________________
તા. ૧૬-૫-૮૬
પ્રબુદ્ધ જીવન રહેતું હોય છે. આ છૂટથી થતી વાતચીત દરમિયાન સંસ્થાના
છોકરીઓ પ્રત્યે અવારનવાર પક્ષપાત દાખવતા હોય છે તેથી વડાનું સારું ન દેખાય તે યોગ્ય છે એવું સૂચન કેટલાક અધ્યાપકે
છોકરાએ ખિન્ન, નિરાશ અને ઉશ્કેરાયેલા પણ રહેતા હોય છે.. કરી દેતા હોય છે. તેવી જ રીતે સંસ્થાના વડાને વિદ્યાથીઓ
સ્વતંત્ર ભારતમાં રાજકારણ અર્થાત મતો મેળવવાનું વાતાસાથે મળવાનું અવશ્ય બને ત્યારે વાતચીત દરમ્યાન તેઓશ્રી
વરણ રહે એ સ્વાભાવિક બાબત બની ગઈ છે. તેથી સંસ્થાન કઈ કઈ અધ્યાપકે પ્રત્યેનું વલણ નાટકીય ઢબથી દાખવી
સમગ્ર ચિત્રમાં રાજકારણીય વળાંક દેખીતી રીતે કે ગુપ્ત રીતે દેતા હોય છે. આ સમગ્ર પરિસ્થિતિને પ્રભાવ વગંમાં પિરિઅડો
ક્રિયાશીલ રહે છે. ભિન્ન ભિન્ન મંતવ્ય ધરાવતાં કરદ દરમ્યાન પડતા હોય છે.
છોકરીઓને રાજકારણીય વાતાવરણ પ્રત્યે એકંદરે સૂગ રહેતી. નહિતર અધ્યાપ અને વિદ્યાથીઓ હળેમળે તે દ્વારા
હોય છે. સંસ્થાના વડા તેમ જ અધ્યાપકગણુ વચ્ચે પણ રાજઆત્મીયતાના સંબધે સ્થપાય તે ગેરશિસ્ત ન રહે. પરંતુ
કારણ અંગે મતભેદે પ્રવર્તતા હોય. સંસ્થાના સમગ્ર સંચાલન આજનાં આ મિલનેમાં જ્ઞાનપિપાસા કે જીવન ઊર્ધ્વગામી બને
પાછળ નાના મેટા રાજકીય નેતાઓ રસ લેતા હોય એવું બનતું તેવી પિપાસાને બદલે લાભપિયાસા કે લાગવગપિપાસા મુખ્ય
હોય છે. આ રાજકીય નેતાઓના હરતક્ષેપની જ્યારે સ્પષ્ટ ગંધ હોય છે જેમાં અધ્યાપક પિતાનું સ્વમાન પણ ભૂલી જતા
આવે છે ત્યારે અધ્યાપકે વિદ્યાર્થીઓને પિતાની જૂથબંધી પ્રમાણે. હોય છે.
પિતાની રીતે વળાંક આપવાનું ચૂકતા હેતા નથી. સંસ્થા સાથે - અત્યારની પરિસ્થિતિમાં વિદ્યાથીઓનું હિત થાય
સંકળાએલા સૌ કોઇ પિતાનાં સ્થાન અને માન માટે પ્રયત્નશીલ અને સંસ્થાનું નામ ઉજજવળ બને એવી ભાવના કેઈને
રહે છે. આમાં સ્થાન તે નિયમ પ્રમાણે જે રીતે રહે તેમજ પક્ષે ખાસ હોતી નથી પિતાને પગાર અને નોકરીના
રહેતું હશે પરંતુ માનના અધિકારી તે ભાગ્યે જ કેઈ બને છે. અન્ય લાભ મળે એટલી જ મર્યાદિત દષ્ટિ હોય છે.
પરિણામે, જે વાતાવરણ થાય છે, તેમાં સુમેળ, સંવાદિતા અને વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા પણ કંઈ ને કંઈ લાભ મળે તેવી
પરસ્પર સદ્દભાવને બદલે નાના મેટ કલ અને દોષ પ્રધાન અપેક્ષા સે કઈ રાખતા હોય છે તેથી પણ અંદરોઅંદર ચડસાચડસી વધતી રહે છે. વિદ્યાથીએ સૌ કોઈનાં આવા
રથાન ધરાવે છે. વલણને સમજી લેતા હોય છે. સંસ્થાના વડાને પગાર ઘડીભર
નિંદરસ અને ઈર્ષા સંસ્થાની ગેરશિસ્ત માટેનાં ઊંડાં કારણે ખૂબ સારે હોય તે પણ તેમને વિદ્યાથીઓ તેમ જ અધ્યાપક
છે. વિદ્યાથીઓનાં હિત માટે સંસ્થામાં સૌ સાથે મળે છે, પાસેથી કંઇને કંઇ અપેક્ષા રહેતી હોય છે. આ અપેક્ષાનાં
જ્યારે વાસ્તવમાં વિદ્યાથીએ બેજારૂપ બને છે. સંસ્થાના વડા. વલણથી સંસ્થાના વડાની પ્રતિમા અસરકારક ન બને એ
અદાપના નેતા બની શકતા નથી. તેઓ પોતાનાં શિક્ષણ દેખીતું છે.
