Prabuddha Jivan 1986 Year 47 Ank 17 to 24 and Year 48 Ank 01 to 16

SR No.: 525971
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1986
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 27 MB

Page 3

૧૬૫
ત, ૨-૧-૮૬
પ્રહ છવન વીતેલાં વર્ષો
ચી. ન. પટેલ : ગયા હપ્તામાં મેં લખ્યું હતું કે બાના પ્રેમની સ્મૃતિ પુત્ર નહોતા એટલે તેમણે બીજી વાર લગ્ન કર્યું હતું. જૂનામાં દાવસ્થાના મા બીજા બાળપણને પહેલા બાળપણના સ્વર્ગીય એક નાના ઘરમાં પાસે રહેતાં. એમની રીતે તેઓ અમારી આનંદથી ભરી દે છે. બાને એ પ્રેમ હું કેવી રીતે અનુભવતે. ઉપર વહાલ કરતાં. સવાર-સાંજ ભેંસ દેહવા બેસે ત્યારે મને અને સમજતે થયે એ હું કહી શકતા નથી, પણ આજે હું તાજુ દેહેલું દૂધ પીવા ખેલાવે, કયારેક રોટલા સાથે માખણ “એ વર્ષો યાદ કરું છું ત્યારે કેટલાંક રમૃતિ-ચિત્રે મારા હૃદયને અને માટલાને ગોળ ખાવા આપે એમ અઠવાડિયું કરે કાના પ્રેમનો તેિ સ્પર્શ કરાવે છે. હું કવિ હોત તે એ
અને કેવી રીતે પૂરું થતું તેની ખબર ન પડતી. પાછા ઘેર સ્મૃતિ-ચિત્રનું કાવ્યમય ભાષામાં વર્ણન કરત, પણ અહીં જવાને સમય થાય ત્યારે ખુશાલભાઈ બાને સુંઠ, જામફળ, “આવડશે તેવાં વર્ણવીશ.
દાડમ ને શકરિયાંનું એટલું બધાવે અને બરણીમાં તાજુ ઘેર દર વર્ષે શીતળા સાતમને દિવસે મારે પાંચ કે સાત વૈરથી બનાવેલું ઘી ભરી આપે. એ વર્ષોમાં અમદાવાદથી કળિયા "કંડી વાનગીઓ માગી લાવીને ખાવાની બાએ મારા માટે બધા વાસણા વચ્ચે બસ સર્વિસ શરૂ નહોતી થઈ. ગામ ધૂળકા પાસે
ખેલી. એમ કરવા તે મને મોકલતી ત્યારે તેને મેં ઉપર હેત આવેલું છે એટલે એલિસબ્રિજથી ધોળકા અને ધોળકાથી એલિસહાકાતું તે હું આજેય મારી કલ્પનામાં જોઈ શકું છું. કુટુંબનાં બ્રિજ ટ્રેનમાં જવા આવવાનું રહેતું. ધોળકા રટેશને જતાં સાથે પાંચેય ધમાં બા માટે બહુ માન હતું, એટલે બાના લાડકા લીધેલા ઘી ઉપર કંઈક જકાત આપવી પડતી હશે, એટલે એક પુત્ર તરીકે મનેય દરેક ઘેર પ્રેમ મળ. શીતળા સાતમને દિવસે વર્ષ મને યાદ છે કે ખુશાલભા અમને ગાડામાં બેસાડી મળતી ભિક્ષામાં એ પ્રેમની સુવાસ પણ ભળતી. બા એ જાણતી ધોળકા પછીના સ્ટેશને લઈ ગયા હતા. અસારવા અને એલિસ અને એ વિચારે હરખાતી. એવું જ બેસતા વર્ષની સવારે બ્રિજ સ્ટેશન વચ્ચેનું લગભગ ચાર , માઈલનું અંતર પગે કુટુંબનાં બીજા બાળકે સવારે ચાર વાગ્યાથી મહોલ્લામાં સબરસ ચાલવાનું રહેતું તે હું એ વખતના પાંચ-છ વર્ષની ઉંમરે આપી બક્ષિસ ઉધરાવવા નીકળતા. પણ હું એટલે વહેલે ઊડી ખુશીથી ચાલી શકતે. નહોતા શકતા અને બીજા બાળકે સાથે જવામાં સંકેચ પણ છેલ્લી વાર અમે આમ કેળિયા વાસણ ગયાં તેની રકૃતિ અનુભવતે. બાળકે કરતાં વધુ બક્ષિસ લઈ આવતે તેથી દુ:ખદ છે, છતાં અતરમાં ઊંડે ઊંડે મીઠી લાગે છે. મહા મને આનંદ થતે, અમારા પાંચ ઘરના કુટુંબમાં બીજા મહિનામાં જવાનું નકકી થયેલું, પરંતુ પરીક્ષા પાસે આવતી નંબરના ભાઈ શિવલાલ નામના વડીલ હતા. તેમની
હોવાથી (હું ત્યારે પહેલા ધોરણમાં હતો) શિક્ષક રજા મહેતા સ્થિતિ પહેલાં સારી હતી, પણ વિશ્વયુદ્ધનાં વર્ષોમાં
