________________
A
22–
*
:
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧-૧૦૦ * યુનિવર્સિટીની કક્ષાએ જે વિચારીએ તે જેને એક નહિ, પ્રદર્શનની સાર્થકતા ગણાય. પુસ્તકોના પ્રદર્શનની જેમ પણ પાંચ-સાત યુનિવર્સિટી. સ્થાપવા જેટલાં નાણુ ખચી" એની સાથે અથવા અલગ રીતે જૈન શિલ્પ સ્થાપત્ય, શકે એમ છે. સરકાર સાથે કે યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટસ કમિશન ચિત્રકલા ઇત્યાદિના ફેટાઓના પ્રદર્શનનું આયોજન પણ સાથે સંલગ્ન હોય તેવી અને સંલગ્ન ન હોય તેવી એમ કાયમી ધોરણે કરી શકાય. જયાં જેન વિશ્વવિદ્યાલય હોય ઉભય પ્રકારની યુનિવર્સિટીની સ્થાપના કરી શકાય. જૈન ત્યાં આ એક ખંડ તે અચૂક હોવો જોઈએ. વિદ્યા, ધમ, સંસ્કાર વગેરેનું જેમાં સિંચન હોય અને સાથે છેલ્લા ત્રણેક દાયકામાં જેટ વિમાનના ઝડપી વ્યવહારને કારણે સાથે આધુનિક કેળવણી પણ અપાતી હોય એવી યુનિવર્સિટીની વિદ્યાભ્યાસ કે વ્યવસાય અંગે ઘણું જૈન કુટુંબો યુરોપ, સ્થાપના મોટાં શહેરમાં કે નાનાં કેન્દ્રોમાં જે કરવામાં આવે અમેરિકા, કેનેડા, જાપાન, થાઈલેન્ડ, સિંગાપુર, મલેશિયામાં તે વિદ્યાર્થીઓનું એના પ્રત્યે આકર્ષણ વધે. એવો સુવર્ણ જઈને વસેલાં છે. એની પહેલાં આફ્રિકાના કેટલાક દેશમાં દિવસ કયારે ઊગશે કે જયારે ચાલુ યુનિવર્સિટીઓને બદલે અને બમમાં પણ ઘણું કુટુંબે વસેલાં છે. આમ જૈનોની જૈન વિશ્વવિદ્યાલયમાં પ્રવેશ મેળવવા માટે જૈન તેમજ જૈનેતર વસતિ આખી દુનિયામાં પથરાયેલી છે. ત્યાં વસતાં કેટલાંયે વિદ્યાથીઓ દોડતા હોય અને એ વિદ્યાલયના પ્રમાણપત્રનું મા-બાપની ચિંતા પિતાનાં સંતાનને જૈનત્વના સંસ્કાર ગૌરવ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે પણ ઘણું મોટું હોય.
કેવી રીતે આપવા અને પોષવા તેને લગતી છે.
ગુજરાતી કે હિંદી ભાષાથી અજાણ, કેવળ અંગ્રેજી, ફ્રેન્ચ, - મુંબઈ જેવાં મોટાં શહેરમાં જૈન ધર્મનું કઈ
જમન કે જપાની ભાષા જાણનાર જૈન બાળકોને માટે જેન એક પુસ્તક વેચાતું જોઈતું હોય તે કોઈ એવી
સાહિત્ય અને તત્ત્વજ્ઞાનની ભૂમિકા પૂરી પાડવા માટે સરળ એક દુકાન નથી કે જયાંથી તે અચૂક મળી રહે. અને લેકે પગી સામગ્રી મોટા પાયા પર તૈયાર કરવાની પ્રતિ વર્ષ જેન ધર્મ અને સાહિત્ય વિશે ગુજરાતી, હિન્દી, ઘણી જરૂર છે. હવે તે વીડિયો કેસેટની સગવડ અંગ્રેજી વગેરે ભાષાઓમાં સાધુ-સાધ્વીઓનાં અને વિદ્વાનોનાં
થઈ છે. જૈન તીર્થો, જ્ઞાનભંડારે, કલાકૃતિઓ,
સાધુ-સાધ્વીઓની દિનચર્યા વગેરેની પ્રમાણભૂત વીડિયો કેસેટ દેટસેથી વધુ પુસ્તક પ્રગટ થતાં હશે, પરંતુ તે એક જ
વ્યાવસાયિક ધોરણે તૈયાર થવી જોઈએ, કે જેથી વિદેશમાં , સ્થળે સુલભ હોય એવું વેચાણ કેન્દ્ર મુંબઈ, અમદાવાદ, સુરત,
વસતા પ્રત્યેક જૈન કુટુંબમાં આવી કેસેટ હોય કે જે સંતાન વડોદરા જેવાં શહેરોમાં નથી. અમદાવાદમાં “સરસ્વતી અને વડીલે જિજ્ઞાસા થતાં તરત જોઈ શકે. આવી સામગ્રી પુસ્તક ભંડારવાળા પંડિત ભૂરાલાલે એકલે હાથે વષે - માત્ર જેનેને જ નહિ, રસ ધરાવતા ઇતરે વિદેશીઓને સુધી આ કાર્ય કર્યું. પાલીતાણાનું ‘સુષા કાર્યાલય’ આ
પણ ઉપયોગી થઈ પડશે. જેમ વીડિયો કેસેટ તેમ તીર્થો
વગેરેની રંગીન સ્લાઇડ પણ વ્યાવસાયિક ધોરણે તૈયાર કામ કરે છે. વાચકને અને વિદ્વાનોને તેમજ સાધુ-સાધ્વીઓને .