કાય અને સહઅભ્યાસિક પ્રવૃતિઓ દ્વારા જીવન જીવવા. જે સંસ્થામાં છોકરા છોકરીઓ સાથે ભણત હોય ત્યાં છોકરાઓ જેવું છે અને સનાતન મૂલ્ય સુખશાંતિ બક્ષનારાં છે એવી. પિતે કંઈક છે એવું સ્થાપિત કરવા પ્રવૃત્ત રહેતા હોય છે જે પ્રેરણા આપી શકતા નથી. વિદ્યાનું તેજ ગૌરવયુકત છે. તદ્દન સ્વાભાવિક બાબત છે. સદ્દગુણથી છોકરીઓનું માન મળશે અને જીવનને ઉન્નત માર્ગ પર લઈ જનાર છે એવા ધ્વનિનું એ ખ્યાલ બહુ થોડા વિદ્યાર્થીઓને જ હોય છે. તેથી ગેરશિસ્ત નિર્માણ તેઓ કરી શકતા નથી. પિતાનાં ઉદાહરણ દ્વારા તેઓ દ્વારા છોકરીઓનું ધ્યાન ખેંચાય એમાં છોકરાઓને આનંદની અભય, સત્ય, અહિંસા, સાદાઈ, ત્યાગ વગેરે જેવા અમૂલ્ય લાગણી થતી હોય છે. છોકરીઓ ભલે શાંત ગણતી હોય, પરંતુ સદ્ગુણોનું સૂચન કરી શકતા નથી. આ પરિસ્થિતિમાં વિધાયક, કેટલીક વખત છોકરાઓના ગેરશિસ્તને તેઓ ઉોજન પણ માર્ગદર્શનના અભાવે વિદ્યાથીઓને તરવરાટ ગેરશિરતમાં . આપતી હોય છે. તેવી જ રીતે સંસ્થાના વડા તથા અધ્યાપક પરિણમે તે આશ્ચર્ય ગણાય.
કેસર : માહિક રોગ ?
પન્નાલાલ ર. શાહ થોડા સમય પહેલાં મુનિશ્રી અમરેન્દ્રવિજયજી મહારાજશ્રીનું
કે તું મને બળઅને આત્મવિશ્વાસથી કે કેન્સર જેવા “અચિંત ચિંતામણિ નવકાર’ પુસ્તક વાંચવા મળ્યું. નમસ્કાર
જીવલેણ રોગ પર કાબુ મેળવી શકાય છે, અને પુન : મહામંત્રના સતત જપથી શ્રી ગુલાબચંદુભાઈ ખીમચંદ માસ્તરને
તંદુરસ્તી પ્રાપ્ત થાય છે. આ અંગે બીજા અંતિમ પર જતાં કેન્સરને વ્યાધિ કેવી રીતે મટ, એનું આલેખન કરતુત
મારું તારણ એ છે કે નબળાં મોબળ ધરાવતી વ્યકિત કેપુસ્તકમાં કરવામાં આવ્યું છે. મરણને શરણ થાય એવી ગંભીર પિતાની જાતને ગુનાહિત માનતી અને અપરાધ ભાવ ધરાવતી અને આખરી સ્થિતિમાંથી તેઓ ઉભા થયા અને એ વાતને પણુ જાહેરમાં પ્રતિષ્ઠાના ભયથી કે અન્ય કારણસર એ વાત આજે આડત્રીસ વર્ષ થયાં. આ બાબતની ખાતરી માટે તાતા સ્વીકારી ન શકતી વ્યકિત કે સ્વ-પરપીડન વૃત્તિ ધરાવતી મેમોરિયલ હોસ્પિટલના કસ-પેપરની પ્રતિકૃતિ પણ આપી છે. એ વ્યક્તિને આ રોગ થવાની વિશેષ સંભાવના છે. કે. જે. જે. એ જ રીતે સ્વ. ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહને કેન્સર હોવાનું નિદાન ગ્યાસને મેં એની પાછળની ભૂમિકા આપી અને એની ન્યાય આજથી ૨૬ વર્ષ પહેલાં થયું હતું. કેઈ ૫ણુ જાતની દવા કે સંગત રજૂઆત કરી. એમણે આ બાબતને સમર્થન આપ્યું છે. સારવાર વિના માત્ર મકકમ મનોબળથી એમને સારું થયું હતું એ આપણી નજર સામેની ઘટના છે. આ અંગે તાતા * બ્રિટનની કેસર સંશાધન. મુંબેશ” નામની સંસ્થા વિધેયામેમેરિયલ હોસ્પિટલના છે. જે. જે. વ્યાસ સાથે મારે વિચાર ત્મક વિચારધારા અને મનોબળને રવરથ અને શકિતરોળી વિનિમય થયું હતું. એમણે એ બાબતને સમર્થન આપ્યું બનાવવા પર ભાર મૂકે છે. કેન્સર પર કાબૂ મેળવવા અ