________________
-
'
પ્રહ જીવન
તા. ૧-૩-૮૬
આ
પણ પરંપરાએ માર્ગની ભૂલથી લય કરી નાંખ્યું.'
મેક્ષ જેટલે રથળે બતાવ્યું છે તે સત્ય છે. કમથી, જગતનું કોઈ અધિકાન હોવું જોઈએ, એમ ઘણુંખરા
ભ્રાંતિથી અથવા માયાથી છૂટવું તે મેક્ષ છે. એ મોક્ષની મહાત્માઓનું કથન છે. અને અમે પણ એમ જ કહીએ છીએ
શબ્દ વ્યાખ્યા છે.” કે “અધિકાન” છે. અને તે ‘અધિકાન” તે હરિ ભગવાન છે.
જીવ એક પણ છે અને અનેક પણ છે. અધિષ્ઠાનથી એક જેને ફરી ફરી હૃદય દેશમાં જોઈએ છીએ.' '
છે. જીવરૂપે અનેક છે. આટલે ખુલાસે લખ્યું છે, તથાપિ તે “અધિષ્ઠાન’ વિષે તેમજ ઉપલા થન વિષે સમાગમ અધિક
બહુ અધૂરે રાખે છે, કારણ લખતાં કોઈ તેવા શબ્દો જોયા. સથી થશે. લેખમાં તેવી આવી શકશે નહીં, માટે આટલેથી
નથી પણ આપ સમજી શકશે, એમ મને નિઃશંકતા છે. અટકું છું.'
તીર્થંકરદેવને માટે સખત શબ્દો લખાયા છે માટે તેને ‘જનક વિદેહી સંસારમાં રહ્યા છતાં વિદેહી રહી શકયા
નમસ્કાર.” એ છે કે મેટું આશ્ચર્ય છે, મહા મહા વિકટ છે, તથાપિ પરમજ્ઞાનમાં જ જેને આત્મા તદાકાર છે, તેને જેમ રહે છે, તેમ
ઉપરને પત્ર જે ગ્રન્થમાંથી ઉતાર્યો છે, તેમાં જ (શ્રીમદ્દ રહ્યું જાય છે, અને જેમ પ્રારબ્ધ કર્મને ઉદય તેમ વર્તતાં તેમને
રાજચંદ્ર, પૃ. ૩૯) સંવત ૧૯૪૮માં શ્રીમદે લખેલે બીજો બાધ હોતું નથી. દેસહિતનું જેનું અહમપણું મરી ગયું છે,
એક નાને પત્ર છપાય છે તે પણ આ સંદર્ભમાં વિચારવા એવા તે મહાભાગ્યને દેહ પણ આત્મભાવે જ જાણે વતતે.
ગ્ય છે? હતા; તે પછી તેમની દશા ભેદવાળી કયાંથી હોય?
ભગવતને સમર્પણ કર્યા સિવાય આ કાળમાં જીવનું દેહા“શ્રીકૃષ્ણ એ મહાત્મા હતા, જ્ઞાની છતાં ઉદયભાવે સંસારમાં ભિમાન મટવું સંભવતું નથી. માટે અમે સનાતન ધમરૂપ પરમ રહ્યા હતા, એટલું જૈનથી પણ જાણી શકાય છે, અને તે સત્ય તેનું નિરંતર ધ્યાન કરીએ છીએ. જે સત્યનું ધ્યાન કરે ખરું છે; તથાપિ તેમની ગતિ વિષે જે ભેદ બતાવ્યું છે તેનું છે, તે સત્ય હોય છે. જુદું કારણ છે. અને ભાગવતાદિકમાં તે જે શ્રીકૃષ્ણ વર્ણવ્યા છે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીને સત્યાચરણને આગ્રહ તેમના નીચેના તે તે પરમાત્મા જ છે. પરમાત્માની લીલાને મહાત્મા કૃષ્ણને શબ્દોમાં પ્રગટ થાય છે - નામે ગાઈ છે અને એ ભાગવત અને બે કૃષ્ણ જે મહાપુરૂથી
ચમત્કાર બતાવી વેગને સિદ્ધ કરે, એ યોગનું લક્ષણ સમજી લે તે જીવ જ્ઞાન પામી જાય એમ છે. આ વાત અમને
નથી. સર્વોત્તમ ભેગી તે એ છે કે જે સર્વ પ્રકારની રyહાથી બહુ પ્રિય છે, અને તમારા સમાગમે હવે તે વિશેષ ચચીંશું.
