________________
Regd. No. MA. by South 64 Licence No.: 37
પ્રણ૯ જેનનું નવસંરકરણ વર્ષ ૩૯ : અંક: ૨૧
5
મુંબઈ, ૧ માર્ચ ૧૯૭૫, શનિવાર
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું પાક્ષિક મુખપત્ર વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૧૦, પરદેશ માટે શિલિંગ : ૨૨,
છૂટક નકલ –૫૦ પૈસા તંત્રી ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ ભગવાન મહાવીર નિવારણ મહત્સવ અને સરકાર 5 ભગવાન મહાવીરના ૨૫00માં નિર્વાણ મહોત્સવની રાષ્ટ્રીય મેન્ટમાં વિગતથી ચર્ચા કરી છે. પશ્ચિમમાં અને આપણા દેશમાં સ્તરે, કેન્દ્ર સરકારે અને રાજય સરકારેએ ઉજવણી માટે, વર્ષભરના તેના જુદા જુદા અર્થ થાય છે કારણ કે, બન્નેની ઐતિહાસિક કાર્યક્રમનું આયોજન કર્યું અને તેના ખર્ચ માટે કેન્દ્ર સરકારે ૫૦ પરંપરા જુદી છે. અને જુદા સંદર્ભમાં રાજ્યને ધર્મ નિરપેક્ષલાખનું અનુદાન કર્યું તેમજ દરેક રાજ્ય સરકારે પણ ૧૦ થી ૧૫ ગણવામાં આવ્યું છે. પશ્ચિમમાં પોપનું જોર બહુ હતું અને રાજ્ય લાખનું અનુદાન કર્યું તે સામે કેટલાક જૈને અને જૈનેતરને નામે વહીવટમાં તેની દખલગીરી બહુ થતી. તે સંજોગોમાં રાજ્યને ધર્મ કેન્દ્ર સરકાર સામે, દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં ચાર રીટ અરજીઓ થઈ હતી. સાથે કાંઈ સંબંધ નથી અને રાજ્ય અને ધર્મ વચ્ચે દીવાલ ઊભી તે બધી અરજીઓ થોડા દિવસ પહેલા દિલ્હી હાઈકોર્ટે કાઢી નાખી છે.
કરવામાં આવી અને રાજ્યને ધર્મનિરપેક્ષ ગ A wall of તેના ચુકાદામાં આપેલ કારણ જાણવા જેવા છે.
seperation between the church and the state. PALLURE જૈન અને જૈનેતરો બન્ને તરફથી મુખ્ય દલીલ એ હતી
ત્યાં એમ નથી. The evolution of concept of secularism કે ભારત સરકાર બિનસાંપ્રદાયિક રાજય છે. અને તેથી કોઈ
in modern India has a very different background. 1148 એક ધર્મના આગેવાન પુરુષ માટે ઉત્સવ અથવા ખર્ચ કરી શકે નહિ.
સહિષ્ણુતા અને ઉદારતા સદીઓથી ભારતીય સંસ્કૃતિનું લક્ષણ રહ્યું તેમ કરવું બંધારણ વિરુદ્ધ છે. દિલ્હી હાઈકોર્ટના જજમેન્ટનું
છે. ધર્મ-નિરપેક્ષ-સેકયુલર-શબ્દ બંધારણમાં વપરાયે જ નથી, કારણ કે, પહેલું વાકય આ મુખ્ય મુદ્દાથી જ શરૂ થાય છે. Is India a
પશ્ચિમમાં આ શબ્દની ભાવના અને ઈતિહાસ જુદા છે જે આપણી secular state? If so, in what sense? બંધા
ભાવના ન હતી. આ દેશમાં ભિન્ન ધર્મો છે, લઘુમતિ કોમો છે. રણની કલમ ૨૫, ૨૬ અને ૨૭નો સાચો અર્થ કરવાનો
તે બધા પ્રત્યે સમભાવ અને આદરની દષ્ટિ કેળવવા રાષ્ટ્રીય એકહતો. હિન્દુ ને નામે જે રીટ અરજી થઈ હતી તેમાં વિશેષ ફરિયાદ
તાને સુદઢ કરવા આપણે રાજ્યને ધર્મનિરપેક્ષ ગયું. એનો અર્થ કરવામાં આવી હતી કે આમહોત્સવથી જૈન ધર્મને પ્રચાર થાય છે.
