Page Text
________________
૮૨
બધાને વાદે વાદે ચાલવા માંડે છે અને ચારૂ ને બટુકભાઈ પક્ષીઓ જોવાને નામે થાક પણ ખાઈ લે છે–એક કાંકરે બે પક્ષી મારે નહીં, પણ માણે છે! આશિષ આગળ આગળ રસ્તા શોધે છે ને કયાંક Rock-paintings નો ફાંટો ચૂકાય નહીં તેનું ધ્યાન રાખે છે. (જો કે એ તો પછી બાકી જ રહે છે) હું ને દર્શન બધા “ ખેલ જોતાં જોતાં આગળ વધીએ છીએ.
આમાં વચ્ચે રસ્તા ડાબી બાજુએ ફંટાયો અને અમે એ દિશામાં ગીચ ઝાડી વચ્ચે આગળ વધ્યા. ઠીક ઠીક ચાલ્યાં ત્યાં કેડીએ એક બાજુએથી એને વનશ્રીના પડદો એકદમ ખાલી કાઢયા! અને નજીકની ખીણા સાથે સાથે દૂરના ને સુંદરના પર્વતાની હારમાળા સામટી દેખાઈ —અરે, આ તો સુદૂર દર્શન છે! આંખો જોતાં ધરાય નહીં એવું આ વિરાટદર્શન એના નામને યોગ્ય જ છે! વળી બાઈનોક્યુલરથી દૂરના પહાડ પણ નજીક આવી જાય છે, જાણે કે આપણી સાથે વાત કરવા ના માંગતા હેય! (અને હા, ઊંધી બાજથી જોતાં નજીકના દૂર પણ થઈ જાય છે.!)
પણ અહીં કંઈ બેસી રહેવું નહીં પાલવે! આપણે તા વગર પાંખે અપ્સરા-વિહાર કરવા છે. કરો આગેકૂચ – થોડી મજા, થોડા કંટાળા ને થાક પણ ખરો! છતાં નીચે ઉતરતાં ગયાં – ક્યાંય પાણી ધાધના–અવાજ સંભળાય છે ખરો? અને હા ... અંતે એ અવાજ અમારા કાનને ને હૈયાને પુલિંકૃત કરતા સરી આવ્યો! અને એ તાલબદ્ધ અવાજને પગલે પગલે આવ્યું ઝરણું, “ કાળી ઊંચી ભેખડા વચ્ચે દૂધ જેવું ધાળ હસનું કલ્લોલતું ઝરણું – ઉમાશંકરને “રાતાં ઝરણાંની આંખ લ્હાવી હતી – પણ આ ઝરણાને એવી વેદના નથી. એ તે હવે શિશુવયમાંથી કૌમાર્યમાં કૂદવા પણ માંડયું છે, અને એવે સમયે તા એના ધોધ-સ્વરૂપને થનગનાટ છે. પચ્ચાસેક ફૂટ ઊંચી ભેખડેથી ઝંપલાવતાં આ ધોધના આનંદમાં અમે પણ ભીંજાઈએ જ ને? આ પાણીના જે ઊડા કુંડ સર્જાય છે તે જ અપ્સરા-વિહાર! અમે એને સામે છેડે ઊભાં ઊભાં આ સ્થળને માણીએ છીએ. ચારે તરફથી ઝૂમી રહેલી હરિયાળીના લીલા, એ પાછળ ડોકાતી ભેખડાના કાળા, ઉપરથી નિહાળી રહેલા આકાશના ભૂરો અને એ બધામાં અદ્ભૂત દીપી ઉઠતા ધન દૂધિયા રંગ –
નવ જીવન
તા. ૧૬-૯- ૮૦
વાગાળતાં મારો રસ્તો ઘડીકમાં પૂરો થયો અને અમે આવીને ઊભા પર્વતાના એક નવા ઊઘાડ પાસે–મોટા મહાલયામાં જેમ ઝરૂખા હોય છે તેમ આવા ઊઘાડ આપણને બહારની ને દૂરની સૃષ્ટિનું અવનવું દર્શન કરાવે છે. પણ અહીં તે સામેના પર્વતે જ નથી, અહીં જમણી બાજુએ તો જુઓ! ઊંચા પહાડ પરથી લગભગ ૩૫૦ ફીટની ઊંચાઈએથી કેવા રૂપેરી ધાધ એક સરખા નીચે સરકયે જાય છે, પડયે જ જાય છે! આખે ધ અહીંથી સળંગ જોવા મળે છે. એ છે તે પાતળા પણ કેવા સુંવાળા છે, રૂપાળા છે! એની રૂપેરી શૌકરો ઊડે છે–ચારે બાજુ ફેલાય છે. જાણે કે પેલી અપ્સરાઓ નાહીને વાળ સૂક્વી હોય. એની અલકલટી! આ ધોધને લીધે પહાડના એ ભાગના ખડકોનો રંગ ભૂખરો ને કાળા હાવાના બદલે કેવા લાલ-લીલા લાગે છે! કઠોર પર કામળના પ્રેમાક્રમણથી પાષાણને પ્રપાતનું નવું સૌંદર્ય ધરે છે કે શું! અને એના પ્રવાહ પર સૂર્યકિરણે સ્પર્શતાં તે સૌંદર્યની પરાકાષ્ય સર્જાય છે. પાણી પર થતી ઈ દ્રધનુની એ રંગાળીઓ પર તેા નજર જામી જ જાય ને?
