Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 85

જટલાક એમ અરબાજી શાદી
ત. ૧૬-૪-૭૫
પ્રબુદ્ધ જીવન જ લીધું છે. (વહાબી રાજા ઈબ્દ સાઉદે પિતાના ત્રણ ડઝન ભગવાન મહાવીરનો નિર્વાણ મહોત્સવ દીકરાઓમાંથી કોઈને પશ્ચિમના વાતાવરણમાં આવવા નહોતા દીધા). તેમ છતાં ફહદ પશ્ચિમી કેળવણીમાં અને વિચારમાં માને છે અને એટલે સર્વ ધર્મોને મહોત્સવ પિતાનાં સંતાનોને અમેરિકામાં ભણાવે છે. શરિયત પ્રમાણે કોઈ મુસ્લિમ દારૂ પી ને શકે, ધૂમ્રપાન ન કરી શકે, જુગાર ન રમી
આજે દેશ અને દુનિયાના પણ અમુક અમુક ભાગોમાં ભ. શકે, ચારી કે વ્યભિચાર ન કરી શકે અને શરિયત વિરુદ્ધ આચરણ
મહાવીરને ૨૫૦૦મે નિર્વાણ મહોત્સવ ઊજવાઈ રહ્યો છે ત્યારે કરનારને સજા પણ શરિયત પ્રમાણે થાય. તેમ છતાં શરિયતની ગરમ
એ અંગે એમને ભકિતપૂર્ણ શ્રદ્ધાંજલિ અર્પવા સાથે જુદા જુદા સૂકી હવામાં હવે થોડી પશ્ચિમી ઠંડી લહેરો પણ ફાદના રાજ્યમાં
અભ્યાસી ચિતકોને હાથે એમના જીવનનાં બહુવિધ પાસાઓને વ્યકત આવશે એમ લાગે છે, પણ તે થેડી અને મંદ હશે. ફાહુદે જ્યારે રમાન
કરતા મૌલિક વિચારો પ્રગટ થઈ રહૃાા છે. પણ આજ સુધી જે કંઈ જે પવિત્ર માસ યુરોપમાં ગાળે ત્યારે સાઉદી અરબસ્તાનમાં
સાહિત્ય જોવામાં આવ્યું છે એમાં એમની સર્વધર્મ વ્યાપકતા વહાબીઓનાં અને ખાસ કરીને ઉલેમાઓનાં ભવાં ચડી ગયાં હતાં.
અંગે હજુ જોઈએ તેવા સ્પષ્ટ વિચારે જોવામાં આવ્યા નથી. સાઉદી રાજાએ સર્વસત્તાધીશ હોવા છતાં તેમને પોતાની છાપની
ભગવાન અહિંસામૂતિ હતા, પરમ ત્યાગી હતા, દીર્ધ તપસ્વી ‘લોકશાહી’ અને પિતાની છાપને ‘સમાજવાદ' છે. ફૈઝલ પાસે કોઈ
હતા, પણ એમાં જ એમનું મહત્ત્વ નથી. અન્યત્ર પણ એવા ત્યાગીઅદને માણસ પણ ઈન્સાફ માગવા પહોંચી શકો, પછી તેની તપસ્વીઓ ઘણા થયા છે. પણ જે કારણે એમની વિશ્વપ્રસિદ્ધિ છે ફરિયાદ ગમે તેવી શુલ્લક હોય. ફૈઝલ કહેતા હતા કે મારા દરવાજા સી માટે તથા જગત પર એમને પરમ ઉપકાર છે એ તો એમની લોકોત્તર ખુલ્લા છે. જો મારી પાસે કોઈ માણસ આવે નહિ તે તે તેની ભૂલ ઉદારતા અને સર્વ ધર્મોને એકસૂત્રે સાંધનારી ન્યાય - કરણાભરી છે. મારો દોષ નથી. ફાદ કહે છે કે સામાજિક કલ્યાણ માટે અમે દષ્ટિને કારણે છે. બધું કરીએ છીએ અને તેમાં પ્રજાની જરૂરિયાત સંતોષાય છે. તે જ્યારે એ સાધનાના ફોત્રમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે દેશમાં સેંકડો પંથે ' અમારી લોકશાહી છે. અમે કારખાનું બાંધીને તેના કર્મચારીઓ તથા
ચાલતા હતા, પણ એ બધા પિતાને સાચા અને બીજાને બેટા કહી કામદારોને ૫૦ ટકા જેટલા શેરો ભેટ આપી દઈએ છીએ, જેથી
ઝઘડયા કરતા હતા. આ જોઈ ભગવાને વિચાર કર્યો કે સત્યની શોધ તેમને એમ લાગે કે તેઓ તે કારખાનામાં ભાગીદાર છે. આ અમારો
એ જ ધર્મોમાનું ધ્યેય છે, તો પછી એમાં વિવાદ-કલહને સમાજવાદ છે.
