________________ ' તા. 16-4-7 પ્રબુદ્ધ જીવન 248 વ્યાપકતા મટવાની નથી. આમ છતાં જ્યાં સુધી આપણે એમના ત્યાંથી સત્યને ગ્રહણ કરતાં શીખે. અર્થાત સત્ય-ગ્રાહી બને. સત્ય અનેકવાદને ચર્ચાનો વિષય પૂરતો મર્યાદિત બનાવી અને વ્યવહાર ગ્રાહી બનવાનો આવો સ્પષ્ટ વિચાર ભાગ્યે જ બીજે મળશે. ભગ રૂપ નહીં આપી શકીએ ત્યાં સુધી ભગવાન વિશ્વતિ The light વાનની જે વિશિષ્ઠતા છે તે આ કારણે છે. of world નહીં બની શકે. કોઈ સંપ્રદાય વિશેષમાં જ સત્યની પૂર્ણતા નથી. પણ સર્વ આજનું જગત હિંસાથી ત્રાસ્યું છે, ભોગથી કંટાળ્યું છે, વાદન સંપ્રદાયમાં સત્ય પથરાયેલું હોઈ ભિન્નભિન્ન રૂપે એનું દર્શન થાય ઝઘડાઓથી મૂંઝાયું છે ત્યારે એને ભગવાનના અહિંસા, અપરિગ્રહ છે અને એટલે જ ભગવાને મળે ત્યાંથી સત્ય મેળવવાની અર્થાત અનેકાંત તથા લોકશાહી જેવાં તે જ આજે બચાવી શકે તેમ છે સત્વગ્રાહી બનવાની વાત કરી છે. આ કારણે ભગવાન કોઈ ખાસ સંપ્રદાયનાનથી પણ ધર્મો માત્રના ભગવાન બને છે અને તેથી એમને પણ એ માટે આપણે ઉદાર બનવું પડશે. સત્વગ્રાહી બની સર્વ ધર નિર્વાણ મહોત્સવ એ સર્વ ધર્મોનિ મહોત્સવ બની જાય છે. સમભાવ કેળવવું પડશે. આપણ માન્યતાને કદાગ્રહ છોડી બીજાન " . ભગવાન કોઈ સંપ્રદાય કે વાડ બનાવવા નહોતા આવ્યા, પણ પણ સમજવાની દષ્ટિ કેળવવી પડશે, અને તે જ આપણે ભગવાનને સત્વગ્રાહી બનવાની વિચારદષ્ટિ જેને વિવેક યા સમ્યગદષ્ટિ કહેવામાં લેકવ્યાપક દષ્ટા તરીકે-ગુરુ તરીકે રજૂ કરી શકશે. આવે છે એ શીખવવા આવ્યા હતા. ને તેથી જ એમણે કહ્યું છે કે એથી આ નિર્વાણ મહોત્સવને જ્યાં સુધી આપણે સંપ્રદાય સર્વ ધર્મો એકમાત્ર પરમ સત્યના જ ભિન્નભિન્ન રૂપે છે. શ્રીમદ્ વિશેષ મહોત્સવ માનશું ત્યાં સુધી એ મહત્સવ માત્ર રાજચંદ્ર પણ આ જ વાત કરી છે કે “એક તત્વના મૂળમાં વ્યાખ્યા થોડા દિવસનો જલસે જ બનશે. પણ જે એને ધર્મમાત્રને જને સર્વ” આ જ વસ્તુને વિશેષ સ્પષ્ટ કરવા કહેવામાં અાવ્યું છે કે મહોત્સવ માની ભગવાન મહાવીરની વિચારસરણી સાથે અન્યત્ર ‘ખટ દર્શન જિન અંગ ભણિ જે જિનેશ્વરમાં અર્થાત જૈનધર્મમાં સચવાયેલા સત્યોને પણ પ્રચાર કરશે તે જ ઉત્સવ સફળ બનશે છએ દર્શન સમાઈ જાય છે. બીજા શબ્દોમાં વળી ‘‘સર્વ ન સંઘરું: અને ભગવાન મહાવીર પણ ત્યારે જ લેકહૈયામાં આદરભર્યું સ્થાન ત્તિ મૈનધર્મ:” એમ કહેવાયું છે. જો કે જૈન ધર્મને અર્થ અહીં સંપ્રદાય પામશે ભગવાનને એમનાં ઉદાત્તા તત્ત્વોને કારણે The light of વિશેષ જૈન ધર્મ નથી પણ પૂર્ણ પરમ સત્યધર્મ છે. પણ પછીના world-વિશ્વવિભૂતિ બનાવવાને આ જ ઉત્તમોત્તમ માર્ગ છે. આચાર્યોએ એ તત્ત્વ જિનેશ્વર ભાષિત હોઈ ‘સર્વદર્શન સંગ્રહ: શાહ રતિલાલ મફાભાઈ ઈતિ સત્યધર્મ’ને બદલે “સર્વ દર્શન સંગ્રહ: ઈતિ જૈનધર્મ:' એમ કહયું છે. બાકી તે રાંપ્રદાય વિશેષ જૈન ધર્મપણ અન્ય ધર્મોની જેમ સંઘ સમાચાર વ્યાપક જૈન ધમ ને અર્થાત પરમ સત્યનો એક દષ્ટિકોણ જ છે. પિતાની આજબાજુ એકઠા થયેલા સાધકોને એમની રુચિ-કક્ષા સ્વ. પરમાનંદભાઇની ચોથી પુણ્યતિથિ જોઈ ભગવાને એક માર્ગ અકી આપ્યો હતો. તેવા સાધકોએ પછી પેદા થયેલા મમત્વભાવને કારણે એને સંપ્રદાયનું રૂપ આપી ભગવાનને ગુરુવાર, તા. 