રહિતપણે, સત્યમાં કેવળ અનન્ય નિષ્ઠાએ જે સર્વ પ્રકારે લખ્યું જતું નથી”
સત જ આચરે છે, જગત જેને વિરમૃત થતું છે, અમે એ જ “સ્વર્ગનરકાદિની પ્રતીતિને ઉપાય વેગમાર્ગ છે. તેમાં પણ ઈચ્છીએ છીએ.” (જૈન, ભાવનગર, વર્ષ ૬૬, અંક ૪૪, ૧૮,. જેમને દૂરંદેશી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે, તે તેની પ્રતીતિ માટે નવેમ્બર ૧૯૬૭ માં આપેલે ઉતાર)
ગ્ય છે. સર્વકાળ એ પ્રતીતિ પ્રાણીને દુલભ થઈ પડી છે. જ્ઞાન માર્ગમાં એ વિશેષ વાત વર્ણવી નથી, પણ તે બધાં છે, [સાતમાં જૈન સાહિત્ય સમારોહમાં આપેલ પ્રમુખીય એ જરૂર.
વ્યાખ્યાનમાંથી શિક્ષણઃ આજની અસલિયત, ભવિષ્યનું સ્વપ્ન [g8 ચન્દ્રશેખર ધર્માધિકારી
૭ અનઃ ગુલાબ દેઢિયા (ન્યાયાધીશ, મુંબઈ હાઈ કેટ') “વિશ્વ વિદ્યાલ્ય શબ્દ મને વિદ્યાપીઠ' કરતાં વધુ પસંદ
પિતાની અસ્મિતા અને પિતાના અસ્તિત્વનું ભાન થયું છે. પડે છે. વિદ્યાપીઠ ક્ષત્રીય હોય છે છતાં તેની પહેચ વિશ્વ
• આ જોઈને પણ ઉચ્ચ વર્ગ પિતાની સુરક્ષાને વિચાર કરવા સુધીની હોય છે. ધરતી પર પગ રાખી ક્ષિતિજ સુધી નજર
લાગે છે. ફેરવી શકે છે. ઊડવાની તાકાત અને હિમત હોય તે આકાશની
ઉચ્ચ વર્ગ શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં પણ સ્તરની બાબતે ચિંતિત શું વિસાત ! શુદ્ર ક્ષેત્રવાદની સીમાઓને ઓળંગી આપણે ઘણું
છે. એના ખ્યાલ પ્રમાણે શિક્ષણનું સ્તર નીચે જઈ રહ્યું છે. ઘણું સિદ્ધ કર્યું છે.
આ ઘણે સંકુચિત દૃષ્ટિકોણ છે. જામી ગયેલા, બની બે મા. કાવ્ય અને રમતગમતનાં ક્ષેત્રમાં પણ આપણી પ્રગતિ લેકે હમેશાં સ્તરની બાબતમાં ચિંતિત રહે છે. એ માની. પ્રશંસાપાત્ર છે. “કમાઓ અને શી” યોજના દ્વારા આપણે લઈએ કે દસ વ્યકિતઓને માટે બનાવવામાં આવેલ રસઈ સે. જીવન અને શિક્ષણને પરસ્પર નિકટ લાવવાની કોશિશ કરી વ્યક્તિઓને માટે બનાવવામાં આવેલ રઈ કરતાં વધુ સ્વાદિષ્ટ રહ્યા છીએ.
હોય છે, પરંતુ એનો અર્થ એ તે નથી કે નેવું વ્યકિતઓ. સામાન્ય માણસ માટે મહાવિદ્યાલય અને વિશ્વવિદ્યાલયના ભૂખ્યા પેટે રહે અને માત્ર દસ વ્યકિતઓ પેટ ભરીને ખાય. દરવાજા ઉઘડી ગયા છે. એને કારણે બે પ્રક્રિયાઓ કોઈ એ નથી વિચારતું કે આજ સુધી સામાન્ય માનવીને એક સાથે શરૂ થઈ છે. એક તે હવે એક નવા શિક્ષણથી વંચિત રાખનાર એ સંકુચિત શિક્ષિત સમાજનું વર્ગનું નિર્માણ થઈ રહ્યું છે, ઉચ્ચ ભ્રમ ભરેલા વર્ગનું સ્તર કેવું છે? ખરેખર તે એવા સમાજને કોઈ સ્તર નથી ‘નિર્માણ. બીજું તે નીચલા તબક્કાના સભ્ય શિક્ષણ હતું. “મમ્મી-ડેડી’નાં બાળકો માટે અલગ શિક્ષણ સંસ્થા અને મેળવી પ્રગતિ કરી રહ્યા છે. આને પરિણામે ઉચ્ચ વર્ગ પિતાની બા-બાપુનાં બાળકે માટે અલગ શિક્ષણ સંસ્થા શિક્ષણના જાતને સુરક્ષિત રાખવામાં પ્રયત્નશીલ છે. નીચલા વર્ગને ક્ષેત્રની આ વિષમતા આખરે કયારે દૂર થશે ? શું તમને એમ ,