉપરાંત બીજાં કેટલાંક સામયિકો અને દૈનિકપત્રો અને નોંધપાત્ર ચલાવતા. કેટલીક વાર વિષય નવા જેવો લાગે, પણ વિચારોનું ગ્રંથો એમણે વાંચવા ચાલુ કર્યું. એ રીતે તેમણે “પ્રબુદ્ધ જીવન'માં પુનરાવર્તન થતું. પોતાની કલમ ચલાવી. રાજકારણ એમનો રસનો વિષય રહ્યો હોવાથી પત્રકાર તરીકે, ચીમનભાઇના વિચારો હંમેશાં સ્પષ્ટ રહેતા. પ્રબદ્ધ જીવનમાં અવારનવાર તેઓ રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય એમનું વ્યક્તિત્વ પારદર્શક હતું. પત્રકાર તરીકે તેઓ માનદ્ સેવા ઘટનાઓ ઉપર પોતાના વિચારો દર્શાવતા રહ્યા. 'પ્રબુદ્ધ જીવન”ના આપતા હતા. તેઓ આર્થિક દષ્ટિએ સાધનસંપન્ન હતા. એટલે એમના તેઓ લગભગ બારેક વર્ષે તંત્રી રહ્યા. એ દરમિયાન એમણે લખેલા લખાણમાં ક્યાંય ખુશામતનો પડછાયો જોવા ન મળે. તેઓ સ્પષ્ટ, લગભગ ત્રણસો જેટલા લેખોમાંથી બસો કરતાં વધુ લેખો એમણે નિર્ભિક અભિપ્રાય આપતા, આપવાની હિંમત દાખવી શકતા, પરંતુ તત્કાલીન રાજકીય પ્રવાહો ઉપર લખ્યા. રાજકીય ઘટનાઓનું એમનું પૂર્વગ્રહ કે દ્વેષથી પ્રેરાઇને તેઓ ક્યારેય લખતા નહિ. ગાંધીયુગના વિશ્લેષણ અને એ વિશેનો એમનો અભિપ્રાય જાણવા ગુજરાતના ઘણા લેખકોની જેમ તેમની વિચારસરણી જીવનલક્ષી હતી અને જીવનની રાજકીય નેતાઓ. રાજકીય અને સામાજિક કાર્યકરો અને ચિંતકો તથા ઉત્તરાવસ્થામાં તો તેઓ પ્રસિદ્ધિ વગેરેની બાબતમાં નિસ્પૃહ કે સાહિત્યકારો પણ ઉત્સુક રહેતા. એનું કારણ એમની અનુભવયુક્ત, અનાસક્ત જેવા થઈ ગયા હતા. એટલે જ પત્રકારનો ઘણો ઊંચો ધર્મ પીઢ અને તટસ્થ દષ્ટિ હતી. તેઓ બજાવી શક્યા હતા. ગુજરાતી પત્રકારત્વના ક્ષેત્રે ચીમનભાઈનું યોગદાન થોડાં વર્ષ રાજકારણના વિષયો પર લખતી વખતે ચીમનભાઈ પોતાના માટેનું હતું, પરંતુ એમણે જે કાર્ય કર્યું તેમાં શિષ્ટ, સંસ્કારી, શીલસંપન્ન, વિચારો નિર્ભિક રીતે જણાવતા. જરૂર લાગે તો પોતાના વિચારો સત્યનિષ્ઠ તત્ત્વચિંતકનું પારદર્શક પ્રતિબિંબ પડેલું નિહાળી શકાય છે. બદલાવતા. કોઇક લેખમાં એમણે મોરારજીભાઇની સખત ટીકા પણ કરી હોય અને પરિસ્થિતિ બદલાતાં એમણે એમની એટલી જ પ્રશંસા પણ કરી હોય. ઇન્દિરા ગાંધીની એમણે આરંભમાં પ્રશંસા કરી હતી, પરંતુ કટોકટીના શાસનકાળ વખતે એટલી જ સખત ટીકા કરી હતી. સંઘના હોદ્દેદારો ક્યારેક તો એટલી ઉગ્ર ટીકા થઈ હતી કે એમની ધરપકડ થવાની છે સંઘના પ્રમુખ ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહે પોતાને સિત્તેર એવી અફવા