સ્થાન જ કયાંથી હોઈ શકે? માટે આમાં ક્યાંક વિચારદેષ રહી ફાદના કેટલાક ઓરમાન ભાઈઓ ફાદના વિરોધી છે. ૨૦
જતો લાગે છે. આ કારણે ભગવાન સત્યની શોધમાં ખૂબ ઊંડા લાખ જેટલા વિદેશીઓ સાઉદી અરબસ્તાનમાં બહારની હવા લાવ્યા
ઊતર્યા, તો જે તત્ત્વ એમને પ્રાપ્ત થયું એ જોઈને એ પણ ઘડીભર હોવા છતાં સાઉદી અરબસ્તાનનું હવામાન હજી સદીઓ પહેલાંનું છે,
આશ્ચર્યમુગ્ધ બની ગયા હતા. કારણ કે ઊલટસૂલટી માન્યતા ધરાવતી જ્યાં કુરાન અને ઉલેમાં સર્વોપરી છે. આથી ફાદ કઈ ક્રાન્તિકારી
બધી જ વિચારધારા એવી રીતે એકત્વ સાધતી હતી તેમ જ એ તે શું, આંખે ચડે એવા સુધારા પણ નહિ કરે; છતાં કરશે અને
એકત્વમાં પણ એટલી બધી વિવિધતા ભરી હતી કે જેથી કરવા પડશે, પણ તે કોઈની આંખમાં ન ખટકે એવી રીતે.
એ બધી જ વિચારધારાએ પોતાની રીતે સાચી ઠરતી હતી તેમ જ . ફૂલ અતિ રૂઢિચુસ્ત વહાબી હતા, તે તેમની હત્યા કરનાર
બીજી રીતે એ ખેતી પણ કરતી હતી. પણ એનું અદ્ભુત રહસ્ય પૂર્ણભત્રીજો કંઈ કમાલપાશા જે સુધારક નથી. શાહજાદા મુસાઈ
પણે પ્રગટ કરવું અશક્ય હતું. કારણ કે એ મન-વાણીની પકડમાં આવી શા માટે કાકાની હત્યા કરી એ એક રહસ્ય છે. રશિયા તે કહે છે કે ફૈઝલની નીતિ ઈઝરાયલવિરોધી હતી અને ઈઝરાયલ સાથેના
શકતું જ નહીં. માત્ર અનુભવને જ વિષય બને તેમ હતું. આમ છતાં સમાધાનની આડે આવતી હતી તેથી અમેરિકાના જાસૂસી ખાતાના
જગતકલ્યાણ અર્થે એ વિચારધારાને શક્ય ભાષામાં ઉતારી એમણે કાવતરાથી તેમની હત્યા થઈ! આ દલીલ દેખીતી રીતે ગળે ઊતરે
જનતા સમક્ષ મૂકી. એ વિચારધારા એટલે અનેકાંતવાદને સિદ્ધાંત. એવી નથી. પયગમ્બરને જન્મદિવસ હોવાથી રજા હોવા છતાં ફૈઝલ
એ સિદ્ધાંતે ભારતીય તત્ત્વચિંતનમાં મોટો ફાળો આપ્યો છે. એને કામ કરતા હતા. કુવૈતના તેલપ્રધાન કાઝિમી તેમને મળવા સ્થાવાદ - સાપેક્ષવાદની સહાયથી સમજાવવામાં આવે છે. આ કારણે આવ્યા. તેમને મુસાઈદ આવકાર આપ્યો. સવારના દસ વાગ્યા હતા.
