________________
તા. ૧-૪-૮૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨૨૩
૪
લશ્કરી રાજમાં પાકિસ્તાનની અધોગતિ
-
પુત્રવધુનું કન્યાદાન
પાસ્તિાનમાં લશ્કરી બળવો થતો અટકાવવા માટે જનરલ છે. જન. ઝિયાને તો અદ્યતન શસ્ત્રો જોઈએ છે. આરબ દેશની ઝિયાએ જે સાફસૂફી કરી, તે બતાવે છે કે, માત્ર પ્રજામાં જ નહીં મદદથી તે ફ્રાન્સ પાસેથી કેટલાંક અદ્યતન શસ્ત્રો ખરીદવાની લશ્કરમાં પણ ઘણે અસંતોષ છે અને કોઈ પણ વખતે જન, ઝિયાની આશા રાખે છે. પરંતુ જ્યારે પાકિસ્તાનની પ્રજાને રોટી શાસનના હોલ અયુબખાન અને યાહ્યાખાનના હાલ કરતાં જોઈએ છે અને લશ્કરમાં અસંતોષીઓ અને મહત્ત્વાકાંક્ષી પણ વધુ ખરાબ નીવડે. ત્રીજા વિશ્વના દેશમાં જે કમનસીબ દેશોને પણ છે ત્યારે અફધાનિસ્તાનમાં રશિયન રીંછને શિંગડ અમેરિકાએ પિતાની છાવણીમાં ખેંચી લીધા છે ત્યાં તેણે જુહમી ભરાવવાની ચેષ્ટા કરી રહેલા ઝિયા માટે ભવિષ્ય ધૂંધળું લાગે છે. અને શોષણખોર સરમુખત્યારોને પડ્યા છે અને લક્ષ્મી ખર્ચના
- વિજયગુપ્ત મૌર્ય ભારથી તથા શોષણખોરીથી એ દેશે ભાંગી પડયા છે. કરાંચીના પાકિસ્તાન ઈકોનોમિસ્ટે લખ્યું છે: ખાધવાળાં બજેટની પરંપરા અને વધતા જતા ફ ગાવામાંથી દેશને બચાવવો હોય તે લશ્કરી ખર્ચ ઓછા કર
લગાંવ જિલ્લાના પાલઘી ગામે તાજેતરમાં અને લગ્ન જોઈએ. લશ્કરી બળ વધારતાં રહીને '
જ પ્રસંગ માણ્યો હતો અને લોકોમાં આ લગ્ન પ્રસંગે પણ પાકિસ્તાન કદી ભારતને હરાવી શકશે નહીં.
ભારે આદર પેદા કર્યો હતે. પાકિસ્તાનમાં લશ્કરી કાયદાનું શાસન છે. તેમ છતાં કેટલાંક અખબારોએ હિંમત કરીને મહાસત્તાઓની અથડામણમાં પાકિસ્તાનને
“આ લગ્ન-પ્રસંગ એક વિધવા યુવતીના પુનર્વિવાહને હતો
અને તેના સ્વર્ગસ્થ પતિના મા-બાપે એટલે કે તે યુવતીના સાસુસામેલ નહીં કરવા અનુરોધ કર્યો છે. .
સસરાએ પિતાની વિધવા પુત્રવધૂના લગ્નમાં કન્યાદાન આપી એક પાકિસ્તાનની ૩૩ વર્ષની કારકિર્દીમાં વધુમાં વધુ વર્ષો લશ્કરી
કોડભરી કન્યાને વિધવાપણાની વેદી પર જીવન નષ્ટ કરતાં રોકીને શાસન નીચે ગયાં છે. જન. ઈશ્ક દર મિરઝાને નાગરિક સરકારના
તેના જીવનમાં સુખને નવે સૂરજ ઉગાડી દીધું હતું. પ્રધાન મંડળમાં લેવામાં ગંભીર ભૂલ થઈ હતી. ત્યારથી
આ પ્રસંગની માહિતી આપતાં એક વાંચકે આ અખબારને લક્રના મહત્ત્વાકાંક્ષી જનરલે વચ્ચે સત્તા માટે સ્પર્ધા શરૂ થઈ. આપ મેળે ફિલ્ડ માર્શલ બની બેઠેલા અયુબખાનની પલાદી
જણાવ્યું હતું, કે પાલધીના શ્રી શિવનારાયણ વાસટ નામના મારવાડી
ગ્રહસ્થના પુત્ર ર્ડો. ગોવિંદના છ સાત મહિના પહેલાં ભારતી નામની પકડમાંથી છૂટવા માટે પ્રજાએ બળવો કરવો પડયો હતો. ભારત ઉપર
યુવતી સાથે લગ્ન થયા હતા. આક્રમણ કરીને પ્રજાનું ધ્યાન ભારતવિરોધી ઝુંબેશમાં રોક્વામાં પણ અયુબને સફળતા મળી ન હતી.