પણ ઊડી હતી. વર્ષ પૂરાં થાય ત્યારે સંઘના પ્રમુખપદેથી નિવૃત્ત થવું એવાં અગાઉ લીધેલાં પચ્ચખાણ અનુસાર તા. ૬-૧૨-૯૬ના રોજ '' ચીમનભાઇ પોતાનો લેખ ઘણું ખરું એક જ બેઠકે લખતા. તેઓ આખો દિવસ તો પોતાના વકીલાતના વ્યવસાયમાં અને સામાજિક મળેલી કાર્યવાહક સમિતિની બેઠકને એમનું રાજીનામું સખેદ કાર્યોમાં વ્યસ્ત હોય, પરંતુ સાંજે ઘરે આવ્યા પછી જમીને પોતે નિરાંતે સ્વીકારવા સિવાય બીજો કોઈ વિકલ્પ રહ્યો નહોતો. ડૉ. સોફા પર બેઠા હોય તે વખતે હાથમાં કાગળ રાખી પેનથી લેખ લખી રમણભાઈનું રાજીનામું સ્વીકારાયા પછી સમિતિએ નાખતા. એમની વિચારણા એટલી પુખ્ત અને વિશદ રહેતી અને એમનું | કાર્યવાહક સમિતિના સભ્ય, નેત્રયજ્ઞોના સંયોજક, સંઘના ચિંતન એટલું ઊંડું રહેતું કે લેખમાં જવલ્લે જ કોઈ શબ્દ સુધારવો પડે. સક્રિય કાર્યકર શ્રી રસિકલાલ લહેરચંદ શાહની સંઘના પ્રમુખ લેખ લખીને તેઓ સીધો છાપવા મોકલી આપતા. પરંતુ કેટલીક વાર . એવું પણ બનતું કે પોતે જે વિશ્લેષણ કર્યું હોય તેના કરતાં કંઈક જુદી જ તરીકે સર્વાનુમતે વરણી કરી હતી. ઘટના બની હોય તો લેખમાં છેલ્લી ઘડીએ સુધારો કરતા અથવા એ લેખ સંઘના હોદ્દેદારો હવે નીચે પ્રમાણે છે : રદ કરીને બીજો લેખ લખી નાખતા. આમ, પ્રેસમાં કંપોઝ થઈ ગયા પછી ચીમનભાઈએ પોતાનો લેખ રદ કર્યો હોય એવું કેટલીક વાર બન્યું પ્રમુખ શ્રી રસિકલાલ લહેરચંદ શાહ હતું. ઉપપ્રમુખ શ્રી ચંદ્રકાંત દીપચંદ શાહ મંત્રીઓઃ શ્રીમતી નિરુબહેન એસ. શાહ પ્રબુદ્ધ જીવન'ના તંત્રી તરીકે ચીમનભાઈએ કેટલાક લેખોમાં ડૉ. ધનવંત ટી. શાહ પોતાના અંગત જીવનના સંવેદનો પણ વ્યક્ત કર્યા છે. કેટલાક લેખોમાં એમણે તત્વચર્યા કે ધર્મચર્ચા પણ કરી છે. પોતે કેળવણીના ક્ષેત્ર સાથે | કોષાધ્યક્ષઃ શ્રી ભૂપેન્દ્ર ડી. ઝવેરી પણ સારી રીતે સંકળાયેલા હતા એટલે કેળવણી વિશેના લેખો પણ | મંત્રીઓ એમણે લખ્યા છે. કેટલાક લેખોમાં સમાજચિંતન પણ જોવા મળે છે. એમનાં લેખોના ત્રણ સંગ્રહ પ્રગટ થયાછેઃ (1) અવગાહન (2) સમયચિંતન અને (3) તત્ત્વ વિચાર અને અભિવંદના. માલિક શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંઘ ( મુદ્રક, પ્રકાશ0 : શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ પ્રકાશન સ્થળ : 385, સરદાર વી. પી. રોડ, મુંબઈ 400004." ફોન: 3820296, મુદ્રણમ્યાન રિલાયન્સ ઓફસેટ પ્રિન્ટર્સ, 09 ખાંડિયા ટ્વીટ, મુંબઈ-૪૦૦૦૦૮, લેસરટાઈપસેટિગ મુદ્રાંકન, મુંબઈ-૪૦૦ 09