આપતા. બા શિક્ષક પાસે જઈને આજીજી કરીને રજા લઈ ગળના વેપારમાં બેટ આવી હતી અને સાથે દેવું થઈ ગયું
આવી હતી. પણ વાસણ પહોંચ્યા પછી બે ત્રણ દિવસમાં જ હતું. પણ એમને સ્વભાવ પહેલાંના જેવો જ ઉદાર રહ્યો હતે.
મેં બાનું મોસાળ સુખ ઝુંટવી લીધું. ખેતરમાં રમવા ગયે હું કઈ વાર બા પાસે પૈસે માંગું ત્યારે દૂરથી એ વડીલ
હતા ત્યાં મરચાંના છોડ જોઈ તેમના ઉપરથી મરચાં તેવા દેખાતા હોય તે તે ઉત્સાહથી કહેતી, જા. શિવાબાપા પાસે
લાગે પછી આંખમાં કંઈક પડતાં મરચાંવાળા હાથે આંખ “જઇને મગ. હું જઈને શિવબાપા પાસે હાથ ધરતા અને મને ચાળી, મરચાંને આંખમાં પિતાનું કામ કર્યું. અને મારા અચૂક પૈસે મળો. મારા ઉપરના પ્રેમના કારણે બા શિવા
સ્વભાવમાં રહેલા ગર્દભાઈને ઉશ્કેરી મૂક્યા, મેં હઠ પકડી, બાપાને મારા પ્રત્યે સદૂભાવ જોઈ રાજી થતાં, અને એ રાજી બા, ઘેર ચાલ, મારે અહીં નથી રહેવું. બા મૂંઝાઈ ગઈ, દુઃખી થઈ, થતી એટલે મને પણ આનંદ થ.
રડી, પણ મેં ન માન્યું તે ન જ માન્યું. ખુશાલભા અમને હિંદુ સંસારની રીત પ્રમાણે બા પ્રસંગે પિયર જતી, સ્ટેશને મૂકી ગયા. અને બા ઉદાસ મને થોડા દિવસનું સ્વર્ગ પણ એને પિયર કરતાં મોસાળ કેળિયા વાસણા જવાનું વધુ સુખ છેડી સંસારની ચિંતાઓમાં તપવા અસારવા પાછી આવી. -ગમતું. દરેક વર્ષે એકાદ અઠવાડિયું તે ત્યાં રહી આવતી. હુ પણ આમ એને આનંદ છુંટવી લેવા માટે તેણે મને ગુસ્સાને શાનું કે એ દિવસે એને દિવાળીના જેવા ઉત્સાહના લાગતા એક શબ્દ ન કહ્યો કે મને મનાવવા ધોલધપાટ ન કરી. જેટલા હશે. એના મામા, ખુશાલદાસ હેતાળ અને વિવેકી હતા. જૂના પ્રેમથી તે મને કેળિયા વાસણ લઈ ગઈ હતી તેટલા જ પ્રેમથી "સમાજસંસ્ટારની સજજનતાના તેઓ ઉત્તમ પ્રતિનિધિ હતા તે મને અસારવા પાછી લાવી. સુખી મન કે હજ્યમાંથી પ્રેમ વધુ
અને બને તથા એનાં ભાણિબં, મને અને બહેનને, જોઈ ખૂબ સરળતાથી વહે છે (જો કે ઘણું સ્ત્રી-પુરુષે પોતે સુખી હોવા રાજી થતા. કહેતા કે ભાણિયાં અમારે ઘેર આવે અને બક્ષિસ લે છાં ય બીજાને પ્રેમ આપી શકતાં નથી, પણ દુઃખ કે તે અમારું ઘર ભરેલું રહે. એમને આનંદ એમના મેં ઉપર કલેશમાં હૃદયને પ્રેમ સામાન્ય રીતે સુકાઈ જતા હોય છે, અને દેખાઈ આવતે; એટલે મને પણ આની સાથે કળિયા વાસણ તેમાંય દુઃખ કે કલેશ કંકાવનાર કે તેમાં નિમિત્ત બનનાર વ્યકિત જવાનું ખૂબ ગમતું. આજેય મને એ દિવસે યાદ કરવાનું ગમે ઉપર રોષ કર્યા વિના પ્રેમ ચાલું રાખવે અતિમુશ્કેલ છે. બા છે. ખુશાલભાને ખેતી સારી હતી અને તેઓ ગામના એક મને એ પ્રેમ આપી શકતો, અને મારા હૃદયે એ પ્રેમ એટલે ‘સુખી ખેડૂત ગણુતા. એમનું એક ખેતર ગામથી બહુ દૂર હાડો સંગ્રહ્યો છે કે આ ઉંમરે મને તેની આનંદદાયક રમૃતિ ‘નહોતું, એટલે હુંય ચાલીને એમની કે બીજાની સાથે એ ખેતરે તાજી થાય છે.
" , જ; કાશ ચાલુ હોય તે તેના ઉપર બેસવાને લડાવો ' - બાના દુઃખી હૃદયમાંથી પીવા મળેલા પ્રેમનું એક બીજું લે. નીકેમાં થઈ ખેતરમાં વહેતાં પાણી જેતે અને મરણ પણ મળે છે. એક વાર મને આંખો દુખવા આવી હતી કલ્પનાની દુનિયામાં રશ્મા કરતે. ખુશાલભાને પહેલી પત્નીથી દવા તે કંઇક નાખી હશે પણ તેની અસર થાય ત્યાં સુધી