થવાની જરૂર છે. દુનિયાના ઘણા પ્રવાસીઓ, મ્યુઝિયમે, પુસ્તક સુલભ કરી આપવામાં એમને ફાળે ઘણા મેટો છે.
યુનિવર્સિટીઓ વગેરે વિવિધ દેશની અને વિષયની પરંતુ એમની પદ્ધતિ જૂના પ્રકારની રહી છે. વળી તમામ સ્લાઈડને સંગ્રહ કરતા હોય છે. એમના સંગ્રહમાં આપણું પુસ્તકે ત્યાં મળતા નથી.' આજે જરૂર છે આધુનિક જૈન તીર્થોની સ્લાઈડે પહોંચવી જોઈએ. સ્લાઈડેના વ્યવસાપદ્ધતિથી આવાં વેચાણકેન્દ્રો શરૂ કરવાની. એકલાં જૈન
યમાં પડેલી કંપનીઓના સહકાર સાથે આ કાર્ય થઈ શકે. ' પુસ્તકોના વેચાણના વ્યવસાયમાં કોઈ વ્યકિત પડે * જૈન સમાજે આમ ઘણી જુદી જુદી દિશાઓમાં, જુદાં જુદાં
કાર્યક્ષેત્રોમાં સંગઠિત થઈને કાર્ય કરવાની જરૂર છે. વિદેશના તો તે બહુ કમાય નહિ. કદાચ તેને ખેટ ખાવાને વખત
એક અર્થશાસ્ત્રીએ નોંધ્યું છે કે જેને જે રકમ દાનમાં આપે પણ આવે. આ કામ કઈ સંસ્થાએ ઉપાડી લેવું
છે, સાધર્મિક કાર્યો પાછળ ખર્ચે છે તેટલી વ્યકિત દીઠ સરેરાશ જોઈએ, કે જેથી બાર મહિને આવતી ખેટ એના ભંડોળમાંથી રકમ દુનિયામાં બીજી કઈ કેમ ખર્ચાતી નથી. આ દાનપ્રવાહને પૂરી પાડી શકાય. જૈનસમાજ આટલું પણ જો મોટાં લીધે જ જૈનેનું ઊજળાપણું છે. પિતાની જ્ઞાનસંપત્તિ શહેરમાં વ્યવસ્થિત રીતે કરે તે પણ જૈન ધર્મ અને સાહિત્ય
કે ધનસંપત્તિમાંથી જે કઈ માણસ થોડું પણ દાન કરતા નથી
તે “જૈન” કહેવાવાને પાત્ર નથી. જૈન બાળકોમાં આ સંસ્કાર . પ્રત્યે જૈન અને જૈનેતર એવા ઘણા માણસે આકર્ષાશે, અને
જન્મથી જ હૈય છે. એટલે જ આપણુ દાનના પ્રવાહને વધુ એ દ્વારા સાહિત્યને વ્યવસ્થિત પ્રચાર થશે. '
વ્યવસ્થિતે જે બનાવવામાં આવે તે હજુ પણ ઘણું સારાં : પુસ્તકનાં આવા વેચાણ કેન્દ્રોની સાથે જે જગ્યાની
પરિણામે આવી શકે. મતમતાંતર અને ફિરકાભેદથી પર થઈને મોકળાશ હોય તે એક મોટા હોલમાં મહત્વના જૈન ગ્રંથનું
* જૈન-જૈનેતર તમામને સહકાર મેળવીને તમામને માટે અનેક એક કાયમનું પ્રદર્શન પણ જવા જેવું છે. એક અડધા
શુભ કાર્યો કરવાની જરૂર છે.
' કલાકની મુલાકાત દ્વારા પણ માંણસને કેટલાં ય મહત્વનાં
'' , " આપણે આશા રાખીએ કે આવો ઉજજવળ દિવસ પુસ્તકે નજરે જોયાને આનંદ મળે, જે કઈ વખત પણ
આપણને વહેલું જોવા મળે. એમાંનું એકાદ પુસ્તક વાંચવાના રસમાં પરિણમે તે આવા માંડવી (
કંછ) શનિવાર, તા. ૨૪-૯-૮૩
અમે
ના હોય છે. એની અને
-
1
માલિક શ્રી મુંબઈ નોન યુવક સંધ, મુદ્રક અને પ્રકાશક : શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ, પ્રકાવાન સ્થળ : ૩૮૫, સરધર વી. પી. રોડ, મુંબઈ ૪૦૦ ૦૦૪. ટે. નં. ૩૫૦૨૯૬ : મુદ્રણસ્થાન : ટ્રેન્ડ પ્રિન્ટ, જગનાથ શંકર શેઠ રોડ, ગિરગામ, મુંબઈ ૪ ફન : ૩પ૬૮૩૨