Prabuddha Jivan 1975 Year 36 Ank 17 to 24

SR No.: 525960
Original Sutra Author: N/A
Author: Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1975
Total Pages: 86
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 6

તા. ૧-૧-૭૫
૧૬૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
નથી પડતા તો જયપ્રકાશજી તેમને છોડી જાય છે; પડે છે તે પરંતુ અધ્યાત્મ અને વિરોધી ભાવનાની સાથેસાથે સત્ય અને વિનાબાજી છોડી જાય છે.
અભય પણ શામેલ છે. અન્યાયને પ્રતિકાર પણ આધ્યાત્મિક ગુણના
વિકાસમાં સહાયક થાય છે. સત્ય અને અભયને છોડીને કેવળ વિનોબાજીએ ત્રીજે દિવસે સહેજ વધુ સૌમ્ય થઈને કહ્યું કે “આજે
અહિંસાની વાત આધ્યાત્મિક બની શકે શું? સવારે સહજ જ એક વિચાર મનમાં આવ્યું. મને એંશી વર્ષ થયાં.
- વિનોબાજીએ જવાબમાં કહયું: “તેથી તે સત્ય અને અહિંસાને એંશીની ઉમ્મરે બુઇ, નામદેવ, રવીન્દ્રનાથ, કોન્ટ અને વર્ડઝવર્થ
જોડવાની વાત મેં કહી દીધી. હવે ‘અભય નું શું? એ ભારે ભયંકર ગયા હતા. મારાં માતામહી પણ ૮૦મે ગયેલાં. હું પણ જાઉં તો
શબ્દ છે! જ્ઞાનેશ્વર મહારાજે અભયની વ્યાખ્યા કરી છે કે તે મારો હક ગણાશે. જવાનું કર્તવ્ય છે એવું નથી, પણ હક્ક
અભયવાળા કોઈથી ડરે નહિ અને અભયવાળાથી કોઈ તે ખરે. બાકી જવું ન જવું–લઈ જવું એ બધું ભગવાનના હાથમાં
ડરે નહિ. બાળક માથી બીતું નથી અને માં બાળકથી છે. પણ મારી–તમારી વચ્ચે એક જનરેશન ગેપ પિઢીઓનો
બીતી નથી. આપણે કોઈનાથી નથી બીતા એટલું પૂરતું નથી, ગાળા) છે. તે રિથતિમાં શા માટે તોડવું. જિદગીભર જેણે જોડવાનું
આપણાથી પણ કોઈ ન છીએ, ત્યારે અભય સિદ્ધ થયે કહેવાય. કામ કર્યું, અને ગ્રંથ લખ્યા તે બધા જોડવાને માટે જ લખ્યા. તે હવે
ચંબલના બાગી (ડાકુ) હથિયારથી લેસ થઈને ફરે છે. તે કોઈથી ડરતા તોડવું શીદ ને?”
નથી. પણ બધા એમનાથી ડરે છે. તેને અભય નહિ કહેવાય.” ' આમ કહીને વિનોબાજીએ સમાધાન મૂકહ્યું કે ચૂંટણીમાં પડવા
“તમે હમણાં ઈલેકશન વગેરે કરી રહ્યાં છે. મારું તો માગનાર સર્વ સેવા સંઘ ભલે છોડી ન દે, પણ તેમાંથી છુટ્ટી લઈને
સૂત્ર જ છે: ઈલેકશનમ વિલણમ . ‘સ્વરાજ્યશાસ્ત્ર પુરિતકામાં રચૂંટણીમાં અંગત રીતે પડે. “પણ જતી વખતે તમે સાફ જાહેર
મેં વર્ષો પર લખ્યું હતું કે ડેમોકસી (બહુસંખ્યાયતન) ડેરીના કરશે કે સર્વ સેવા સંઘના સભ્ય તરીકે નહિ પણ વ્યકિતગત રીતે હું
દૂધ જેવી એવરેજ હોય છે. તેમાં રામરાજ્ય જેવા ગુણ નથી હોતા, આ કામ કરું છું.” આ ત્રણ દિવસની ચર્ચામાં કેટલાયે ઉગ્ર તેમ જ વિચાર
કે રાવણરાજ્ય જેવો દુર્ગુણ નથી હોતે, સારી ગાય અને ખરાબ સ્ફોટક મુદ્દાઓ ઊઠયા અને એંશી વર્ષના વૃદ્ધ વિનાબાએ અસ્ત્રાની
ગાય બધાનું દૂધ ભેગું કરીને એવરેજ ટકાનું દૂધ બને તેવું ડેમેક્રસીનું ધાર જેવી દાખલા - દલીલથી પોતાનો વિચાર સંપૂર્વક
રાજ સમાજના સારાં અને ખેટાંનું મળીને સરેરાશ રાજ્ય બને છે. પ્રકટ કર્યો.'