17-4-'35 નાં રોજ સ્વ. પરમાનંદભાઈની ચેથી પુણ્યતિથિ નિમિત્તે સંઘનાં કાપડિયા સભાગૃહમાં શ્રીમતી પણ એમાં બદ્ધ કરી દીધા છે એટલું જ નહીં, એમના પર પોતાનો રમાબહેન વકીલનાં ભજનનો કાર્યક્રમ રાખવામાં આવ્યો છે. આગ અધિકાર જમાવી એમની વ્યાપકતાને ખતમ કરી નાખી છે ને એ રીતે એ વિશ્વવિભૂતિને માત્રડા વણિકોના જ દેવ બનાવી સંધના આજીવન સભ્યો દીધા છે. પણ એથી એમની વ્યાપકતી મટતી નથી, કારણ કે ‘નરસ થે સિદધા:” શબ્દો દ્વારા ભગવાને પૂર્ણ સ્પષ્ટતા કરી છે કે નિવણ સંઘના આજીવન સભ્યોને આંક 450 ઉપર પહોંચ્યો છે મેક્ષને માર્ગ જૈનલિગે જ નથી પણ હરકોઈ લિગે પ્રાપ્ત થઈ શકે હજ 50 સભ્ય કરવાના બાકી રહે છે. પાંચસે આજીવન સભ્યો લક્ષ્યાંક પૂરું થતાં - આજીવન સભ્યોને સંસ્થા સાથે પરિચય કર છે. ભલે પછી વ્યકિત ગમે તે વર્ણ-જાતિ- પંથ કે પક્ષ યા રાષ્ટ્રની વવા એક મિલન સમારંભ ગોઠવવાનું વિચાર્યું છે, તે મિત્રો આ હોય. ગમે તે દેવ-ગુરુને માનનારી હોય તેમ જ ગમે તે ક્રિયાકાંડને શુભેચ્છકે અમારા આ લક્ષ્યાંકને પૂરું કરવામાં અમને સહકાર આપે. પાળનારી હોય. એમની શરત તો માત્ર એટલો જ છે કે પાસ મુવિત ચીમનલાલ જે. શાહ વિવર રે સાધકે કપાય અર્થાત અંતરંગ કામ-ક્રોધાદિ વરિપુઓથી મુકત બની પૂર્ણ જીવનશુદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી હોવી જોઈએ. આમ કે. પી. શાહ ભગવાને તો માત્ર જીવનશુદ્ધિને જ સત્ય પ્રાપ્તિનું-નિર્વાણ મંત્રીઓ મુંબઈ જૈન યુવક પ્રાપ્તિનું કારણ માન્ય હોઈ જ્યાં જ્યાં જીવનશુદ્ધિ છે ત્યાં ત્યાં જનધર્મ જ છે. બીજી રીતે જોઈએ તો સર્વ ધર્મ જૈનધર્મમાં અર્થાત પરમ સત્યમાં સમાઈ જાય છે. પ્રબુદ્ધ જીવન વિશે આ દષ્ટિકોણને કારણે ભગવાન કોઈ સંપ્રદાયવિશેષનું પ્રતિ | મારા ઉપરનાં પત્રમાં અમદાવાદથી પ્રોફેસર રમેશ ભટ્ટ લખે છે નિધિત્વ રજૂ નથી કરતા પણ ધર્મો માત્ર પ્રતિનિધિત્વ રજૂ કરે છે. પ્રબુદ્ધ જીવન’ - આ કોલાહલ અને પ્રચારી હવામાં આથી એમને નિર્વાણ મહોત્સવ ઊજવવાનો અધિકાર માત્ર અમુક વ્યવસ્થિત, સત્યાન્વેશી, અને માર્ગદર્શક અવાજ બનીને રહે . વર્ગને નથી રહેતે પણ જીવનશુદ્ધિને પ્રાધાન્ય આપનારા માનવ- પ્રજાજીવનની વૈચારિક તંદુરસ્તીમાં “પ્રબુદ્ધ જીવન’ નું મૂલ્યાં માત્રને પણ એ અધિકાર પ્રાપ્ત થાય છે. જો કે સાંપ્રદાયિક કીચડમાં ઘણું જ ઊચું રહેવાનું છે. ફસાયેલા ભગવાનની આ ઉદાત્ત દષ્ટિને નહીં સમજી શકે, પણ જ્યાં મુ. ચીમનભાઈ ચકુભાઈને મારાં હાદિક ધન્યવાદ. સુધી ભગવાને આપેલાં અમર સત્ય વિદ્યમાન છે ત્યાં સુધી એમની ચીમનલાલ જે. શાહ માલિક શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘ. મુદ્રક અને પ્રકાશક: શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ. પ્રકાશન સ્થળ: 385, સરદાર વી. પી. રેડ, મુંબઈ- 4 ટે. નં. 350296 મુદ્રણસ્થાન: ધી સ્ટેટસ પીપલ પ્રેસ, કેટ-મુંબઈ-૧