________________
Reg. No. MH. By South Licence No.: 37
t
"
પ્રબુદ્ધ જીવને
પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણ વર્ષ ૪૪: અંક : હo.
મુંબઈ, ૧૬ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૮૦ મંગળવાર વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૧૫, પરદેશ માટે શિલિંગ : ૪૫
છે ખબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર
છૂટક ના રા ૦-૭૫
=>
તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ સહતંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ
સામ્યવાદમાં તિરાડ છેલ્લા એક મહિનામાં પોલેન્ડમાં ઈતિહાસ સર્જાય છે. સામ્ય- બળવા થયા ત્યારે, તુરત રશિયન લશ્કર ગયું અને સખતાઈથી બળવો વાદની અભેદ્ય દુર્ગમાં મેટ ફાટ પડી છે. વાત નાની શરૂ થઈ. માંસના દાબી દીધા. આ વખતે રશિયા, દરમ્યાનગીરી કરવાની હિંમત કરી ભાવમાં વધારો કર્યો. સામ્યવાદી દેશોમાં જીવન જરૂરિયાતની વસ્તુ શકયું નથી. બ્રેઝને બહુ શકિતશાળી નેતા ગણાય છે. અને રશિયાની એના ભાવ, સરકારી નિયમનથી, નીચા રાખવામાં આવે છે. આવક લશ્કરી તાકાત અનેકગણી વધી છતાં રશિયા આ બનાવનું મૂક અને ભાવની સમતુલા જાળવવામાં આવે છે, આવક અથવા ભાવને સાક્ષી જ રહ્યું છે. કાબુ બહાર વધવા દેવામાં આવતા નથી. ફુગાવો ન થાય, મોંઘવારી
પિલાન્ડની સામ્યવાદી સરકારે ઘણું નમતું મૂકયું છે છતાં હજી વણ ન થાય. પણ તેના પરિણામે સરકાર પર ઘણો મોટો બોજો આવે.
અમુક વિસ્તારમાં હડતાલ ચાલુ છે. સામ્યવાદી પક્ષના નેતા ગેરકને સરકારે કરોડના ખર્ચે ભાવ નીચા રાખવા પડે. તેથી પેલેન્ડનું
રાજીનામું આપવું પડયું. તેમને સ્થાને આવેલ નવા નેતા, કણિયાએ અર્થતંત્ર તૂટી પડયું છે. Poland's economy is a
ગેરકે આપેલ વચને સ્વીકાર્યા છે અને તેને અમલ કરવાની ખાત્રી genuine wreck. અબજો ડોલરનું વિદેશી દેવું થઈ ગયું છે.
આપી છે. છતાં મજરોને મતેષ થયો નથી અને આંદોલન ચાલુ છે. માંસના ભાવવધારાની નાની વાતમાંથી ભડકો થશે. લાખ મજરેએ હડતાળ પાડી. પછી તો માંગણીઓ વધી. સ્વતંત્ર આ એક ઐતિહાસિક બનાવ છે. તેના દૂરગામી પરિણામો કામદારસંઘે રચવા અને કામદારો તેના આગેવાનોની રચૂંટણી કરે આવવા સંભવ છે. સામાન્યપણે, સામ્યવાદી નંત્રમાં, ભિન્ન મતએવી મૂળભૂત માગણી થઈ. સામ્યવાદના મૂળમાં આ ઘા થશે. વાળી વ્યકિતઓ dissidents ને મજબૂત હાથે દબાવી દેવામાં સામ્યવાદી સરકાર મજાની સરકાર ગણાય છે અને મને આવે છે. રશિયામાં આવા હજારો સ્વતંત્ર વિચારકોને ફાંસીએ ચડાવ્યા રોણ બીજા કોઈ કરી શકે એવી વાત સામ્યવાદ માટે અશકય છે.
છે અથવા દીર્ધકાળના કારાવાસમાં ધકેલ્યા છે. પણ સમસ્ત પ્રજા મજૂરોનું આંદોલન શાન્ત પણ અત્યંત સંગઠિત હોવાને કારણે
જાગી ઉઠે તેને દબાવી દેવી સહેલું નથી. પિલાન્ડને સામ્યવાદી પક્ષ પિલેન્ડની સરકારે નમતું મૂકવું પડ્યું. સામ્યવાદી પક્ષ કે તેત્રે કાંઈ કરી ન શક્યો. રશિયા કાંઈ કરી ન શકી, પણ હજી અંતિમ વિયે મજુરો પાસે નમતું મૂકે અને સ્વતંત્ર કામદાર સંઘ રચવા દે એ
ન ગણાય. સામ્યવાદી પક્ષ દમન કરવામાં કઈ બાકી રાખે નહિ,
રશિયાં કયાં સુધી મૂક સાકી રહેશે? અત્યારે અફઘાનિસ્તાનમાં સપ્ત ચમત્કાર છે તેમ જ સફળ બળવો છે. ગાર્ડીયન લખે છે:
રીતે ભેરવાઈ પડયું છે એટલે બીજે કોને લડતા બહુ વિચાર કરે. It has changed the face of Eastern Europe without bloodshed, without riots, a supposedly
પણ વાત એટલેથી અટકતી નથી. મજૂર આગેવાન જયારે omnipatent Communist regime, commanding in વાટાઘાટ શરૂ કરશે ત્યારે તેમને જણાશે કે અર્થતંત્ર તદન પડીextremis all the firepower of Warsaw pact, has ભાંગ્યું છે અને રાજયની તિજોરી ખાલી છે. ત્યારે તેમને ભાન થશે been forced to concede what it thought it could કે આ પરિસ્થિતિ માટે કોઈ એક વ્યકિત કે પક્ષ જવાબદાર નથી. never concede, the right of workers to organise freely
It is the system itself which promised progress and independly. This is a tidal wave..