થોડા સમય પહેલાં ડો.ગોવિન્દનું અકાળ અવસાન થયું અને
ભારતી’ જીવન ભોગવે તે પહેલાં જવિધવા બની ગઈ. એના ચૂડીયાહ્યાખાને ૧૯૭૧ માં બંગલા દેશના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામ દરમિયાન
ચાંદલે બેય કાળદેવતાએ છીનવી લીધા. આ યુવતીના અરમાન - ભારત ઉપર આક્રમણ કર્યું ત્યારે પાકિસ્તાનનું લશ્કરી બજેટ ૩૨૦
મનમાં જ રહી ગયા અને એને વિલાપ તેના કવસર પક્ષના કરોડ રૂપિયાનું હતું. અત્યારે ૧,૧૦૦ કરોડ રૂપિયાનું છે. ધનવાન
લોકો જોઈ ન શક્યા અને તેઓએ ભારતીને ફરી લગ્ન કરવા આરબ દેશો તરફથી મળતા નાણાં અણઉપજાઉં લશ્કરી ખર્ચમાં
તૈયાર કરી અને પુનર્લગ્ન માટે તૈયાર થાય એવા મુરતિયાની વપરાતાં હોવાથી ફગાવ વધારે છે. જ્યારે ભૂટએ જન. યાહ્યાખાન પાસેથી રાજસત્તા સંભાળી
શોધ પણ શરૂ કરી દીધી. લીધી ત્યારે પાકિસ્તાનનું વિદેશી કરજ ૩ અબજ ૬૦ કરોડનું હતું.
આ શેપમાં શિવનારાયણજી સફળ થયા અને કદના સહકારી
ખાંડ કારખાનાના ઉપાધ્યક્ષ અને નાગરી સહકારી બેંકના અધ્યક્ષ ભૂટો પદભ્રષ્ટ થયા ત્યારે વિદેશી કરજ ૭ અબજ ૨૦ કરોડ ડૅલરનું
વિજય કાંબરે? એ ભારતીને હાથ પકડવાની તૈયારી બતાવી. હતું અને ફ ગાવે દર વર્ષે ૨૦ થી ૩૦ ટકા જેટલો વધતો હતો. ભૂટએ કેટલાક ઉદ્યોગોનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરવા ઉપરાંત પોલાદના ભારે
આ “વિજયના આ પહેલા જ લગ્ન હતાં અને તે સમાજમાં ઉદ્યોગનું કારખાનું પણ નાખ્યું હતું. પરંતુ પાકિસ્તાનની ધરતીમાં
પિતાનું નામ કાયમ કરી જવા ઉત્સુક હતા. તેની હા પડતાં જ શિવ
નારાયણદાસજીએ લગ્ન લીધાં અને ભારતીના મા-બાપ બનીને ધામલોઢું પણ નથી અને કોલસા પણ નથી. ભારત પાસેથી તેને લોઢું કે કોલસે જોઈતા નથી, કારણકે ભારત સાથે વ્યાપાર કર નથી.
ધુમથી વિવાહ કર્યા અને કન્યાદાન પણ તેઓએ જ આપ્યું. ”. - તાજેતરમાં અમેરિકાએ પાસ્તિાનના અર્થતંત્રને બચાવવા
લંડનથી ગુજરાતી ભાષામાં “ગુજરાત સમાચાર” વીકલી પ્રગટ ૨૦ કરોડ ડોલરની આર્થિક સહાય આપવા તૈયારી બતાવી ત્યારે
થાય છે. તેના તા. ૭ માર્ચ ૮૦ ના અંકમાં ઉપરનો કિસ્સો, વરવધુ ઝિયાએ તેને થોડા સિંગદાણા જ ગણાવી ધુત્કારી કાઢી. ૨૦કરોડ ડોલરનાં “વિજય” અને “ભારતી”ના ફોટોગ્રાફ સાથે પ્રગટ થયું છે. એક શસ્ત્રો સ્વીકારવાની પણ ના પાડી. તેમને આઠગણી વધુ મદદ જોઈએ
મારવાડી ગ્રહસ્થની સંસ્કારિતા અહીં પ્રગટ થતી જોવા મળે છે અને છે અને શસ્ત્રો પણ પોતાની પસંદગીનાં જોઈએ છે.
