Prabuddha Jivan 1986 Year 47 Ank 17 to 24 and Year 48 Ank 01 to 16

SR No.: 525971
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1986
Total Pages: 252
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 27 MB

Page 148

૭
» જીવન
તા. ૧૬-૭-૨૬ આ દંભનો પ્રદેશ
નગીનદાસ સંઘવી આપણા પીઢ અને વૃદ્ધ રાજનેતા શ્રી જગજીવનરામના
કયું પણ તેમના દેહથી આ પક્ષ અલગ ન હતે. અવસાન અંગે છાપાંઓમાં અને આગેવાનોનાં પ્રવચનમાં જે
તેમના પુત્ર શ્રી સુરેશરામના સ્ત્રો --પરાક્રમે છાપાંઓને અને લખાયું. કહેવાય છે તેમાં વિવેક સીમાડા વટાવીને સહુ કોઇએ
વાંચકને પણ ઘણે મસાલે પૂરે પાડેલે પણ તેમને સમજવા દંભના પ્રદેશમાં પ્રવેશ કર્યો છે વિવેક અને દંભ વચ્ચેની ભેદ
જાણવા માટે તેને હિસાબ માંડ બરાબર ન ગણાય. આપણે રેખા એટલી સૂક્ષમ હોય છે કે આ બે વચ્ચે અંતર પારખવાનું ત્યાં સંખ્યાબંધ રાજકારણીઓના પુત્રરત્ન વડીલો માટે ભેજાદુ:ખણુ કામ ભલભલા માટે મુશ્કેલ હોય છે. રાજકારણમાં તે વિવેક એ કેવળ બન્યા છે. જીવતાં કેઈએ જાણ્યા નહીં અને મરણ પછી ઘડાપીટદંભનું જ ઠાવકું મહોરું હોય છે કારણ કે સત્તાની હંસાતુંસીના તેમને તેમના ગુણગાન ગવાયા તેમના માનમાં રજા પાડીને સરકારે કારણે રાજકીય આગેવાને અરસપરસ વિવેક જાળવી શકતાં લેમને મોજમજા કરવાની સગવડ કરી આપી અને ત્રણ નથી. જાહેર જીવનમાં પડેલાં લોકોને આ દંભ વારંવાર દિવસ શેક પાળાને સંખ્યાબંધ સારાં કાર્યો ખભે નાખ્યાં. આચરવાની કુટેવ એટલી રૂઢ થઈ જાય છે કે પછી વગર કારણે,
આપણો દેશ અને સમાજ આટલા દંભી કમ હશે? કેવળ આદત સે મજબૂર થઈને આગેવાને દભનું આચરણું
ભારતવાસીઓમાં નીતિ કે પ્રમાણિકતા હોતી નથી અને લેક કરતાં રહે છે.
સોગંદ ખાઈને પણ ખડી સાક્ષીઓ આપે છે તેવું અંગ્રેજ બાબુ જગજીવનરામ કેન્દ્રીય પ્રધાનમંડળમાં સ્થાન પામ્યા અધિકારીઓ અને ન્યાયાધીશે વારંવાર કહેતા તે સાચું હશે? -તેમાં તેમની આવડત કરતાં વધારે તે તેમની કેમને લાભ ભારતવાસીઓમાં સત્યનષ્ઠા હોતી નથી.’ તેવું કર્ઝનનું વાક્ય તેમને મળે. પ્રધાનમંડળમાં તેઓ બી સતત ટકી રહ્યાં આ પણ છાતી ફાડી નાખે તેટલું ઘાતક હોવા છતાં આ સાચું હશે ? કારણ કે તેમની હાજરી કોઈને કશી નડતરરૂપ કે જોખમપ્રદ લાંબા વખતની ગરીબી-શેષણ અને ગુલામી પ્રજાનું હીર ચૂસી નાખે ન હતી. ત્રીસ વરસ પ્રધાનમંડળમાં સતત બેઠા છતાં તેમના છે તેમ તેની નીતિમત્તાને પણ ભાંગી નાખે છે અને લાંબા વખતની નામે છે નેધપાત્ર સિદ્ધિ જમા થઈ નથી. ૧૯ ૯ માં તેમનું ગુલામીએ પેદા કરેલી મદશા આપણી નબળાઈ માટે જવાબદાર નામ દેશભરમાં ગાજેલું કારણ કે તેમણે દસ વરસથી આવક
હોઈ શકે છે. આપણી ચારે તરફ રાજકીય–આર્થિક અને બૌદ્ધિક વેરે ભર્યો નથી તેવી જાહેરાત શ્રી મેરારજીભાઇએ કરી હતી. નીતિમત્તાનાં ઘેરણે કથળી ગયાં છે અને આગલી પેઢીનાં ધોરણે સામાન્ય નાગરિકના હાથે આવી ભૂલ થઈ હોય તે આવકવેરાના અતિશય ઉચ્ચ અને પ્રખર હતાં તેવું કહેવાય છે તેમાં અતિશયોક્તિ અધિકારીઓ ચડેલી રકમ કમરતોડ દંડ સાથે વસૂલ કરે છે. જમ્મુ