but has failed to deliver. સામ્યવાદના ભવ્ય સ્વપ્ન અલબત્ત, પેલાડનો કિસ્સે કઈક વિશિષ્ટ પ્રકારનો છે. પિલેન્ડ ભાંગી પડ્યા છે. સામ્યવાદ આબાદી લાવવા ક્ષમતા ધરાવતો સદી બળવાખોર રહ્યું છે. રાષ્ટ્રભાવના Nationalism ઘણી નથી. સામ્યવાદનું વિસર્જન પિલાન્ડથી શરૂ થશે? રશિયા તે પ્રબળ છે. ઈતિહાસમાં, પોલેન્ડ ઉપર ઘણા આક્રમણો થયા અને સહન ' કરશે? પશ્ચિમના દેશને આ તક છે. તેઓ શું દર વખતે પ્રજાએ બળવો કર્યો છે. બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં, શરૂઆતમાં
કરશે? પિલાન્ડને વ્યાપક મદદ કરી, ઊભું રાખી, સામ્યવાદમાંથી
છોડાવશે કે રશિયાથી ડરી જઈ, દૂર રહેશે અને પોલાન્ડની પ્રજાની હિટલર અને એલીને મળી, પોલેન્ડના ભાગલા ફર્યા. પણ પછી
સ્વતંત્રતા માટેની લડતને નિષ્ફળ થવા દેશે? અત્યારે પશ્ચિમના હિટલરે રશિયા ઉપર આક્રમણ કર્યું ત્યારે પરિસ્થિતિ પલટાઈ ગઈ. દેશે અને અમેરિકા, રશિયાથી ભયભીત છે. રશિયાની લશ્કરી તાકાત છેવટ જર્મની હાર્યું ત્યારે સમસ્ત પોલેન્ડ રશિયાની હકુમત નીચે ' અમેરિકા, કરતા પણ વધારે છે એમ માને છે. તેથી પશ્ચિમના દેશે આવ્યું અને સામ્યવાદી તત્ર થયું.
અમેરિકાથી જ દા પડીને પણ રશિયા સાથે સમાધાન શોધે છે.
રશિયાના અફઘાનિસ્તાનના આક્રમણ પ્રત્યે નમનું તળ્યું છે, સામ્યપલાન્ડની બીજી એક વિશિષ્ટતા છે. પ્રજાને મેટો ભાગ રામન
વાદના વિસર્જનની પિલાન્ડની પ્રજાએ દુનિયાને આ તક આપી છે. કેથલિક છે અને સામ્યવાદી સરકાર નીચે પણ ધર્મભાવના પ્રબળ છે.
તે તક, કહેવાતા સ્વતંત્ર દેશો ઝડપી લેશે? પૂર્વ યુરોપના બીજા દેશો તેમાં, પોલેન્ડની એક વ્યકિત, પેપની પદવી પામી અને પપ થયા
રોમાનિયા, બગેરિયા, હંગેરી, ચેકોસ્લોવાકિયા, યુગોસ્લાવિયા-તક પછી, તેઓ પલેન્ડ પાછા ગયા ત્યારે લાખ માણસેએ તેમને ચરણે
મળે તે કદાચ રશિયાની સરમુખત્યારશાહીમાંથી છૂટવા આ તકને ઝુકાવ્યું અને ત્યારથી પિલેન્ડની પ્રજાને લાગે છે કે ધર્મજગતમાં,
'લાભ લે. જે પશ્ચિમના દેશો પૂરો સાથ આપે તે, સરમુખત્યારી તંત્ર તેનું વિશિષ્ટ સ્થાન છે. ૭૦ કરોડ રોમન કેથલિકના ધર્મગુરૂ પાલેન્ડના
પોલાદી જણાતું હોય ત્યારે તેમાં એક તિરાડ પડે તે, ક્ષણમાત્રમાં વતની છે. આ એક હકીકતે સામ્યવાદી વિચારસરણીને જબરજસ્ત
ભાંગી ભૂક્કો થઈ જાય છે. લોકશાહીતંત્રમાં એવું નથી બનતું. ધક્કો આપ્યો છે.
આ મહાન બનાવના પરિણામે, દુનિયા આતુરતાથી નિહાળી * પિલાન્ડના મજુરોના આ બળવામાં બીજી નોંધપાત્ર હકીકત રહી છે. બની છે. હંગેરી અને ચેલેવાકિયામાં સામ્યવાદી તંત્ર સામે એવા ૧૧-૯-૮૦
- ચીમનલાલ ચકુભાઈ