અનેકાંતવાદને સ્યાદ્વાદ - સાપેક્ષવાદ પણ કહેવામાં આવે છે. તેઓ બંને સાથે ભણ્યા હતા. અંદર સાઉદી તેલપ્રધાન શેખ અહમદ અનેકાંતવાદ કહે છે કે સત્ય અનંત છે, એની મર્યાદા બાંધી ઝાકી યમની રાજા ફૈઝલ સાથે કુવૈતના તેલપ્રધાનની મુલાકાત વિશે શકાતી જ નથી. વિશ્વ ફાણક્ષણ પરિવર્તનશીલ હોવાને કારણે સત્ય ચર્ચા કરતા હતા. પછી તેઓ બહાર આવીને કુવૈતના તેલપ્રધાન પણ નિત્ય નવા નવા સ્વરૂપે પ્રગટ થતું જ રહે છે, જેને સામયિક કાઝિમીને અંદર લઈ ગયા. તેમની સાથે શાહજાદો મુસાઈદ પણ સત્ય કહેવામાં આવે છે. હરેક ધર્મને આવા કોઈ ને કોઈ સામયિક ગયો. રાજાએ ભત્રીજાને આવકાર્યો, ત્યાં તે ભત્રીજાએ ઝબ્બામાંથી સને આધાર હોઈ કોઈ ધર્મે ખોટા નથી. પણ પોતે જ સાચા રિવોલ્વર કાઢીને બે ગોળી વડે રાજાનું માથું વીંધી નાખ્યું. ત્રીજી છે ને બીજા જૂઠા છે એ એ કદાગ્રહ પકડે છે ત્યારે એ સત્યના ગોળી લાગી નહિ. ત્યાં તો સોને મઢેલા સ્થાનમાંથી અંગરક્ષકોની
મૂલગામી અંશને પકડી શકતા નથી ને તેથી એ મિથ્યા કરે છે. તલવારો ચમકી અને હત્યારાને પકડી લેવામાં આવ્યું. રાજાને
ભગવાન કહે છે કે ઢાલને બીજી બાજુ છે તેમ એકાંગી વિચાર એ હોસ્પિટલમાં ખસેડવામાં આવ્યા ત્યાં સુધીમાં તેમનું પ્રાણપંખીડું
અધૂરે વિચાર છે ને તેથી એ વિચાર, વિચાર જ નથી બનતો. ઊડી ગયું હતું.
મકાનને એક બાજુથી જેવાથી એનું પૂર્ણ દર્શન થતું નથી. વસ્તુને અનેક સાઉદી અરબસ્તાનના નવા શાસનથી પશ્ચિમ એશિયાના રાજકારણ પર, તેલના અર્થકારણ પર, અને પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે આપણા
પાસાં હાઈ ભિન્નભિન્ન અપેક્ષાએ બીજા પાસાએ પણ જેવાં જોઈએઉપર પણ શી અસર થાય છે તે જોવાનું છે. રાજા ફૈઝલ પાકિસ્તાનના
અને તે જ વસ્તુનું દર્શન થઈ શકે. આ દષ્ટિએ કોઈ પણ ધર્મ ટેકેદાર હતા; આપણા પ્રત્યે ઉદાસ હતા, છતાં આપણે તેમની સાથે
ખેાટે નથી; એમાં પણ સત્યને અંશ રહે જ છે. સારા સંબંધ કેળવ્યા હતા. આપણા રાષ્ટ્રપતિ નવા રાજાને અને નવા
બીજાના વિચારોને સમજી એમને પણ ન્યાય આપવાની પ્રધાનને મળ્યા હતા. એમ લાગે છે કે તેઓ ભારત સાથે વધુ મૈત્રી " ઉદાર દષ્ટિને કારણે સાપેક્ષવાદની શોધ કરી ભગવાને આ રીતે અને વધુ સહકાર રાખશે.
સર્વ ધર્મોનું પ્રતિનિધિત્વ રજૂ કર્યું છે. ભગવાન કહે છે કે બધા જ વિજયગુપ્ત મૌર્ય ધમે એક જ પરમ સત્યનાં ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે છે. આથી મળે
કાનિકારી