“યે કાન ચિત્રકાર હૈ? યે કાન ચિત્રકાર?”–એવા પ્રશ્ન જ ને?
ગૂં જાવે
આમ આ ચિત્રને ધરાઈને માણતાં હોવા છતાં મનને કશીક અધૂરપ બાકી રહી છે. આ ધોધ દૂર ઊભાં ઊભાં જૉવાથી શું વળે? અમારે તો વચ્ચેનો કુંડ તરીને ધ સુધી પહોંચવું છે ને એની ઝાપટો ઝીલવી છે. કુંડમાં એક-બે જણાં તરી રહેલાં, એ સાથે શિષે તો ઝંપલાવી દીધેલું. મને ક્ષોભ આડો આવતો હતો, પણ ચારૂએ પહેલ કરી અને પછી તે પહેયે કપડે મેં પણ ઝંપલાવ્યું અને મારી સાથે દર્શને પણ, કુંડમાં ઊ’ડા પાણી પણ હતાં. પણ મને એના વાંા નહોતા. બલ્કે ઘણાં ઘણાં વખતથી તરવાની ઈચ્છા અધૂરી રહેલી તે મન ભરીને પૂરી કરવા મળી. દર્શનના વિશ્વાસ જરા ઓછો હતા, પણ મેં એને જરા ટેકો આપ્યો તેથી એ પણ છેક પહોંચ્યા—આહા! તરવામાં ને ધોધ નીચે એની મસ્તી માણવામાં જે આનંદ આવ્યો છે તે આખા પ્રવાસમાં સૌથી યાદગાર બન્યો છે. ધોધ સાથેનું તાદાત્મ્ય પણ ત્યારે જ લાગે કે જ્યારે એનાં નત તા નીર આપણાં શરીર પર તાલની થાપટો મારે–અને એને મધુરઘેરો ઘુઘવાટનું સંગીત પણ ત્યારે જ પૂર માણી શકાય ને?
અપ્સરા--વિહારથી ઘેરાઈને ભીંજાયાં પછી બહાર તે નીકળ્યા પણ બદલવાનાં કપડાં કોણ લાવેલું? પણ સૂર્ય અને પવનની મદદ તા હતી ને? થોડે ઉપર ચઢતાં ચઢતાં જ કપડાં આપોઆપ કેરાં પડી ગયાં. માત્ર મનની ‘ભીનાશ' જ બાકી રહી. પણ એ સ્વાદ તો દાઢમાં પણ સંઘરી રાખવા હતા?
ઉપર ચઢતાં ચઢતાં આશિષે કહ્યું કે અહીંથી દસ જ મિનિટને સીદ્ધે રસ્તે રજત-પ્રપાત આવશે. માઢું તે થયું હતું, પણ આ તક કેમ જવા દેવાય? અને અમે દિશામાં ફુંટાયાં.
રજત-પ્રપાત એટલે કે “ચાંદીના ધોધ”– આ નામ જ અમને આકર્ષવા પૂરતું હતું. અપ્સરા-વિહારનો આનંદ વાગાળતાં
બીજા વિશાળ ધોધ પણ મેં જોયા છે, પરંતુ આ પાતળા ધાધનું કોમલાંગી સૌંદર્ય મનને ખૂબ પુલકિત કરી દે છે. એનાં પ્રેરક સ્મરણા સાથે પાછાં વળતાં ચાર કિ.મી.નું ચઢાણ – એવી જ કપરી કેંડીઓ છે, પણ આકરું નથી લાગતું. કંઈક અદ્ભૂત જૉયાની સાર્થકતા મનને નિતનવીન તાજગીથી ભર્યા કરે છે.
અને ઘેર પહોંચ્યા પછી જ ખ્યાલ આવે છે કે પગનાં ગાટલાં એવા જામ્યા છે કે રહેવાના ખંડથી નીચે ઉતરીને જમવા જવું પણ ઘર લાગે છે.