એમ નથી કે રાજ્યને ધર્મ સાથે કોઈ સંબંધ નથી અથવા તેથી અન્ય ધર્મો પ્રત્યે ભેદભાવનું વર્તન અને અન્યાય થાય
રાજ્ય ધર્યા વિમુખ છે. એને અર્થ સર્વ ધર્મ પ્રત્યે સમભાવ અને છે. હાઈકોર્ટે કહ્યું છે કે જેનેતર આવી દલીલ કરે તે સમજી
સમાન વર્તન છે. ર્ડો. રાધાકૃષ્ણને સ્પષ્ટ કહ્યું હતું, I want to શકાય તેવું છે પણ જેને તરફથી વિરોધ થયો તેનું હાઈકોર્ટને
state authoritatively that secularism does not mean આશ્ચર્ય થયું છે. ભગવાન મહાવીરનો મહિમા ગવાય છે તેમાં જૈને કેમ
irreligion It means we respect all faiths and religions, વાંધો લે? તેને જવાબ આપ્યો છે કે, જૈન અરજદારો જુનવાણી
our state does not identify itself with any particular માનસના લાગે છે. આ જૈનેનું એમ કહેવું છે કે મહાવીરનું કાર્યક્ષેત્ર
religion. માત્ર ધાર્મિક હતું. તેમને મહામાનવ અથવા સમાજ સુધારક કહી
આ અર્થમાં આપણા બંધારણમાં દરેકને પોતાના ધર્મનું અને શકાય નહિ. તેમ કહેવામાં મહાવીરનું અપમાન થાય છે. નિર્વાણ
ધાર્મિક માન્યતાનું આચરણ અને પ્રચાર કરવાની સ્વતંત્રતા ઉત્સવ ધાર્મિક વિધિ છે. આ કલ્યાણક અને આરાધના શાસ્ત્રવિધિ
અને રક્ષા આપી છે. રાજ્ય કોઈ એક ધર્મને અગ્રતા ન આપે પ્રમાણે આચાર્યોના માર્ગદર્શનમાં જ થઈ શકે. જૈન શાસ્ત્રોનું અધ્યયન
પણ ધર્મને અનાદાર ન કરે એટલું જ નહિ પણ બધા ધર્મો અને અને પ્રચાર જૈનાચાર્યોજ કરી શકે. સરકારના કાર્યક્રમમાં
ધર્મ પુરુષને સમાનભાવે આદર કરે. જનધર્મ અને સાહિત્યના સંશોધન અને પ્રકાશન માટે એક સંરથા સ્થાપવાને પ્રબંધ છે. National Institute for Jainological
ભારતીય સંસ્કૃતિ ભારતના વિવિધ ધર્મોનિ સંગમ છે. તેની
વિવિધતામાં એકતા છે. Unity in Diversity study and Research. જેને અરજદારના કહેવા પ્રમાણે જેન
આ વિવિધતા શાસ્ત્રોને ખરા અર્થ જૈનાચાર્યો જ સમજાવી શકે. અન્ય વિદ્વાને,
અને એકતા અને ભારતીય સંસ્કૃતિને સમૃદ્ધ બનાવે છે. જન કે જૈનેતર તેને અનર્થ કરી બેસે. Imparting the knowledge
ભારતીય સંસ્કૃતિના ઘડતર અને વિકાસમાં ભગવાન મહાવીરનું of Jain scriptures to those who are not fit to receive યોગદાન મહત્ત્વનું છે. Bhagwan Mahavir's contribution it is also prohibited by Jain Religion.
to Indian culture and to Indian philosophical thought વનસ્થલી, બાલ કેન્દ્રો, ગ્રામ પુસ્તકાલયો વગેરે સાથે ભગ- can not be disputed. ભગવાન મહાવીરનો સંદેશે અને વાન મહાવીરનું નામ જોડાય તે સામે પણ તેમને ઉગ્ર વિરોધ હતો. ઉપદેશ ૨૫૦૦ વર્ષ પૂર્વે હતો તેટલે જ, કદાચ તેથી વધારે આજે આ બધા મુદ્દાઓની હાઈકોર્ટે પોતાના જજમેન્ટમાં વિશદ્ છણાવટ ઉપયુકત છે. The message of a great person like કરી છે.
Bhagwan Mahavir is as relevant to-day as it was in ધર્મ નિરપેક્ષા - સેકયુલર – રાજ્ય એટલે શું તે પ્રશ્નની જજ- his time. Mahavir was one of the great figures of Indian