ભારતમાં કમળી એવી અસંખ્ય બાળવિધવાઓના વડીલો માટે આ પાકિસ્તાનનું સર્જન થયું ત્યારે અને તે પછી, તે ધાન્યના પ્રસંગ પ્રેરણાદાયક તેમ આંખ ઉઘાડનારો બનવો જોઈએ. જ્યારે અખૂટ ભંડાર તરીકે ઓળખાતું હતું. આજે તેને અનાજની તંગી આપણે આયુગમાં જીવી રહ્યા છીએ, બીજી અનેક બાબતમાં પડે છે. બંગલા દેશ ગુમાવવાથી તેણે શણ, કાગળ, વગેરેની
પશ્ચિમી સંસ્કૃતિને અપનાવી છે, કલબમાં પણ છૂટથી જતા આવતા નિકાસથી મળતું વિદેશી હૂંડિયામણ ગુમાવ્યું છે. પાકિસ્તાનનું સર્જન
થઈ ગયા છીએ, ત્યાંના અનેક અનિષ્ઠોને ફેશન ગણીને, ક્ષમ્ય ગણીએ થયું ત્યારે પશ્ચિમ પાકિસ્તાનના ઉદ્યોગોનો અભાવ હતો. ખેતી પર છીએ એટલું જ નહિ પરંતુ આપણે પણ અપનાવીએ છીએ. સંસ્કૃતિને આધારિત ઉધોગે પણ નામના જ હતા. ઈઝંદર, અયુબખાન
બટ લાગે એવો આપણે જીવનવ્યવહાર થઈ ગયો છે.” અને યાહ્યાખાને - દેશના આર્થિક વિકાસ કરતાં લશ્કરી બળ ત્યારે પણ નાની બાળ જેવી કન્યાના લગ્ન થાય અને ટૂંકા સમયમાં ઉપર વધુ ધ્યાન આપ્યું, પરિણામે અનાજમાં પુરાંતવાળા આ તે વિધવા બને ત્યારે તેનું એ વૈધવ્ય જીવનપર્યત તેણે ભોગવવું. દેશ ખાધવાળો દેશ બની ગયો. રશિયાએ અફઘાનિસ્તાન ઉપર પહેલા જોઈએ એવો આપણે આગ્રહ રાખીએ છીએ અને એવી માન્યતા રાજકીય અને પછી લશ્કરી કબજે કર્યો ત્યારે પાકિસ્તાનનું વિદેશી ધરાવતી આપણે તેની સામે એશઆરામી જીવન જીવીએ કરજ એટલું વધી ગયું હતું કે વ્યાજ પણ ચૂકવી શકાતું ન હતું,
છીએ. આથી વધારે શરમભરેલું બીજું શું હોઈ શકે? અને લેણદાર દેશે તેને કશી છુટછાટ આપવા તૈયાર ન હતા. ઉપરના કીસ્સાથી આપણે તંદ્રામાંથી જાગવું જોઈએ અને અફઘાન પ્રકરણમાં પાકિસ્તાનને રશિયા સામે વાપરી શકશે એ આજના યુગની વાસ્તવિકતા- પીછાનતા શીખવું જોઈએ એવો મારો લાલચથી અમેરિકા તેની મદદે દોડી આવ્યું અને ચીનને પશ્ચિમી દેશોને દઢ અભિપ્રાય છે. ભારતીને સાસુ-સસરા એવા મળ્યા કે તેના માતાઅને આરબ દેશોને અનુરોધ કર્યો કે, તમે પાકિસ્તાનને બધી મદદ પિતા બનીને તેના પુનર્લગ્ન સાસુ-સસરાએ કરાવી આપ્યા તે માટે એ કરો. ઝિયાને લાગ્યું કે, પોતાની સત્તા મજબૂત કરવા, અને મન- દંપતીને જેટલા ધન્યવાદ આપીએ તેટલા ઓછા છે. અને ભાઈ વિજય ગમતા શસ્ત્રો તથા વિપુલ નાણાં મેળવવાની આ ઉત્તમ તક છે. પણ, બાળવિધવાને સ્વીકારવા માટે રાપણા ધન્યવાદને અધિકારી બને છે. પરંતુ પોતે કોઈ પણ સમયે ફાટે તેવા જવાળામુખી ઉપર બેઠા છે કે આપણે વાંચીએ છીએ ઘણું પરંતુ વિચારીએ છીએ ઘણું તેને તેમને વિચાર આવતું નથી.
છું અને અમલમાં તો ક્યારેક થોડુંક જ મુકતા હોઈએ છીએ. આ આ સંજોગોમાં ' ઝિયા કેટલો સમય ટકી શકશે તે એક આપણા સમાજજીવનની માટી નબળાઈ છે. સાચી લાગતી વસ્તુને સવાલ છે. મદદ આપવાની ચીનની શકિત મર્યાદિત છે. વળી ચન જે શસ્ત્રો આપે છે તે આજના જમાનામાં જરીપુરાણાં
* * * * - શાંતિલાલ ટી. શેઠ