એટલે બીજા દિવસના પ્રવાસ અમે પંચમઢીની ગાઇડેડ ટૂરમાં મહાદેવ જવાનો ગોઠવ્યા. અમે રાતે રિઝર્વ તા કરાવેલું. છતાં બસ જ્યારે ન્યુહાટેલ આવી ત્યારે પૂરી ભરેલી. અમને તો જેમતેમ ચઢીને ઊભાં ઊભાં ગેાઠવાયાં. વળી અમને બેઉ બહેનેાને બેઠકના હેન્ડલ પર બેસવા મળ્યું. અમારી સાથેઆગલી રાતે “રિઝર્વ” કરાવનાર બીજા પ્રવાસીઓને તો બસ બહાર જ “રિઝર્વેશન” મળ્યું! રસ્તા પર! (ત્યાંના વાહનવ્યવહારની આ જ તે બલિહારી!)
અમારી બસ પંચમઢીના વૃક્ષાચ્છાદિત માર્ગો વીંધવા માંડી ત્યારે નવાં દશ્યોના નવ-આનંદમાં પાછાં લીન થઈ ગયાં. પર્વતના ગાળ, અર્ધગાળ ઉતરાણા ને ચઢાણામાં મન પણ ઉતર ચઢ કરવા માડયું, અને અમે ચાલીસેક મિનિટ બાદ આવીને ઊભાં એક મોટી ગુફાની નજીક! મહાદેવ ! મેં ધારેલું કે અહીં મોટું શીવલીંગ હશે અને લોકો સ્નાનપૂજા વગેરેથી પોતાની શ્રાદ્ધા સંતાપતા હશે. હા, એ તો અહીં છે જ! એમાં મને રસ નથી. પણ અહીં એથી વિશેષ કંઈક છે. માટી પહાળી ગુફાના દરવાજાથી મેટા કુંડ શરૂ થાય છે. આ કુંડ તથા ગુફામાં ઠેરઠેર ઝમતા (શંકરના શીર પર ટકે તેમ) કંડાગાર ટીપાઓથી ગુફામાં હૅરદાર એર-કંડિશનિંગ કર્યું હોય તેવી શીતલ હવા છે. કુંડ ફરતી જગ્યામાંથી ચાલતાં ચાલતાં ગુફાના છેક ઊંડાણમાં જાઓ ત્યારે મહાદેવનું લિંગ આવે. એનું સ્થાન એના વિશિષ્ટ વાતાવરણને લીધે ગૂઢ લાગે છે. અને આ કંઈ માનવની રચના નથી, પણ કુદરતની કરામત છે.
પણ આ કરામતની વધુ વિશેષતા જોઈ-ગુપ્ત મહાદેવમાં ! મહાદેવથી લગભગ પાણા કિ.મી.ના અંતરે મહાદેવ પેલા પાંડવા જેમ ગુપ્તવાસમાં જાય છે કે શું? ખરેખર આ ગુપ્તવાસને લીધે મહાદેવ ઘણા રહસ્યમય લાગે છે. આ સાંકડી ગુફામાં ખડકની બે દિવાલા વચ્ચે માંડ બે ફૂટ પહોળા ને સા-દોઢસો ફૂટ લાંબા રસ્તો છે. આ “વન–વે ટ્રાફિક ” અંધારિયો તો ખરો જ, અને એક સાથે એક માણસ પસાર થઈ શકે એવા સાંકડા છે. બેટરી વગર તો આંધળા જ થઈ જવાય. સૂર્યકિરણા માટે પણ જાણે અહીં જગ્યા નથી! શંકર ભગવાનને સ્થૂળકાય ભકતા પસંદ નહીં હોય, એટલે અહીં ઓછા ઘેરાવાવા માને જ અવકાશ છે. બહુ મુશ્કેલીઓ છેક ઉંડાણમાં પહોંચીએ ત્યારે દીવાને અજવાળે શીવલીંગ દેખાય. ગુફાની આવી આગવી રચનામાં લીંગ સ્થાપનાર
પૂજનાર બેઉને ધન્યવાદ આપીને અમે પાછા ફર્યા – મનમાં કાઈક નૈસર્ગિક રહસ્ય ઉકેલ્યાની તૃપ્તિ સાથે—અમારી બસ પાછી પેલા સાપાળીયા જેમ વળાંકો ચઢવા માંડી. [ ક્રમશ: ] –ગીતા પરીખ
| SR No. | 525965 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 1980 Year 42 Ank 17 to 24 and Year 43 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chimanlal Chakubhai Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 230 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 27 MB |