________________
Regd. No. MH. By/South 54 aloence No. : 37
ક
' “પ્રબુદ્ધ જૈન’નું નવસંસ્કરણ
વર્ષ: ૪૫ અંક: ૫
જાય છે. રાક
5
મુંબઈ, તા. ૧-૭–૩ વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૨e પરદેશ માટે શિલિંગ ૬૦,
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું મુખપત્ર : પાક્ષિક
છૂટક નકલ રૂા. ૧-૦૦
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ
કુતરાંઓની સમસ્યા
* રમણલાલ ચી. શાહ મુંબઈ નગરપાલિકાએ કૂતરાંઓને પકડીને મારી નાખવા ભારતમાં જે બને છે તેવું દુનિયાના બધા દેશમાં બનતું માટે રૂપિયા પાંત્રીસ લાખની જોગવાઈ કરી છે એ સમાચારના નથી. ઘણા દેશોમાં કૂતરાની તે ખેંચ વર્તાતી હોય છે. પ્રત્યાઘાત પ્રજાના ચિત્ત ઉપર જેટલા પડવા જોઈએ એટલા
ઓસ્ટ્રેલિયા અને ન્યૂઝીલેન્ડ જેવા દેશમાં તે કુતરાઓ પડ્યા નથી.
રખેવાળી કરી દેશને કરોડો રૂપિયા કમાવી આપે છે. ઘણા માનવજીવન વખતોવખત એક યા બીજા પ્રકારના દેશમાં શેરીમાં રખડતા કૂતરાઓનું પ્રમાણ નહિવત હોય છે. ઉપદ્રવથી ત્રસ્ત રહે છે. કયારેક પૂર કે દુકાળ જેવા કુદરતી કૂતરું એ યુનિવર્સલ પ્રાણી છે. હાથી, ઊંટ, વાઘ ઉપદ્ર હોય છે, તે કયારેક મેલેરિ, કમળો, કોલેરા,
વગેરે કેટલાંક પ્રાણીઓ અમુક જ દેશમાં જોવા -શીતળા જેવા રોગચાળાઓ થાય છે, કયારેક માખી, મચ્છર મળે છે. કૂતરું જ્યાં જ્યાં માનવવસતિ છે ત્યાં ત્યાં, કે ઉંદરને ઉપદ્રવ હોય છે, તે કયારેક ડુકકર, વાંદરા, કૂતરા એટલે કે દુનિયાના તમામ દેશોમાં જોવા મળે છે. વગેરે પ્રાણીઓની અતિ વસતિનો ઉપદ્રવ પણ થતું હોય છે.
અલ્પ નિદ્રા, તીવ્ર ઘાણેન્દ્રિય શકિત, કેર નજર, ગુનેગારનું આવા ઉપદ્રવો જ્યારે થાય છે ત્યારે પિતાના ગામ કે
પગેરું શોધવાની આવડત, પોતાના માલિક પ્રત્યેની વફાદારી, નગરને તેમાંથી મુકત કરવા માટે વ્યક્તિગત કક્ષાએ કે
આજ્ઞાંકિતતા, રખેવાળુ, મિત્રતા, સમજદારી વગેરે ગુણોને શહેરની સુધરાઈ કક્ષાએ મોટા પાયા ઉપર પ્રયત્ન થતા હોય છે. એમાં પુષ્કળ નાણાં ખર્ચવા પડે છે. કયારેક
કારણે કૂતરું આપણાં પાળેલાં પ્રાણીઓમાં મનુષ્ય જીવનની
સાથે સૌથી ઘનિષ્ઠ રીતે સંકળાયેલું છે. સૂતરું જીગરજાન યેય પાર પડે છે. કયારેક એજના નિષ્ફળ જાય છે, જે
દોસ્તની ગરજ સારે છે. દેશમાં ગીચ માનવ વસતિ હોય છે, અને સ્વચ્છતાનું પ્રમાણ ઓછું હોય છે ત્યાં આવા ઉપદ્રવો વારંવાર થતા હોય છે.