તેથી મને ડેમેક્રસીને બહુ લાભ નથી. હવે તમે જે અત્યારે કરો
છે તે શું છે? એક બાજ બધા વિરોધ પક્ષો તમારામાં મર્જ કરીને વિનોબાજીને વિચાર આજે ઘણાને ગળે ઊતરતો નથી. એમને તમે તમારું રૂપ ઘડયું છે. તમે કહો છો કે સંઘર્પરામિતિ છે, વહેમ પડે છે કે આ તો ઈંદિરાજીને બચાવવાના મોહવશ પક્ષપાત- પાર્ટી નથી. પણ ચૂંટણી થશે તે કાંઈ એકમતીથી તો થશે નહિ, પૂર્વક બોલે છે. વહેમનું આમ તો કોઈ ઓસડ નથી. પણ વિનાબાને
બહુમતીથી જ થશે ને? ધારો કે તમને ૭૦ ટકા વોટ મળ્યા, પણ વિચાર વ્યાપક છે. હજારો વર્ષના કાફલકને દષ્ટિમાં લઈને તેઓ
તમારી સામેવાળાને થોડા વટ તે મળશે ને? આમ બે પક્ષ છે જ. વાત કરે છે. ઈંદિરા જીતે કે જયપ્રકાશ, તેમાં તેમને કશો અંગત
હવે તમે જીત્યા છે તે પણ ડેરીનું સરેરાશ દૂધ જ રહેશે. તમે ધારે રસ કે લાભ નથી. તેમણે સર્વ સેવા સંઘના પ્રતિનિધિઓને જે કહ્યું તેમાંના
છો કે પછી બધું ઉત્તમ ચાલશે, એનાથી દુ:ખનિવારણ થઈ કેટલાક મહત્ત્વના વિચારે અહીં સારવીને આપ્યા છે. હારજીતની
જશે, એ બધું હું માની શકતો નથી. આ બહુસંખ્યાયતનને સાંકડી દષ્ટિ કરતાં દેશહિત અને માનવ - ઈતિહાસના વિશાળતર
બદલે સકલાયતન પદ્ધતિ નથી ઘડી શકતા ત્યાં સુધી આ એવરેજ દષ્ટિકોણમાં માનનારા લોકોને તેનાથી કદાચ કાંઈક પ્રકાશ મળશે.