અને અજ્ઞાનનું પ્રમાણ ઘણું વધારે છે. અંગ્રેજ રાજકર્તાઓની બાબુએ આવકવેરે તે ભરે છે પણ તેમને દંડ માફ પ્રામાણિકતા અને કાર્યક્ષમતા વિષે વધારે પડતું ગૌરવ દાખવકરવામાં આવ્યા કારણ કે તેઓશ્રી એ કર ભરવાનું ભૂલી નાર માણૂસ એ જમાનાથી બિલકુલ બિનવાકેફ છે તેવું કહેવું ગયા હતા. આવી ભૂલ થયાને બચાવ અન્ય કેઈ નાગરિક રજૂ
જોઈએ. આજના અમલદારે અને રાજકીય આગેવાને અંગે 5. કરી શકતું નથી.
ઘણું ખરાબ કહી શકાય પણ એ જમાનાની સરખામણીએ તેમનું નામ ફરી વખત વધારે જોરશોરથી ગાજી ઊયું આજના સત્તાધારીઓ અનેકગણું ચડિયાતા છે તેવું કબૂલ કર્યા ૧૯૭૭માં, કારણ કે ઈન્દિરા ગાંધીના ડૂબી રહેલાં નાવડામાંથી સિવાય ચાલે નહીં. આઝાદીના આગેવાને તે જમાનામાં તેમણે ફારગતી લીધી તેમના આ પગલાના કારણે જ જનતા વિરોધ પક્ષના આગેવાન હતાં અને તેથી લોભ-લાલચથી પક્ષને વિજય મળે છે તેવું ઠસાવવાની અને તેને લાભ બચ્યાં હતાં. ઉઠાવવાની તેમણે સખત જહેમત ઉઠાવી પણ ભારતના વડા
પણ આપણે આપણા રાષ્ટ્રીય આદર્શથી ઘણા વેગળા છીએ પ્રધાન બનવાની તેમની મનની વાત મનમાં જ રહી અને
અને આપણને પિતાને આ આશંમાં શ્રદ્ધા નથી. ‘સત્ય મેવ મેરારજીભ ની વરણી થઈ. “આ કમબખ્ત દેશમાં ચમાર કદી
જયતે” એ આપણું રાજસૂત્ર ખોટું છે ‘સત્યને વિજય થાય વડા પ્રધાન થઈ શકે નહીં” તેવું જે વાય છાપવાળાઓએ
છે તેવું કોણ કહી શકે ? રેજિ દે અનુભવ તે એ છે કે ચરણસિંધના નામે ચાવી દીધુ છે તે વાકય ખરી રીતે તે
સત્ય હંમેશા પરારત થાય છે અને સાચે માણસ વધારે ત્રાસજગજીવનરામજીએ પિતાને બળાપો ઠાલવવા માટે કહ્યું હતું.
પછડાટ ભોગવે છે. છેવટે-લાંબા ગાળે, આખરી ક્ષણે સત્યને વિજય ચરણસિંધ પણ હવે તે આસન મરણ છે અને તેમના બીજા
થાય છે, તેમ ઠસાવવાની મહેનત કરવામાં આવે છે. આ છેવટની, હજાર વાંક હશે પણ હરિજન જ તેમના મનમાં કે ઘરમાં
લાંબા ગાળાની આખરની ક્ષણ એટલી દૂર હોય છે કે ત્યાં પહોંચવા નથી. અનેક દાયકાઓ સુધી તેમના ઘરમાં રસોઈ બનાવવાનું
પછી સત્ય જીતે કે હારે તેનું મહત્ત રહેતું નથી. એક અંગ્રેજ કામ હરિજનભાઈ કરતા હતા નિષ્ફળતા મળે ત્યારે પોતાની
કવિએ કહ્યું છે તેમ આખરે જે થશે તે કદાચ આપણે જાઈ. નળાઈ કે અણઆવડત સમજવાને બદલે પોતાની નત કે કામને વગોવવાની રસમ આપણે ત્યાં ઘણી વ્યાપક છે. ૧૯૮૦માં
જાણી શકવાના નથી. કારણ કે આખરે તે આપણે સહુ જગુ
બાબુની માફક વિરમૃતિમાં વિલીન થઈ જવાના છીએ. ઇન્દિરાજીને ફરી ઉદય થયા પછી તે જગુબાનું રાજકારણમાંથી
છતાં આ સૂત્ર સત્યમેવ જયતેને નકામું સમજવું અને સદંતર ફેંકાઈ ગયા. બીજે કશે ગાંચ ખૂચે તેમ ન હોવાથી આગેવાની સાચવવા માટે તેમણે પક્ષનું અલગ ઠાંડિયું ઉભું
(અનુસંધાન પાના ૬૩ ઉપર). માલિક : શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધ, મુદ્રક અને પ્રકાશક : શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ, પ્રકાશને સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી રોડ, સુંબઈ : ૦૦ ૦૦૪. ટે. નં. ૩૫૧૯૬ : મુકણસ્થાન : ટ્રેન્ડ પ્રિન્ટસ, જગન્નાથ શંકર શેઠ રોડ, ગિરગામ, મુંબઈ - ૪૦૦ ૦૪.