ગાય-ભેંસ જેવાં પ્રાણીઓને વાડા કે ગમાણ સુધી સ્થાન
અપાયું છે. પરંતુ પાળેલું કુતરું તો મનુષ્યની સાથે એની પથારીમાં શેરીઓમાં રખડતા કૂતરાંઓની વસતિ ઘણી વધી જતાં
પણ સૂઈ જાય છે. કૂતરામાં સમજશકિત ઘણી હોય છે. દિવસ-રાત થતા એમના કોલાહલથી, અને એમના દ્વારા ફેલાતી
કેળવવામાં આવે તે આઠ દસથી ૧૦૦ જેટલા સંકેત સમજી ‘ગંદકીથી તથા રોગચાળાથી માણસે ત્રાસી જાય છે. કૂતરાંઓની
શકે છે. આવા કેળવાયેલા કૂતરાઓ હજાર રૂપિયાની કિંમત વસતિ કેમ ઓછી કરવી તેના ઉપાયો વિચારાય છે.
વિદેશમાં વેચાય છે. કેટલેન્ડ યાર્ડના કૂતરાઓ દુનિયાભરમાં ભારતનાં મોટાં શહેરમાં શેરીના કૂતરાઓ-સ્ટ્રીટ ડોગ્સ- જાણીતા છે. ન્યૂઝીલેન્ડમાં કૂતરાઓને તાલીમ આપી તૈયાર ત્રાસ વખતોવખત વધી જાય છે. અને સુધરાઈને તેના ઉપાય કરી મેઘા ભાવે વેચનારી ચારથી વધુ કલબ છે. - પાછળ ઘણું ખર્ચ કરવું પડે છે. જેમ જેમ કૂતરાંઓની વસતિ
યુરોપ-અમેરિકામાં કેટલીયે સ્ત્રીઓ કૂતરાને સાથે લઈને વધતી જાય છે તેમ તેમ સુધરાઈઓનું તે માટેનું ખર્ચ પણ
રાતને વખતે એકલી બહાર જવાની હિંમત કરતી હોય છે, ઉત્તરોત્તર વધતું જાય છે. *
કૂતરો રક્ષક મિત્ર તરીકે, કયારેક પિતાના પ્રાણના જોખમે ફકત મુંબઈ શહેરને જ વિચાર કરીએ તે ઈ. સ.
પણ વફાદારીપૂર્વક કાર્ય કરે છે.' ૧૯૮૧-૮૨ ના એક વર્ષ દરમિયાન લગભગ ૨૮,૦૦૦ ક્રૂતરાંઓને મારી નાખવામાં આવ્યા હતા. અને તે પછીના
સ્વિટઝરલેન્ડમાં સંત બર્નાન્ડના ચર્ચાના કૂતરાઓ આજે નવ મહિનામાં બીજા લગભગ ૩,૦૦૦ કૂતરાઓ મારી
પણ, પિતાના ગળામાં બ્રાન્ડીની બાટલી લટકાવી બરફના
પહાડોમાં ભૂલા પડી ગયેલા અને ઠંડીમાં થીજી ગયેલા નાખવામાં આવ્યા. આ કૂતરાઓને પકડવા માટે, મારી
મુસાફરોને બચાવી લઈ સલામત સ્થળે પહોંચાડનાર ભોમિયાનું નાખવા માટે અને તેના શબને નિકાલ કરી નાખવા માટે
કામ કરે છે. લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થયું છે. જુદાં જુદાં મોટાં શહેરમાં થતા આ એક જ બાબત માટેના ખર્ચને વિચાર
મહાન મુસાફર નાનસેને ઉત્તર ધ્રુવની સફરમાં જે ઘણી
મેટી સિદ્ધિ મેળવી હતી તે એની બરફગાડી ખેંચનાર કરીએ તે કરોડો રૂપિયાથી પણ વધુ રકમ ખર્ચાય છે અને લાખ કૂતરાઓના અકાળે પ્રાણ હરી લેવાય છે.
કૂતરાઓને આભારી છે. આપણું અર્થતંત્ર ઉપર આ નાનસને બેજે નથી. મોટા - દુનિયાના કેટલાક દેશોના બજેટમાં કૂતરું જ્યારે જમા પાયા ઉપર ઘોર જીવહિંસા થાય છે તે તે વળી એથી પણ પક્ષે છે, ત્યારે ભારતમાં તે ઉધાર પક્ષે છે એ ખરેખર વધુ ભયંકર બાબત છે.
અફસોસની વાત છે. પરંતુ એથી વધારે અફસોસની વાત