તે એવરેજ જ રહેશે. માટે ગુજરાતીમાં ભગવાનને કહે છે ને-રણછોડ- “મારે મુખ્ય વિચાર એ છે કે પિલિટિકસ ઈઝ આઉટડેટેડ. હા, રાય. તો રણ છોડીને ભાગી જાવ. એ જ ભગવાનની રીત છે. ઘરમાં આગ લાગી હોય તે બુઝાવવા પૂરતું થોડું કાંઈ કરી લઈએ
પ્રે. બંગે કહ્યું: “સકલાયતન પદ્ધતિ ઉત્તમ છે. પણ એની તે જુદી વાત થઈ. પણ આપણા આંદોલન (સર્વોદય) ને પાયો તરફ જવા માટે અમારું બિહારવાળું હાફ હાઉસ છે.” આધ્યાત્મિક જ હોવો જોઈએ. મહાવીરનો ૨૫૦મે નિર્વાણ વિનોબા: “અર્થાત તમે ડેમેકસીને ઉત્તમ રસ્તો નથી માનતા, ઉત્સવ ચાલી રહ્યો છે. તુલસીદાસની ૪00મી જયંતી રશિયા પણ ત્યાં પરસ્પર વિરોધી બે પક્ષ થઈ ગયા છે. બન્ને ડેમોક્રસીને સહિત દુનિયાના દેશોએ ઊજવી. વિચાર કરે: ૨૫૦૦ વર્ષ નામે જ રેપ કરશે અને દાવા કરશે. માટે મારે વિચાર કહી પછી આપણે નિર્વાણાત્સવ થશે? ૪00 વર્ષ પછી સર્વ સેવા દીધું કે ઈલેકશનમાં પડવા અંગે હું બિલકુલ સંમત નથી.” સંઘને કોઈ યાદ કરશે? સર્વ સેવા સંધને તમે પાંચ વર્ષ પૂરતા સિદ્ધરાજજી પૂછે: “ઈલેકશનમાં ન પડવાને અર્થ માત્ર ઊભા ચલાવવા માગે છે કે હજાર વર્ષ સુધી? જો લાંબા કાળના વિચાર ન રહેવું એટલો જ છે કે બીજી વાત પણ ખરી?” કરતા હો તે એ પણ સમજો કે આ નાને દેશ નથી, પંદર વિક
વિનોબાજી: “તમે ઊભા તા રહેવાના જ નથી. પણ તમારી સિત ભાષા, અનેક જાતિઓ વગેરેથી ઊભરાતે એ viડ જેવો તરફથી તમારી
તરફથી તમારી જે સંઘર્ષ સમિતિઓ છે તેમના તરફથી લોકો દેશ છે. અહીં અધ્યાત્મથી જ એકતા અને અમરતા આવી શકે. ઊભા કરવામાં આવશે. મેં છાપામાં વાંચ્યું કે જે. પી.એ તે વિના રાજકારણ જેવી પોપમી ચલાવીએ તો બધું પડી ભાંગતાં કહ્યું છે, સંઘર્ષ સમિતિ તરફથી જેને ઊભા કરાય તેને આંખે વાર ન લાગે. આજે આવડા મોટા દેશમાં અહીંથી ત્યાં અબાધિત બંધ કરીને વોટ આપજો. તે મને થયું કે આંખે ખુલ્લી રાખીને જઈએ છીએ, વિચારપ્રચાર વગેરે કરીએ છીએ તે આપણા પૂર્વ- - કેમ વોટ ન આપે? કોંગ્રેસવાળા પણ આમ જ કહેતા હોય છે ને? જેની કમાઈ છે. પણ આપણે શું કરીશું? આ દેશ ટુકડેટુકડા આ ચર્ચાઓને અંતે વિનોબાજીએ પોતાની સલાહ જાહેર કરતું થઈ જાય તેવું કરીશું? માટે આપણા આંદોલનને આધાર આધ્યા- નિવેદન સિદ્ધરાજજીને પ્રકાશિત કરવા આપ્યું. તે પ્રકાશિત ન ત્મિક જોઈએ. એ આધાર તેડનારે નહિ, પણ જોડનારો હોવો
થતાં, ભળતું જ નિવેદન કરાયું. તે પછી સાંજે વિનોબાજીએ નાતાલના જોઈએ.
દિવસથી એક વર્ષના મૌનપ્રવેશનો સંકલ્પ જાહેર કર્યો. તેમનું એક “આજે શું થાય છે? વિદ્યાર્થી બંને બાજુ વહેંચાઈ રહ્યા છે.
મૌન આધ્યાત્મિક છે, છતાં વ્યાવહારિક અર્થવિનાનું નથી. વિનેત્યાં મદ્રાસમાં તમારા આંદોલન સામે જોરદાર દેખાવો થયા.
બાજીના સૌમ્યતર સત્યાગ્રહની સર્વ સેવા સંઘના ચૂંટણીવાદી અગ્ર ' મતલબ કે જોડવાને બદલે તેડવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે.”
ણીઓ પર અસર થશે? સમય જ જવાબ આપશે.
પ્રબોધ ચેકસી - આની સામે સિદ્ધરાજજીએ તર્ક પેશ કર્યો કે આધ્યાત્મિક બુનિયાદ હોવી જોઈએ, એ આપના વિચારમાં અમે માનીએ છીએ. 'ગુજરાતમિત્રમાંથી સાભાર