Prabuddha Jivan 1986 Year 47 Ank 17 to 24 and Year 48 Ank 01 to 16

SR No.: 525971
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1986
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 27 MB

Page 213

Regd. No. MH. By / Sonth 54] Licence No. : 37
(AT
_Bદ્ધ જીવન
વષ:૪૮ અંકઃ ૧૩-૧૪
જાની
*
:
મુંબઇ તા. ૧-૧૧-૮૬ અને તા. ૧૬-૧૧-'૮૬
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર વાષક લવાજમ રૂ. ૩૦/- છુટક નકલ રૂા. ૧-૫૦
પરશમાં એર મેઈલ ૬ ૨૦ % ૧૨ - તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ
સમયે ગોચમ, મા પ્રમાણે આ દિવાળીને દિવસ એ ભગવાન મહાવીરસવામીના નિર્વાણને ' “મથું જેમ મા વાય' એ ગૌતમસ્વામીને ઉદ્દેશીને દિવસ. તીર્થંકર પરમાત્માને નિર્વાણ દિવસ કલ્યાણક તરીકે કહેલા ચાર શબ્દ આગમ ગ્રન્થની કેટલીય ગાથાઓમાં કેટલીયે "ઊજવાય છે. અનેક લોકોનું કલ્યાણ જે ઘટનાથી થાય તેને કલ્યાણક વાર આવે છે. (ઉત્તરાધ્યયનના દસમા અષયનમાં તે એ પ્રત્યેક કહેવામાં આવે છે. પ્રત્યેક તીર્થંકરનાં પાંચ ક૯યાણુકેમાં નિવણનો
ગાથાનું છેટલું ચરણ છે.) ભગવાને ઉચ્ચારેલા એ શબ્દો એમના પ્રસંગ પણ આનંદ અને ઉત્સવને પ્રસંગ બને છે. ભગવાન બીજા કેટલાય શબ્દોની જેમ અઢી હજાર વર્ષથી લેકેના શ્રવણમાં મહાવીરરવમીના નિવણના પ્રસગે અનેક લોકોએ અસંખ્ય અને ચિત્તમાં ગુજન કરતા ચાલવા આવ્યા છે. સાધારણ માંણુસે દીપક પ્રગટાવીને એ પ્રસંગ ઊજ હતે. માટે એ પર્વને ઉચ્ચારેલ શિખામણના શબ્દો ઘડીકમાં વિસરાઇ જાય છે, પણ દીપાવવિ-દિવાળી પર્વ કહેવામાં આવે છે.
કેટલાક શબ્દો એવા હોય છે કે જે કાલાતીતપણાને પામે છે. હજારો ભગવાન મહાવીરસ્વામીના નિર્વાણની ઘટના સાથે ગુરુ વર્ષો સુધી લોકોમાં એટલા જ વેગ અને બળથી એ શબ્દ ગૌતમસ્વામીને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું એ મહત્વની ઘટના પણ - વહેતા રહે છે. શબ્દમાં અનંત શક્તિ છે. શબ્દને બ્રહી તરીકે સંકળાયેલી છે. જ્યાં સુધી મહાવીરસવામી વિદ્યમાન હતા ઓળખાવામાં આવે છે. આખા વિશ્વમાં ઘૂમી વળવાની તાકાત ત્યાં સુધી એમના પ્રથમ ગણધર ગૌતમસ્વામીને કેવળજ્ઞાન
શબ્દમાં રહેલી છે. બેલનાર વ્યકિત શબ્દમાં કેટલું બળ ચયું નહોતું. તેનું મુખ્ય કારણ એ હતું કે એમને ભગવાન પૂરે છે તેના ઉપર એને આધાર રહે છે. પ્રતિક્ષણ પ્રત્યે તાવ અનુરાગ હતે. એ અનુરાગ વાસ્તવિક દુનિયાની વિશ્વમાં મનુષ્ય સહિત અનંત જીવો વ્યકત કે ‘દષ્ટિએ પ્રશસ્ત, પ્રશંસાને યોગ્ય હો; પરંતુ, મેક્ષમાર્ગમાં, અવ્યકત શબ્દનું ઉચ્ચારણ કર્યા કરે છે. એ તમામ શબ્દ કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિમાં તે અંતરાયરૂપ હતા. દિવાળીના દિવસે કાળના પ્રવાહમાં તણાઈ જાય છે, વિખરાઈ જાય છે, લુપ્ત થઈ મહાવીર સ્વામી નિર્વાણ પામ્યા અને બેસતા વર્ષના પ્રભાત જાય છે. કોઈ કોઈ શબ્દો પાંચ-પચીસ વર્ષ કે બે–ચાર સૈકા ગૌતમસ્વામીને કેવળજ્ઞાન થયું હતું.
સુધી જીવંત રહે છે, તે કઈ કઈ શબ્દ હજારો વર્ષો સુધી મહાવીરસ્વામી અને ગૌતમસ્વામીને સંબંધ ત્રીસ વર્ષને એકસરખું ગુજન કર્યા કરે છે સાથે જોયમ મા પમાય એ હતે. મહાવીરસ્વામીને કેવળજ્ઞાન થયું અને બીજે દિવસે પાવા- એવા શબ્દો છે કે જે હજુ હજાર વર્ષ સુધી માનવજાતને પુરીમાં ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ સહિત ૧૧ બ્રાહ્મણ પ્રકાંડ પંડિતને માટે પથદર્શક બની રહેશે! એમને મેળાપ થયે. તેઓ બધા ભગવાનની સાથે શાસ્ત્રાર્થ ' ' કેટલાક શબ્દ વ્યક્તિના હૃદયમાંથી ફુરે છે. કેટલાક શબ્દો કર્યા પછી એમના શિષ્ય થયા, ગણધર થયા. તે દિવસથી તે ચિત્તના અતલ ઊંડાણમાંથી પ્રગટ થાય છે. એવા કેટલાક નિર્વાણ દિવસ સુધી એમ સતત લગભગ ૩૦ વર્ષ જેટલા શબ્દોમાં વ્યકિતનાં નિર્દોષ, પ્રામાણિક, તીવ્ર સ્પંદનો રહેલાં સમય સુધી ગૌતમસ્વામી ભગવાનની સાથે જ વિયરતા રહ્યા. હોય છે. અને સાંભળનારને તે તરત સ્પર્શી જાય છે. કેટલાક - મતિ, , અવધિ અને મન:પર્યવ એ ચાર જ્ઞાન શબ્દો માત્ર હૃદય કે ચિત્તમાંથી જ નહિ, પરંતુ સમગ્ર આત્માગૌતમસ્વામીને થયાં હતાં, પરંતુ ભગવાન પ્રત્યેના તીવ્ર અનુરાગને મથિી, સમગ્ર અસ્તિત્વમાંથી એના નીચોડરૂપે સહજપણે સરી કારણે એમને કેવળજ્ઞાન થતું ન હતું. નવાઈ તે એ હતી કે પડે છે. એ ભલે એકાદ વ્યકિતને સંબંધીને બેલાયેલા હોય, ગૌતમસ્વામી જેને જેને દીક્ષા આપે તેને કેવળજ્ઞાન થતું, પરંતુ જીવમાત્રને માટે એ કલ્યાણકારી નીવડે છે. બોલનાર પરંતુ ખુદ પિતાને કેવળજ્ઞાન થતુ નહિ, ષ ઉપર વ્યકિત પણ કરુણ હત્યે સર્વ છાનું એકમાત્ર હિત ચિંતવી વિજય મેળવવાનું એટલું કઠિન નથી, જેટલું રાગ ઉપર એ શબ્દ બેલે છે, અથવા એમનાથી અનાયાસ બેલાઈ જાય વિજય મેળવવાનું છે. ગૌતમસ્વામીના મનની આ સ્થિતિ છે, અથવા એમનાથી બોલ્યા વગર રહી શકાતું નથી. એ "ાવાન જાણતા હતા અને એટલા માટે જ તેઓ એમને શબ્દોમાં એવું જબરું બળ હોય છે કે કાળના પ્રવાહમાં એને અનેકવાર કહેતા કે હે ગૌતમ ! તું સમય (અલ્પતમ ક્ષણ) ધસારો લાગતો નથી. બલકે કાળ એને ઘસીને વધુને વધુ સુંદર માત્રને પણ પ્રમાદ ન કરીશ.'
અને ચકચક્તિ બતાવે છે. ભગવાને ગૌતમસ્વામીને કહેલા આ